بررسی اثرات تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر برخی صفات رشدی، رنگیزه-های فتوسنتزی و عملکرد اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

سعید فتاحی سیاه کمری ¹ , حمیده آزاد قوجه‌بیگلو ² , علی صالحی ساردویی ³ , هاجر معتمدی شارک ⁴ , خیرالله بابایی ⁵

1 - کارشناس ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی زابل
3 - گروه علوم باغبانی، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
4 - گروه علوم باغبانی، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
5 - کارشناس ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

تاریخ دریافت : 1400/04/15 تاریخ پذیرش : 1400/04/15 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: خشکی, عملکرد اسانس, صفات رویشی, اورتو هیدروکسی بنزوئیک اسید,

چکیده مقاله :

به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر صفات رشدی، رنگیزه های فتوسنتزی و میزان اسانس نعناع فلفلی تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در جهار سطح (90 (شاهد)، 75، 45 و 25% ظرفیت زراعی) و سالیسیلیک اسید در دو سطح (صفر (شاهد) و 60 پی پی ام) بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی، طول شاخه فرعی، تعداد گره، وزن تر و خشک گیاه، وزن تر و خشک ریشه، کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئیدها، درصد و عملکرد اسانس بود. اندازه‌گیری رنگیزه‌ها با دستگاه اسپکتروفتومتری و اسانس توسط دستگاه اسانس‌گیر آنالیز گردید. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر تنش خشکی بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال آماری یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل تنش خشکی در هورمون اسید سالیسیلیک برای صفات طول شاخه فرعی، وزن تر و خشک بوته، کلروفیل a، b، و کل، درصد و عملکرد اسانس معنی دار بود. تنش موجب کاهش تمامی صفات (به جز وزن تر و خشک ریشه) شد و کاربرد اسید سالیسیلیک موجب کاهش اثرات تنش شده به طوری که بالاترین مقدار این صفات از 60 پی پی ام اسید سالیسیلیک به دست آمد با توجه به اثرات متقابل بیشترین مقدار درصد و عملکرد اسانس از 90% ظرفیت زراعی و کاربرد اسید سالیسیلیک حاصل گردید. در مجموع کاربرد این هورمون سبب بهبود خصوصیات کمی و کیفی نعناع فلفلی تحت تنش خشکی گردید.

چکیده انگلیسی:

The current research was conducted with the aim to investigate the effect of salicylic acid on the growth traits, photosynthetic pigments and the amount of essential oil in Mentha piperita under drought stress. The factorial experiment was carried out in the form of randomized complete block design and with three repetitions. Factors included irrigation round at four levels (90 (control), 75, 45, and 20% field capacity) and salicylic acid at two levels (zero (control) and 60 ppm). The investigated traits included the plant height, number of lateral branches, length of lateral branches, number of nodes, fresh and dry weight of the plant, fresh and dry weight of the stem, chlorophyll a, b and total carotenoids, and essential oil percentage and yield. Results from this experiment showed that the effect of drought stress on all studied traits was significant at the statistical level of 1%. The mutual effect of drought stress on salicylic acid hormone for the length of lateral branches, fresh and dry weight of the plant,  chlorophyll  a, b and total and essential oil percentage and yield traits was significant. Stress caused a reduction in all traits except for fresh and dry weight of the stem; and the use of salicylic acid led to the reduced effects of stress such that the highest values of these traits were obtained from 60 ppm salicylic acid. Given the mutual effects, the highest values of essential oil percentage and yield obtained from 90% of field capacity and application of salicylic acid. Overall, the application of this hormone led to the improvement of qualitative and quantitative characteristics of Mentha piperita under drought stress.