بررسی اثر کاربرد نیتروکسین، کود دامی و شیمیایی نیتروژن بر صفات کمی و کیفی گندم دوروم

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

هادی جاسمی ¹ , حمیدرضا عیسوند ² , ماشالله دانشور ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
2 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه لرستان
3 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه لرستان

تاریخ دریافت : 1394/08/17 تاریخ پذیرش : 1394/08/17 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: کود دامی, گندم دوروم, نیتروکسین, عملکرد کمی و کیفی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای مختلف نیتروژنه بر عملکرد کمی و کیفی گندم دوروم، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 روی رقم یاواروس 79 در شهرستانمهران در استان ایلام با اقلیم گرم و خشک به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود بیولوژیک نیتروکسین در دو سطح (دو لیتر در هکتار، و عدم مصرف)، کود نیتروژنه از منبع نیترات آمونیوم در سه سطح (عدم مصرف، 70% کود ازته براساس آزمون خاک، 100% کود ازته براساس آزمون خاک) و کود حیوانی در دو سطح ( عدم مصرف، مصرف کود گوسفندی پوسیده به میزان 30 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد کود بیولوژیک نیتروکسین بر عملکرد اقتصادی و بیولوژیک اثری نداشت و فقط درصد پروتئین دانه را افزایش داد. اما کود دامی ضمن ایجاد اثر مثبت بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، طول ریشک، شاخص برداشت و درصد پروتئین، در نهایت به نحو قابل توجهی عملکرد دانه و بیولوژیک را بهبود بخشید. مصرف نیترات آمونیوم (به ویژه 70% براساس آزمون خاک) نیز به اندازه کود دامی در بهبود عملکرد کمی و کیفی موثر بود و مصرف بیشتر از 70% نیترات آمونیوم تفاوت معنی داری با مصرف 70% نیترات آمونیوم توصیه شده نداشت. بنابراین می توان با توجه به اهمیت و نقش کودهای غیر شیمیایی در کشاورزی پایدار، به جای استفاده از کودهای شیمایی ازته از کود دامی و کود نیتروکسین بصورت تلفیقی استفاده کرد.

چکیده انگلیسی:

        In order to study of effects of non-chemical N fertilizers (Nitroxin and animal manure) as one of principal of sustainable agriculture and a chemical N fertilizer (ammonium nitrate) on quantity and quality of durum wheat (Var. Yavaros79), a field research was carried out during 2009-2010 in Mehran, a city in Ilam Province of Iran. The experiment was factorial on base of CRBD with three replications. The factors including Nitroxin (0 and 2lit/ha), rotted sheep manure (0 and 30 ton/ha) and N fertilizer (0, 70% and 100% of N requirement according to soil experiment). Using of animal manure increased plant height, awn length, harvest index, grain protein and finally improved grain and biological yields. But, Nitroxin biofertilizer did not significant effect on biological and economical yield; it only increased grain protein. Application of N fertilizer (70% of N requirement) had a positive effect on grain yield and grain protein equal to using animal manure, but using over than 70% was not useful. Because of importance and beneficial roles of non-chemical fertilizer in sustainable agriculture, it is suggested that a mixture of rotted animal manure and Nitroxin be used instead of N fertilizer in production system of durum wheat.  

منابع و مأخذ:

1- Anonymous, 2004. Newsletter of Jihade-Keshavarzi, Ministry of Jihade-Keshavarzi, 3th year, 28: page 64.

2- Anwar, M. D .D., Patra, S., Chand, K., Alpesh, A. A. Naqui, and S. P. S. Khanuja. 2005. Effect of organic manures and in organic fertilizer on growth, herb and oil yield utrient a ccumulation, and oil quality of French basil. Communications in Soil Sci. and Plant Analysis. 36: 1737-1746.

3- Ardakani, M. R., Majd, F., Mazaheri, D. and Nourmohamadi, G. 2001. Evaluation of azospirillium, mycorrhiza and streptomyces efficiency with manure utilization in wheat by using ³²p. Iranian journal of crop sciences, 3(1): 56-69.

4- Courtney, R. G. and Mullen, G. J. 2008. Soil quality and barley growth as influenced by the land application of two compost types. Bioreso Technol. 99: 2931-2918.

5- Darzi, M. T., Ghalavand, A., Rejali, F. and Sefidkon, F. 2006. Study effect of biofertilizers on yield and yield components of Foeniculum vulgar. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(4): 276-282.

6- Edalat, M., Ghadiri, H., Kamgar Haghighi, A. A. , Emam , Y., Ronaghi, A. M. and Assad, M. T. 2006. Interactions of two crop rotations and nitrogen levels on grain yield and its components of two bread wheat cultivar s under dryland conditions in Shiraz. Iranian journal of crop sciences, 8:106-120.

7- Fallahi, J., Koocheki, A. and P. Rezvani Moghaddam. 2009. Effects of biofertilizers on quantitative and qualitative yield of chamomile ( Matricaria recutita) as a medicinal plant. Iranian Journal of Field Crops Research, 1: 127-135.

8- Galantini, J. A., Landriscini, M. R., Iglesias, J. O., Miglierina, A. M. and Rosell, R. A. 2000. The effects of crop rotation and fertilization on wheat productivity in the pampean semiarid region of Argentina. Nutrient balance, yield and grain quality. Soil. Tillage Res. 53: 137-144.

9- Kafi, M. and Mahdavi Damghani, A. 2000. Plant mechanisms to environmental stresses. Publication of FerdowsiUniversity.

10- Kalzian, A., Sheybani, S., Bahadorian, M. and Shaddel, L. 2004. Soil microbiology. 326-370.

11- Kapoor, R., Givi, B. and Mukerji, K.G., 2002. Glomus macrocarpum: a potential bioino coolant to improve essential oil quality and concentration in Dill (Anethum graveolens L.) and carum. Worls journal of Microbiology and Biotechno logy, 18 (5): 459-463.

12- Khavazi, K., Rahamani, H., and Malakouti, M.J. 2005. Necessity of industrial production of biofertilizer in Iran. Research institute of soil and water, page, 418.

13- Khosravi, H. 1997. Study the frequency and distribution of azotobacter chroococcum in farm soils of Tehran province and study the some of their physiological characteristics. Msc. Thesis, University of Tehran.

14- Lotfi A., Vahabi Sedehi, A., Ganbari, A. and Heydari, M. 2009. The effect of deficit irrigation and manure on quantity and quality traits of plantago ovate Forssk. in Sistan region   Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 24 (4): 506-518.

15- Loyd, A., . webb., J.R. Archer., and R.S. Bradly. 1997. Urea as a nitrogen fertilizer for cereals. Journal of Agronomy Science (Cambridge) 128: 263-271.

16- Maloukoti, M. J. and Nafisi, M. 1997. Using fertilizer in irrigated and dry lands, TarbiatModaresUniversity publications, page 267.

17- Masson, M.G. and Brennan, R.F. 1998. Comparison of growth respouse and nitrogen uptake by canola and wheat following application of nitrogen fertilizer. Journal of Plant Nutrition. 21: 1483-1499.

18- Narula, N., Kumar, V., Behl, R; Deubel, A; Gransee, A and Merbach, W. 2000. Effect of P-solubilizing (Azotobacter chroococcum) on N,P,K uptake in p-responsive wheat genotypes grown under greenhouse condition. Journal of Plant Nutrition and Soil Science. 163(4): 393-398.

19- Neamat Alla, E. A. E. 1997. Agronomic studies on sugar beet Ph.D. thesis, in Agron. Fac. Agric, Kafr El-Sheikh. Tanta Univ. pp: 55-111.

20- Paknejad, F. 1995. Study the effect of microelements and different levels of nitrogen on growth and quantitative and qualitative yield of wheat var. Falat. Msc. Thesis, Islamic Azad University, Dezfoul branch. 

21- Papakosta, D. K. and Gagianas, A. A. 1991. Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Agron. J. 83: 864-870.

22- Rai, S.N and Gaur, A. C. 1988. Characterization of Azotobacter SPP. and effects of Azotobacter and azospirillum as inoculant on the yield and N-uptake of wheat crop. Plant and Soil. 109: 131-134.

23- Rajaei, S. 2005. Potential of using native azotobacter chrococoum species as a biofertlizer in wheat fields of Chaharmahal-o-Bakhtiari province . Msc thesis, ShahrekordUniversity, Page 1-25.

24- Rejali, F., Alizadeh, A., Salehrastin, N. and Malakouti, M.H. 2007. Effect of mycorhiza symbiosis on improvement of host plant relationship to drought. Proceeding congress in importance of industrial production of biofertilizer in Iran, 435-457.  

25- Salardini, A. A. 1995. Soil productivity. University of Tehran publications, 41-160 pages.

26- Sharifi, Z. and Haghnia, A. 2007. Effect of nitroxin  biofertilizer on yield and yield components of wheat (Var Sabalan). 2nd national congress of ecological agriculture, Gorgan, Iran.

27- Subba   Rao, N.S. 1988. Biofertilizers in agriculture. 1sd edition. New Delhi: Oxford and IBH publishing Co., India. 4: 233-255.

28- Tejada, M., Gonzalez, J.L., Garcia-Martinez, A..M. and Parrado, J. 2008. Effect of different green manres on soil biological properties and Maize yield. Bioreso Technal. 99: 1758-1767.

29- Yahlom, E., Kapulnik. Y and Okon. Y. 1984. Response of setaria italica to inoculation with Azospirillum brasilense as compared to Azotobacter chrococcum. Plant Soil. 82: 77-85.