اثر تراکم کاشت و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد کنجد رقم محلی جیرفت

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

زهرا بهروز ¹ , ناصر خدابنده ² , حمید مدنی ³ , محمد حسین شیرزادی ⁴

1 - کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت
2 - استاد دانشگاه تهران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران
4 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت

تاریخ دریافت : 1394/09/11 تاریخ پذیرش : 1394/09/11 تاریخ انتشار : 1388/12/01

کلید واژه: تقسیط نیتروژن, عملکرد دانه, کنجد, تراکم گیاهی, عملکرد بیوماس,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات تراکم بوته و تقسیط نیتروژن خالص بر عملکرد کنجد رقم محلی جیرفت، آزمایشی در سال 1386 در قالب یک طرح اسپلیت پلات براساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. سطوح تراکم به عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح تراکم شامل10، 3/13، 20 و 40 بوته در متر مربع و تقسیط نیتروژن خالص در سه سطح 30-100-20، 50-50-50 و 30- 70- 50 کیلوگرم در هکتار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد تراکم بوته روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخه و ارتفاع گیاه معنی‌دار بود و اثر تقسیط نیتروژن خالص بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزاردانه، تعداد کپسول در بوته تعداد دانه در کپسول، تعداد شاخه فرعی و ارتفاع گیاه معنی‌دار شد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بالاترین عملکرد محصول با متوسط1727 کیلوگرم در هکتار دانه در شیوة تقسیط50-50-50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد. از طرفی بیشترین عملکرد دانه با 1912 کیلوگرم در هکتار در تراکم 40 بوته در متر مربع به دست آمد. اثرات متقابل بین تراکم بوته و تقسیط نیتروژن خالص نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با متوسط 2044 کیلوگرم در هکتار در تراکم 40 بوته در متر مربع با مصرف تقسیط شدة نیتروژن به صورت 50-50-50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در سه مرحله به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

       In order to investigate the influence of bush accumulation and division of nitrogen fertilizer on jiroft local sesame, an experiment was done on split plot design based RCBD with  four replications. Accumulation as a major factor in four bush levels (10, 13.3, 20 and 40) in square meter and Nitrogen fertilizer divisgon in three levels (20-100-30), (50-50-50), (50-70-30) kg/ha were investigated. The results indicated that bush accumulation affected seed and biolgie function, number of capsul in bush, number of capsul in bush, number of foliage and height the effect of nitrogen fertilizer division is on seed function, biologic function, seed weight, number of capsul in bush, number of seed in capsul, number of secondary foliage and height. Average of nitrogen fertilizer comparison indicated that the highest seed function by 1727 kg/ha was obtained in division (50-50-50) kg/ha in pure nitrogen. Bush accumulation comparison indicated that the most seed function (1912 kg/ha) was achieved in accumulation of 40 bushes/m2. The mutual effects of bush accumulation and nitrogen fertilizer division showed that most seed function as 2044 kg/ha was in accumulation of 40 bushes/m2 and with usage of (50-50-50) pure nitrogen in kg/ha.

منابع و مأخذ:

1- بابایی ابرقویی، غ.1381. تأثیر مقادیر مختلف کود ازته و تراکم بوته بر روی ویژگی های زراعی و عملکرد دانه کنجد در منطقه کوشکک استان فارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی شیراز.

2- بهدانی، م. ع. و راشد، م. 1377. بررسی اثر تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم کنجد. مجله علوم و صنایع کشاورزی جلد 12. شماره2. صفحات: 63-57.

3- پاپری مقدم فرد، ا. 1379. تأثیر مقادیر مختلف کود ازته و تراکم بوته بر ویژگی های زراعی، عملکرد دانه، درصد روغن و پروتئین دانه دو رقم کنجد در منطقه کوشکک استان فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. 89 ص.

4- ساکی حسینی، ع. 1375. بررسی اثر تقسیط کود ازت بر عملکرد و اجزاء عملکرد کنجد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 72 ص.

5- کریمی، ه. 1368. گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه تهران

6- گاردنر، پی. اف. و آر. بی. پی پرس و آر. ال. میشل. 1372. فیزیولوژی گیاهان زراعی. ترجمه غ. سرمدنیا وع. ک.چکی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. چاپ سوم. 467 ص.

7- غفلتی، م. ورحیمیان مشهدی، ح.  1376. بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و اجزاء عملکرد 4 رقم کنجد. مجله علوم و صنایع کشاورزی جلد11. شماره 1. صفحات: 114- 97.

8- ناصری، ف. 1375. دانه‌های روغنی، انتشارات آستان قدس رضوی

9-Bennet, M. R. , Thiagalingam, K.and Beech, D. F. 1996. Effect of nitrogen application on growth, leaf nitrogen content, seed yield and yield components of sesame. Sesame and Safflower Newsletter. 11: 21-28.

10-Balasubramaniyan, P., Gnanamurthy, P. and Dharmalingam, V. 1995. Response of irrigated sesame varieties to planting density and nitrogen. Sesame and Safflower Newsletter. 10: 59- 6

11-Devasagayam, M. N., and Jayapaul, P. 1997. Varietal response to graded levels of nitrogen in sesame. Sesame and Safflower Newsletter. 12: 37- 40

12-EL- Emam, S. T. EL- serogy, and AEL- Ahmar, B. 1998. Effect of NK levels on some economic characters of sesame. Sesame and Safflower Newsletter. 13: 101- 107.

13-Ghangard, S. R., Chavana, D. A. and Bhalerao, T. S. 1990. Correlation and regression studies in sesame. Res. Bul. Marathmada. Agric. Univ. 14: 11-13.

14-Ghosh, D. C. and Patra, A. K. 1993. Effect of plant density and fertility levels on growth and yield of sesame in dry season of Indian subtropics. Indian Agriculturist. 32: 83- 87