اثرات تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات رویشی و زایشی ارقام کلزا
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی
امین فرنیا
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، گروه زراعت، بروجرد، ایران)
احسان آراسته
2
(کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد و عضو باشگاه‌پژوهشگران جوان)
کلید واژه: تنش خشکی, کلزا, درصد روغن, ارقام, تراکم بوته,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات رویشی و زایشی ارقام کلزا، آزمایشی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال زراعی 89- 88 اجرا شد. در این آزمایش تنش خشکی در سه سطح شامل شرایط بدون تنش ، دو تنش خشکی (در مراحل بعد از روزت و قبل از شروع گل) و سه تنش خشکی (در مراحل بعد از روزت ، قبل از شروع کل و پر شدن غلاف) در کرت اصلی و سطوح مختلف تراکم بوته در سه سطح 6، 10و 14 کیلوگرم بذر مصرفی در هکتار در کرت فرعی و ارقام کلزا سه رقم زرفام، SLM046و اکاپی در کرت فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که تنش خشکی و تراکم بوته و اثرات متقابل آنها بر تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن ارقام کلزا اثر معنی داری دارد. بیشترین میزان درصد روغن در شرایط بدون تنش و تراکم بوته 10 کیلوگرم بذر مصرفی در هکتار در رقم زرفام بدست آمد که با توجه به عملکرد بیولوژیک بیشتر و عملکرد دانه بیشتر سبب افزایش درصد روغن شده اند، با افزایش میزان آب درصد روغن نیز افزایش یافته است.
In order to study the effects of drought stress and plant density on the vegetative and reproductive traits of varieties of canola, a test was conducted as re-broken plots in the form of completely random blocks design with four repetitions in Boroujerd Agricultural Research Station in the agricultural year 1388-1389. In this experiment,the drought stress was studied in three levels include unstressed, two drought stresses (in the step after rosette and before beginning flowering) and three drought stresses (in the steps after rosette, before beginning flowering and filing sheath)in the main plot and different levels of plant density in three levels 6,10,and 14 kg consumed seed in each hectare in subplot and varieties of canola,three varieties Zarfam,SLM046 and Okapy in subplots. The results obtained from variance analysis of the traits under study showed that drought stress , plant density and their interactions have significant effect on the number of seeds per pod, 1000-seed weight, seed yield ,harvest index, oil percentage and oil yield of the varieties of canola. The most rate of oil percentage was obtained in unstress condition and plant density 10kg/ha in variety Zarfam that regarding more biologic yield and more seed yield, it caused increasing oil percentage, by increasing water level the oil percentage was increased.
- امام، ی. و نیک نژاد، م. 1373. مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه شیراز. 571ص.
2- بهشتی، س. 1381. اثر تغییرات ساختار کانوپی بر جنبه های اکوفیزیولوژیکی ارقام هیبرید ذرت در ارتباط با کارآیی مصرف تشعشع و جذب نیتروژن. پایان نامه دکتری زراعت. دانشگاه فردوسی مشهد.
3- کافی، م.، زند، ا.، کامکار، ب.، شریفی، ح. و گلدانی، م.1380. فیزیولوژی گیاهی. ترجمه.انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. جلد2. 379ص.
4- حسن زاده قورت تپه، ع. و رضایی، ع. 1383. ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام پرمحصول کلزای پائیزه. انتشارات دانه های روغنی اهواز.
5- دهشیری، ع. 1378. زراعت کلزا. سازمان تحقیقات کشاورزی معاونت ترویج، دفتر برنامه های ترویجی و انتشارات فنی.
6- شکاری، ف. 1380. بررسی تنش خشکی بر روی فنولوژی، روابط آبی، رشد، عملکرد و کیفیت محصول کلزا. رساله دکتری رشته زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز. 180ص.
7- فتحی، ق.، بنی سعیدی، ع.، سیادت، ع. و ابراهیم پور، ف. 1381. تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه کلزا رقم 91، 7045 PF در شرایط آب و هوایی خوزستان. مجله علمی کشاورزی، جلد 25، شماره1: ص 43-57.
8- عزیزی، م.، سلطانی، ا. و خاوری خراسانی، س. 1378. کلزا (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 230ص.
9- نعیمی، م.، اکبری، غ. و شیرانی راد، ا. م. 1387. ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مختلف کلزا براساس شاخص های ارزیابی تنش در انتهای فصل رشد. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد اول، شماره سوم: ص83-98.
10- Angadi, S. V., Cutforth, H. W., McConkey, B. G. and Gan, Y. 2003. Yield adjustment by canola grown at different plant population under semiarid conditions. Crop Sci. 43: 1358-1366.
11- Appelquist, L. A. and Ohlsen, R. 1972. Rapessed. Pub.Elsevier.com. Amsterdam London new York. 394p.
12- Canola Council of Canada. 2002. Drought stress. [on line] Available: http:// www. Canola council.org.
13- Debaeke, P. and Abdellah, A. 2004. Adaptation of crop management to water-limited environments. Eur. J. Agron. 21: 433-446.
14- Donald, C. M, and Hamblin, J. 1976. The biological yield and harvest inder of cereal as agronomic and plant breeding criteria. Adv. Agron. 28: 361-405.
15- FAO. 2009. Crop production statistics, http://www.fao. org/docrep/010/ah864e/ah864e00.htm.
16- Gusta, L., Johnson, E., Nesbitt, N. T. and Kikland, K. 2004. Effect of seeding date on canola seed quality and seed vigour. Can. J. Plant Sci. 84: 463-471.
17- Larry, C. P., Rosalind, A. B., Reaper, J. D. and Earl, D. V. 2002. Radiation use efficiency and biomass production in soybean at different plant population densitied. Crop Sci. 42: 172-177.
18- Malhi, S. and Gill, K. S. 2004. Placement, rate and source of N, seed row spacing and seeding depth effects on canola production. Can. J. Plant Sci. 84: 719-729.
19- Mendham, N. J. and Salisbury, P. A. 1995. Physiology, crop development, growth and yield. In: Kimber., D. and McGregor, D. I. (eds). CAB International. Pp: 11-64.
20- Reta-Sanches, G. D. and Fowler, J. l. 2002. Canopy light environment and yield of narrow- row cotton as affected by architecture. Agron. J. 94: 1317- 1323.
21- Sinaki, J. M., majidi Heravan, E., Shirani Rad. A. H., Noormohamadi, G. and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (B. napus L.). Ameri-Eurasi. J. Agric. Enviro. 2(4): 417-424.
22- Thurling, N. 1974. Morphological determinats of yield in rapeseed (Brassica compestris & napus). I. Growth and morphological characters. Aust. J. Agric. Res. 25: 697-710.
