اثر تراکم کاشت و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد علوفه ژنوتیپ‌های سورگوم
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیاسحق میرحسن زاده 1 , محمدرضا توکلو 2 , مجید رحیمی زاده 3
1 - کارشناس ارشد زراعت و مدرس آموزشکده کشاورزی سمنگان
2 - استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
3 - استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
کلید واژه: عملکرد, سورگوم علوفهای, تراکم کاشت, نیتروژن,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تراکم کاشت و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد علوفه سورگوم، آزمایشی در تابستان 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپلیت- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. ژنوتیپ های مورد کاشت سورگوم شامل رقم Speed Feedو لاین MFS1در کرت های اصلی و ترکیب تراکمگیاهی شامل سه سطح 30،25 و 35 بوته در مترمربع و میزان مصرف نیتروژن از منبع اوره شامل سه سطح 100،0 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد افزایش تراکم کاشت باعث کاهش تعداد پنجه شد اما ارتفاع بوتهو شاخص سطح برگ را افزایش داد. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک در تراکم 350 هزار بوته در هکتار به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که عامل مقدار نیتروژن، صفات کمی مورد مطالعه را به غیر از تعداد پنجه در بوته و ارتفاع بوته به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد، به طوری که با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم در هکتار، عملکرد علوفه تر و خشک سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید به ترتیب به میزان 9 و 96/12 % و در لاین MFS1به ترتیب 91/10 و 07/15 % افزایش یافت. بالاترین عملکرد علوفه تر و خشک از رقم اسپیدفید حاصل شد. حداکثر عملکرد علوفه تر (93/82 تن در هکتار) و خشک (38/14 تن در هکتار) با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و در تراکم 350000 بوته در هکتار برای رقم زود رس اسپیدفید بدست آمد.
In order to study the effect of plant density and nitrogen fertilizer different rates on sorghum forage yield, an experiment was conducted in Agricultural Research Farm of Bojnourd region, Iran on Summer 2010. Experiment was carried out in split plot factorial based on Randomized Complete Blocks Design with 4 replications. Sorghum cultivars included speed feed and MFS1 cultivars in main plots and sub plots were combination of plant density 25, 30 and 35 plant/m2 and nitrogen application rate of Urea source included three levels 0, 100 and 200 kg N /ha. The result of analysis of variance showed that an increase in plant density on the surface unit leads to the reduction tillers. But it could increase plant height and LAI. The highest fresh and dry forage yield obtained in 350000 plants per hectare. Also results showed that nitrogen rate affected all the quantity traits si gnificantly except tiller number per plant, and plant height, in such a manner increased N use from 0 to 200 Kg N /ha increased 9, 12.96 percent in speed feed cultivar and in MFS1 line 10.91, 15.07 of fresh and dry forage yield respectively. The maximum fresh and dry forage yield obtained in speed feed cultivar. Finally it could be stated, maximum fresh forage (82.93 ton/ha) and dry matter yield (14.38 ton/ha) were obtained using 200 Kg N/ha and in density of 350000 plant/ha for speed feed early maturing cultivar.
- آقاعلیخانی،م. 1372. بررسی تأثیر مقادیر مختلف و شیوة توزیع کود ازته بر منحنی رشد و خصوصیات کمی و کیفی سورگوم علوفهای. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تربیت مدرس، ۲۱۳ صفحه.
2- آقاعلیخانی، م.، م.ا. احمدی و ع.م. مدرس ثانوی. 1386. تأثیر تراکم کاشت و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و کیفیت علوفه ارزن مرواریدی. مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 77، زمستان 86، صفحات: 27-19.
3- آناقلی، ا.، س.ع. طباطبایی و ع. فومن. 1389. ارزیابی تحمل به شوری ارقام سورگوم علوفه ای با استفاده از شاخص های حساسیت و تحمل به تنش. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد سوم، شماره اول، صفحات: 102-89.
4- تربتی نژاد، ن.م.، م.ر. چائیچی و س. شریفی. 1381. اثر سطوح نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سورگوم علوفهای در منطقه گرگان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال نهم، شماره 2، تابستان 81، صفحات:220-205.
5- توکلو، م. و ف. پاک نژاد. 1379. بررسی تاثیر تراکمهای مختلف روی عملکرد علوفه هیبریدهای سورگوم و یک رقم سودانگراس در شرایط آب و هوایی تربت جام. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، بابلسر.
6- خالص رو، ش.، م. آقاعلیخانی و س.ع.م. مدرس ثانوی. 1389. تأثیر مقدار کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی علوفه ذرت، ارزن مرواریدی و سورگوم در نظام کشت دوگانه. نشریه پژوهشهای زراعی ایران، جلد 8، شماره 6، صفحات: 938-930.
7- خلیلی محله، ج.، م. تاج بخش، ا. فیاض مقدم و ع.ا. سیادت. 1386. تاثیر تراکم بوته بر ویژگیهای کمی و کیفی هیبریدهای سورگوم علوفهای در کشت دوم. نشریه پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 75، صفحات: 67-59.
8- راعی، ی. و ر. سید شریفی. 1388. اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد سورگوم علوفهای. مجله دانش کشاورزی، شماره 1، جلد 19، صفحات: 127-116.
9- رستم زا،م. 1384.بررسی عملکرد و خصوصیات کیفی سه رقم هیبرید سورگوم علوفهای. چکیده مقالات اولین همایش گیاهان علوفهای کشور، ضمیمه چکیده مقالات، صفحه 51.
10- رضوانی مقدم، پ. 1369. اثر مقادیر مختلف کود ازته بر ارزش غذایی، عملکرد و خصوصیات رشد چهار رقم سورگوم علوفهای. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، 144 صفحه.
11- زمانیان، م.1378. بررسی عملکرد ارقام مختلف سورگوم علوفهای در شرایط سرد همدان. نهال و بذر، جلد 15، شماره 2، 8 صفحه.
12- ساریخانی، ش. و خ،رزمجو. 1384. اثرفاصله بین ردیف و روی ردیف کشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم سورگوم علوفه ای. اولین همایش گیاهان علوفهای کشور ضمیمه چکیده مقالات صفحه ۵۳.
13- صابری، م. ح. 1370. بررسی اثرات تراکم بذر و فاصله خطوط کاشت بر عملکرد سورگوم علوفهای. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
14- صابری، م.ح.، ح. کاظمی، ف. رحیم زاده، م. مقدم و م. ولیزاده. 1373. بررسی اثر تراکم بوته و فاصله خطوط کشت بر عملکرد سورگوم علوفهای اسپیدفید. دانش کشاورزی، شماره های3و4، جلد 4، 14 صفحه.
15- فومن اجیرلو، ع. 1375. گزارش نهایی اصلاح سورگوم در ایران در سالهای 75-1365. همراه با نتایج تحقیقات به نژادی آن. صفحات: 11-6.
16- فومن، ع. 1384. بررسی اثر تراکم کاشت بر صفات مختلف ارقام امیدبخش سورگوم علوفهای. نهال و بذر 21: 64-49.
17- کاظمی اربط، ح. ا.، ف. رحیم زاده خویی، م. مقدم و ا. بنالی خسرقی. 1379. اثر مقادیر مختلف کود های نیتروژن و فسفر و دورهای آبیاری بر روی بیوماس تولیدی سورگوم علوفهای واریته اسپیدفید. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 31، شماره 3: 723-713.
18- کریمیانکلیشادرخی، م.، ع.ر. کوچکی و م.نصیریمحلاتی. 1388. تاثیر کود نیتروژن و تراکم گیاهی بر جذب و کارآیی مصرف نور در دو رقم کلزای بهاره. مجله پژوهش های زراعی ایران، جلد 7، شماره 1، صفحات: 172-163.
19- گالشی، س.، و د. مظاهری. 1375. مقایسه عملکرد چهار رقم و توده سورگوم علوفهای در گنبد. چهارمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان. صفحه 678.
20- مؤدبشبستری،م. وم،مجتهدی. 1369. فیزیولوژی گیاهان زراعی، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، ۴۳۱ صفحه.
21- میرلوحی، ا.، ن. بزرگوار و م. بصیری. 1379. اثر مقادیر مختلف کود ازته بر رشد، عملکرد و کیفیت سیلویی سه هیبرید سورگوم علوفهای. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد چهارم، شماره 2، صفحات: 116-105.
22- Amano. O., and A.m. Salazar. 2004. Comprative prodactive prodactivity of corn and sorghum as affected by population density and nitrogen fertilization. Philippin Agricultrulist. 72(3):247-254.
23- Ayub, M., A. Tanveer, M.A. Nadeem and M. Tayyub. 2003. Fodder Yield and quality of sorghum (Sorghum bicolor L.) as influenced by different tillage methods and seed rates. Pakistan J. Agron. 2: 179-184.
24- Chaturvedi, V.K. 1992. Quality evaluation of forage sorghum. National Research Center for Sorghum, Ragendranagar, Hyderabad, India.
25- Coaldrake, P. 1985. Leaf area accumulation of pearl millet as affected by nitrogen supply. Field Crops Res. 11: 185-192.
26- Evans. L.T. 1978. Crop Physiology. Cambridge University Prees.
27- Ferraris, R., and D.A. Charles-Edwards. 1986. A comparative analysis of the growth of sweet and forage sorghum crops. I. Dry matter production phenology and morphology. Aust. J. Agric. Res. 37: 513-572.
28- House, L.R. 1985. A guid to sorghum breeding. ICRISAT, Patancharu, Andhra Pradesh 502324. India. 206 pp.
29- Karasu, A., M. Oz, G. Bayram, and I. Turgut. 2009. The effect of nitrogen levels on forage yield and some attributes in some hybrid corn (Zea mays indentata Sturt.) cultivars sown as second crop for silage corn. Afric. J. Agric. Res.4 (3): 166-170.
30- Mahmud, K., I. Ahmad, and M. Ayub. 2003. Effect of nitrogen and phosphorus on the fodder yield and quality of two sorghum cultivars (Sorghum bicolor L.). Int. J. Agri. Biol. 5(1): 61-63.
31- Maranville, J.W., and S. Madhavan. 2002. Physiology adaption for nitrogen use efficiency in sorghum. Plant and Soil. 245: 25-34.
32- Muldoon, D.K. 1985. Summer forage under irrigation I. Growth and development. Aust. J. Exp. Agric. 25: 392-401.
33- Patil, F.N., and S.M. Jawale. 1977. Effect of plant density and nitrogen levels on yield of sorghum under different Plant Papulation condition. J Maharashora Agri Univ 2: 30- 35.
34- Sastry, L.V.S. 1986. Genetic variability of alcohol soluble storage proteins in high lysine sorghum. Journal of Agriculture and Food Chemistry. 34: 1061-1067.
35- Sunseri, F., D. Palazzo, N. Montemurro, and F. Montemurro. 2002. Salinity tolerance in sweet sorghum (Sorghum bicolor L. Moench): Field performance under salt stress. Ital. J. Agron. 2: 111 – 116.
