بررسی توسعه صنعتی استان های ایلام،کرمانشاه،لرستان و همدان، در چارچوب آمایش سرزمین

محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

افشین باغفلکی ¹ (استادیار، گروه علوم اقتصادی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه،ایران)

تاریخ دریافت : 1401/05/06 تاریخ پذیرش : 1401/05/29 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: TOPSIS, توسعه اقتصادی, AHP, آمایش سرزمین, توسعه صنعتی,

چکیده مقاله :

توسعه اقتصادی و فراهم شدن امکانات و رفاه از مهم‌ترین اهداف هر جامعه است. دستیابی به این هدف تنها از یک راه میسر نیست، تاکنون بسیاری از جوامع به واسطه صنعتی شدن توسعه یافته‌اند. از سویی بسیاری از کشورها با انجام برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای در قالب مطالعات آمایش به سمت این هدف حرکت کرده‌اند. نکته مهم برای برنامه‌ریزی داشتن اطلاعات دقیق از وضعیت موجود و حتی چشم‌انداز مناطق است.در این پژوهش با استفاده از آمارهای موجود به مطالعه و مقایسه وضعیت صنعتی استان‌های منطقه 3 آمایش پرداخته شده است. استان‌ها شامل کرمانشاه، همدان، لرستان و ایلام هستند. در این خصوص با استفاده از روش AHP درجه‌بندی اهمیت هر یک از شاخص‌های تأثیرگذار بر صنعت با استفاده از نرم افزار Expert Choice، وزن هر یک از معیارها به دست آمده است. سپس با استفاده ازضرائب اهمیت به دست آمده و با استفاده از آمارهای جمع‌آوری شده به مقایسه و رتبه‌بندی استان‌ها در قالب روش TOPSIS پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد استان کرمانشاه در حال حاضر وضعیت بهتری نسبت به سایراستان ها دارد. نتایج تخمین چشم‌انداز استان‌ها هم بیانگر بهتر بودن وضعیت استان همدان در آینده است. استان ایلام در هر دو تخمین دارای بدترین جایگاه و بدترین چشم‌انداز است. بنابراین پیشنهاد می‌شود با توجه به شرایط موجود استان‌ها، توجه به بخش صنعتی استان ایلام بیشتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین با توجه به اینکه از نظر کارشناسان بهره‌وری نیروی کار و همچنین ارزش افزوده صنایع با فناوری بالا از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، برنامه‌ریزی‌های لازم جهت بهبود این دو شاخص انجام گیرد.

چکیده انگلیسی:

Economic development and the provision of facilities and welfare is considered as one of the most vital objectives of a society. Various methods proposed to achieve the same. Several societies have developed due to industrialization. Alternatively, numerous countries have moved towards this goal by conducting regional planning in the form of spatial planning studies. The crucial point for planning is to have precise data on the current situation and even the terrain and prospect of the regions. In the current study, using the available statistics, the industrial situation of the provinces of the Region 3 has been studied and compared. The provinces include Kermanshah, Hamedan, Lorestan and Ilam. Furthermore, using the AHP method of grading the importance of each of the indicators affecting the industry making use of Expert Choice software, the weight of each criterion has been obtained. Accordingly, the provinces are compared and ranked through the TOPSIS method using the obtained coefficients of importance and using the collected statistics. The results obtained indicate that Kermanshah province is currently in a better situation than other provinces. The results of estimating the prospect of the provinces also indicate that the situation of Hamedan province will be better in the future. Ilam province has the worst position and prospect in both estimates. Therefore, with regards to the existing conditions of the provinces, it is suggested that more attention should be paid to the industrial sector of Ilam province. Eventually, as experts are of opinion that labor productivity as well as the added value of high-tech industries are more significant, the necessary planning should be made to improve these two indicators.

منابع و مأخذ:

اکبری، نعمت الله و همکاران (1392). آمایش سرزمین و سند راهبردی توسعه استان اصفهان، فصل اقتصاد
دانش بنیان.

بحرینی،حسین(1371).مفهوم و مشخصات طرح ریزی کالبدی.ص 95

توکلی، مرتضی. ابراهیمی، آرام. حمیدی تهرانی، سمیرا.(1397). تحلیل الگوی منطقه بندی آمایش سرزمین در ایران از پسا مشروطه تا به حال. برنامه ریزی و آمایش فضا 33(1)،123-85.

خاوری، سعید؛ میرجلیلی، سید حسین ؛ مومنی، فرشاد (1396). کاربرد نظریه اقتصاد ساختاری جدید در توسعه اقتصادی ایران در قالب چارچوب GIF جهت تعیین بخش‌های پیشران دوره 9، شماره 17، بهار و تابستان 1396، صفحه 233-268.

فتح اللهی، جمال؛کفیلی،وحید؛ تقی زادگان، علی رضا "شکاف توسعه استان‌های ایران" دو فصلنامه علمی – تخصصی پژوهش‌های اقتصاد توسعه و برنامه ریزی، بهار و تابستان 1396، سال ششم، شماره اول.

دهقان شبانی، زهرا.اکبری،نعمت اله(1392). فاصله اقتصادی و رشد منطقه ای در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی- سال پانزدهم، شماره دوم،تابستان 1394-ص 203 الی 222.

ذاکری، زهرا (1398). مجموعه مطالعات منطقه ای و آمایش سرزمین در ایران (5): نحوه مواجهه با
تدوین سندآمایش سرزمین درشرایط کنونی، شماره مسلسل: 16416.

‏ سرکیسیان، شاکه؛ گودرزی، علی (1386). «مفهوم توسعه». فصلنامه یاس راهبرد. شماره 12. 184-157.

محمودی، سیدمحمد (1388). «تحلیلی بر سیر تحولات کلان آمایش سرزمین فرانسه در نیم قرن گذشته و ارائه پیشنهادای اجرایی جهت بهبود وضعیت آمایش سرزمین ایران». آمایش سرزمین. . سال 1. شماره1: 180-141.

منصف، عبدالعلی؛ صامتی، مجید؛ موسوی مدنی، مژده(1395). "رتبه‏بندی‏ هشت‏کلان‏ شهر ‏ایران ‏از ‏لحاظ ‏سطح ‏توسعه یافتگی ‏به‏کمک ‏روش‏‏ فرآیند تحلیل ‏سلسله ‏مراتبی ‏و ‏روش ‏تاکسونومی ‏در‏سال ‏1390 " دو فصلنامه علمی – تخصصی پژوهش‌های اقتصاد توسعه و برنامه ریزی/ پاییز و زمستان 1395/ سال پنجم/ شماره دوم.

 

Hirschman, A.O. (1958), Ttrategy of Economuc Development, New Haven: Yale University

Press.

Hausmann, R. and B. Klinger (2006). “Structural Transformation and Patterns of Comparative Advantage in th Product Space”, Harward University Working Paper, No. 128.

Hakizimana, JM & H.Geyer. (2017). “Socoio-Economic Inequlity in South- AfricaAccording to Different Disparity Indices”. ERSA Conference Papers.

Meier, Gerald M; Dudly Seers, eds (1984). “Pioneers in Development”. New York: Oxford University Press.

Stiglitz, Joseph, J.Y. Lin (2013). “The Rejuvenation of Industrial Policy”, Policy Research Working Paper, Offce of the Chief Economist.

Wang Z. H. & Y. Wang (2018), "Evaluation of the Provincial Competitiveness of the Chinese high-tech Industry using an Improved TOPSIS Method", Expert Systems with Applications, Vol. 41, PP. 2824–2831.