بررسی تأثیر جهانی شدن بر مصرف انرژی های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر(مطالعه موردی: کشورهای منتخب درحال توسعه)

محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

سیدعلی پایتختی اسکویی ¹ , لاله طبقچی اکبری ²

1 - دانشیار و عضو هیأت علمی، گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - دانشجوی دکتری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/02/16 تاریخ پذیرش : 1397/02/16 تاریخ انتشار : 1397/07/01

کلید واژه: ARDL, کشورهای در حال توسعه, جهانی‌شدن, مصرف انرژی, تکنیک هم‌انباشتگی پانلی,

چکیده مقاله :

امروزه از جهانی‌شدن به عنوان پدیده‌ای ناگریز یاد می‌شود که روابط تولید، روابط مالی، روابط دولت‌ها و ویژگی‌های فرهنگی را دستخوش تغییر و تحول می‌کند و در نتیجه منجر به افزایش تولید و مصرف در کشورها می‌شود. حرکت کشورهای در حال توسعه به سمت ایجاد فضای باز اقتصادی و ادغام در اقتصاد جهانی تغییرات و نتایج مختلفی را در بر‌دارد، که یکی از مهمترین این تغییرات، در حوزه انرژی می‌باشد. در این مقاله تأثیر شاخص‌های ترکیبی جهانی شدن بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی‌های هسته ای و برق) و تجدیدناپذیر (انرژی‌های سوخت‌های فسیلی ذغال سنگ، نفت و فرآورده‌های آن و گاز طبیعی) برای 8 کشور منتخب درحال توسعه (به ویژه ایران) طی دوره زمانی 2001 تا 2015 مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. برای برآورد اثرات متغیرها از تکنیک هم‌انباشتگی پانلی با رهیافت الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) استفاده شده است. نتایج برآوردها حاکی از آن است که، شاخص ترکیبی جهانی‌شدن تأثیر مثبتی بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر دارد. به عبارت دیگر جهانی‌شدن منجر به افزایش مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر در کشورهای مورد مطالعه شده است

چکیده انگلیسی:

Nowadays, globalization as an inevitably phenomenon changes the relations of production, financial relations, government relations and cultural characteristics, resulting increase in production and consumption of the countries. Move of developing countries towards economic openness and integration into the global economy leads to different results, which one of the most important changes is in the field of energy. In this paper the effect of the combined indices of globalization on the renewable energy consumption (power and nuclear energy) and nonrenewable (fossil fuels coal, petroleum and natural gas) has been studied for the 8 selected developing countries (especially Iran) during the period 2001 to 2015. In order to estimate the effects of variables, Panel ARDL technique has been employed. The estimation results show that globalization has positive effect on the renewable and nonrenewable energy consumption. This means that globalization leads to increase in consumption of renewable and nonrenewable energy

منابع و مأخذ:

- آسمانی، ایران. (1394). ارزیابی نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی پویا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند.

- اسدپور، احمد علی و اسکروچی، النا. (1392). بررسی رابطه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انرژی پاک، آزادسازی تجاری، رشد اقتصادی با تقاضای انرژی در ایران. رسالت مدیریت دولتی. شماره 1. صفحات 22-15.

- ابراهیم پور، راضیه. (1387). رابطه علی بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران طی دوره ی 1385-1348.  پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- ابراهیمی، محسن و آل مرادجبدرقی، محمود. (1391). توسعه بازارهای مالی و مصرف انرژی در کشورهای گروه D8. پژوهش ها و سیاست‌های اقتصادی. شماره 61. صفحات 174-159.

- برزگر، سهیلا. (1391). بررسی رابطه بین مصرف انرژی و تجارت در کشورهای در حال توسعه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

- برقی اسکویی، محمد مهدی و محمدی بیلانکوهی، احد. (1395). تاثیر تجارت بر مصرف انرژی در کشورهای گروه دی هشت. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی. شماره 20. صفحات 241-217.

- بهکیش، محمد مهدی. (1381). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی.

- جلیل‌نیا، امین. (1394). بررسی رابطه علی بین تورم و جهانی‌شدن در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- حبیب وطن چرندابی، نسیم. (1393). هزینه‌های خارجی تولید برق با تکیه بر انتشار گازهای گلخانه‌ای (مطالعه موردی نیروگاه تبریز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- حجازی، سید محمدحسن. (1382). رویکردی جامعه‌شناختی به فرایند سکولاریزاسیون در عصر جهانی شدن. قم: چهارمین کنگره دین‌پژوهان کشور.

- سرفراز محمدیار، مریم. (1392). بررسی تاثیر مصرف انرژی و تجارت بر روی تولید در منتخبی از کشورهای  MENA و OECD. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- شجاعی زند، علیرضا. (1382). جهانی‌شدن و دین: فرصت‌ها و چالش‌ها. قم: چهارمین کنگره دین‌پژوهان کشور.

- صادق پور، سولماز. (1390). پیش بینی اثر آزادسازی قیمت حامل های انرژی روی شدت انتشار آلاینده ها. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- عبدلی، قهرمان و ورهرامی، ویدا. (1388). بررسی اثر پیشرفت تکنولوژی بر صرفه‌جویی مصرف انرژی در بخش صنعت و کشاورزی با استفاده از تابع کاپ داگلاس. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 23. صفحات 23-41.

- علی پور، حامد. (1390). بررسی تاثیر قیمت نفت و رشد اقتصادی روی مصرف انرژی هسته ای در کشورهای مصرف کننده انرژی هسته‌ای. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- علیزاده، سهیلا. (1393). بررسی تاثیر جهانی‌شدن بر شدت انرژی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- علیزاده، محمد و گل خندان، ابوالقاسم. (1394)، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر مصرف انرژی در کشورهای منتخب منطقه منا (رویکرد GMM سیستمی).  اقتصاد و توسعه منطقه‌ای. شماره 10. صفحات 139-115.

- گرجی، ابراهیم و برهانی پور، محمد. (1387). اثر جهانی‌شدن بر توزیع درآمد در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران. شماره 34. صفحات 99-124.

- محمدزاده، شاهین. (1387). اثر تکانه های قیمت نفت و تغییرات نرخ ارز بر روی رشد اقتصادی ایران 1367 تا 1386. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

- محمدزاده، پرویز، بهبودی، داود و ابراهیمی، سعید. (1392). رابطه میان توسعه مالی و مصرف انرژی در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 39. صفحات 104-77.

- ملکی، رضا. (1383). بررسی رابطه علیت بین مصرف انرژی و تولید داخلی در ایران. مجله برنامه و بودجه، شماره 89. صفحات 121-81.

- یاوری، کاظم و احمدزاده، خالد. (1389). بررسی رابطه مصرف انرژی و ساختار جمعیت (مطالعه موردی: کشورهای آسیای جنوب غربی). فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی،  شماره 25. صفحات 62-33.

- Baltagi, B. H. & Moscone, F. (2010). Health Care Expenditure and Income in the OECD Reconsidered: Evidence from Panel Data. Economic Modelling. No. 27. PP. 804-811.

- Bergh, A. & Nilsson, T. (2010). Good for Living? On the Relationship between globalization and Life Expectancy. World Development. No. 9. PP. 1191-1203.

- British Petroleums Statistical Review of World Energy. (2016). Retrieved from http://www.bp.com/statisticalreview.

- Cho, Y., Lee, J. & Kim, T. (2007). The impact of ICT investment and energy price on industrial electricity demand: dynamic growth model approach. Energy Policy. No. 35. PP. 4730–4738.

- Demirgüneş, K. (2015). Determinants of Target Dividend Payout Ratio: A Panel Autoregressive Distributed Lag Analysis. International Journal of Economics and Financial Issues. No. 2. PP. 418-426.  

- Doğan1, I., Tülüce, N. S. & Doğan, A. (2014).Dynamics of Health Expenditures in OECD Countries: Panel ARDL Approach. Theoretical Economics Letters. No. 4. PP. 649-655.

- Ehrlich, P. R., &  A.H. Ehrlich. (2004). One with Nineveh: Politics, Consumption, and the Human Future. Island Press, Washington DC.

- Ghani, G. (2012). Does trade liberalization effect energy consumption?. Energy Policy. No. 43. PP. 285–290.

- International Monetary Fund. (2014). Accessed at  http://www.imf.org/.

- International Monetary Fund. (2016). data tabels. Retrieved from http://data.imf.org/.

- Ishida, H. (2014). The effect of ICT development on economic growth and energy consumption in Japan. Telematics and Informatics. No. 32. PP. 79–88.

- Kakar, K., Khilji, B. & Khan, M. (2011). Financial Development and Energy Consumption: Empirical Evidence from Pakistan. International Journal of Trade, Economics and Finance. No. 6. PP. 469-471.

- Karakoy, A. U. C., Kabadayi, B. & Emsen, O. S. (2012). The Impacts of External Debt on Economic Growth in Transition Economies. Chinese Business Review. No. 5. PP. 491-499.

- Kebeds, E., J., Kagochi & M., Jolly Curtis. (2010). Energy Consumption and economic development in Sub-Sahara Africa. Energy Economices. No. 32. PP. 532-537. 

- Nasreen, S. & Anwar, S. (2014). Causal relationship between trade openness, economic growth and energy consumption: A panel data analysis of Asian countries. Energy Policy. No. 69. PP. 82–91.

- Sadorsky, P. (2012). Information communication technology and electricity consumption in emerging economies. Energy Policy. No. 48. PP. 130–136.

- Sadorsky, P. (2012). Energy consumption, output and trade in South America. Energy Economics. No. 34. PP. 476-488.

- Sadrosky, P. (2011). Financial Development and Energy Consumption in Central and Eastern European Frontier Economies. Energy Policy. No. 39. PP. 999–1006.

- Sadrosky, P. (2011). Trade and energy consumption in the Middle East. Energy Economics. No. 33. PP. 739-749.

- Sbiaa, R., Shahbazb, M. & Hamdi, H. (2014). A contribution of foreign direct investment, clean energy, trade openness, carbon emissions and economic growth to energy demand in UAE, Economic Modelling. No. 36. PP. 191-197.

- Stern, D. (2004). Economic Growth and Energy. In: Cleveland, Encyclopedia of Energy. No. 2. PP. 35–51.

- Swiss Economic Institute. (2016). KOF Index of Globalization. Accessed at  http://globalization.kof.ethz.ch/.

- World Bank. (2016). World Development Indicators. Retrieved from http://www.worldbank.org/data/onlinedatabases.html.