بررسی تغییرات کیفیت علوفه گونه Prangos ferulacea در مراحل مختلف فنولوژی در دو رویشگاه سپیدان و کازرون(در استان فارس)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

محسن فریدونی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان)
بهرام امیری ² (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد)
حسین قره‌داغی ³ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان)
عالیه کشاورز ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ دریافت : 1393/03/16 تاریخ پذیرش : 1393/03/16 تاریخ انتشار : 1390/10/11

کلید واژه: کیفیت علوفه, مراحل فنولوژی, گونه جاشیر, سپیدان, کازرون,

چکیده مقاله :

تعیین کیفیت علوفه گونه‌های گیاهی موجود در مراتع یکی از مهم‌ترین عواملی است که جهت مدیریت صحیح و اصولی مراتع مورد نیاز می‌باشد. گونه‌های مرتعی در مکان‌ها و زمان‌های مختلف کیفیت علوفه‌ای متفاوتی داشته و در دوره‌های رویشی مختلف میزان این کیفیت متغیر است. به همین منظور پژوهشی درباره‌ی گونه‌ی مرتعی جاشیر ( Prangos ferulacea) در دو منطقه از استان فارس شامل شهرستان سپیدان و شهرستان کازرون در سه مرحله فنولوژیکی (رویشی، گل‌دهی و بذردهی) صورت گرفت. به منظور بررسی کیفیت علوفه این گونه در هر مرحله فنولوژی 5 تکرار و در هر تکرار 5 پایه در هر منطقه به‌صورت تصادفی انتخاب و نمونه برداری از اندام‌های هوایی گیاه به‌عمل آمد. سپس شاخص‌های پروتئین خام، دیواره‌ی سلولی منهای همی سلولز، درصد ماده خشک قابل‌هضم، انرژی متابولیسمی، انرژی قابل‌هضم و عناصر فسفر و پتاسیم تعیین شدند. نتایج حاصل نشان داد که کیفیت علوفه این گونه بر اثر پیشرفت مراحل رشد کاهش می‌یابد و پایان دوره رویشی(اوایل گل‌دهی) حدود اواسط اردیبهشت ماه از نظر فاکتورهای تعیین کیفیت علوفه مناسب‌ترین زمان برداشت علوفه جاشیر از مراتع این دو منطقه است. همچنین کیفیت علوفه این گونه در منطقه کازرون مطلوب‌تر از منطقه سپیدان است. به نظر می‌رسد، عوامل اکولوژیکی دیگر مانند خاک و یا جهت و شیب دامنه و ارتفاع باعث حصول چنین نتیجه‌ای می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Determination of forage quality is one of the main factors required for proper, systematic and comprehensive management of rangelands. This can help range managers to choose suitable plant for animal feeding. The most effective factor on forage quality is the growth stage which determines the proper time of livestock grazing or forage harvesting in range. Also, range species quality changes in different sites. Therefore, this research carried out to investigate nutritive value of Prangos Ferulacea in two regions of Fars: Sepidan and Kazerun, at three phenological stages (vegetative, flowering and seed ripening). At each stage of phenology, 5 replications and in each replication 4 plants were selected randomly, and samplings from the aerial shoots were conducted. After drying and grinding, samples were analyzed by chemicals to determine the quality traits including crude protein (CP), Acid detergent fiber (ADF), dry matter digestibility (DMD), metabolic energy (ME), digestible energy (DE), phosphorus (P) and potassium (K). Data were analyzed by ANOVA and Duncan test, using SPSS software. Results showed that the forage quality in this species decreased with growth stages increasing. Based on the comparison between Prangos Ferulacea and other forage species, this species can be used for animal feeding. Contrary to the expectations, the species quality in Kazerun is better than Sepidan. Considering the forage quality changes, the late of vegetative stage and the early of flowering stage are the best times for gazing or harvesting in both sites.