بررسی تأثیر برخی خصوصیات خاک بر استقرار گونه گز در سدهای باطله کارخانه فرآوری سنگ آهن در بافق

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

عبدالحسین رضائی پور باغدر ¹ (دانشجوی دکتری دانشگاه هرمزگان)
مجید صادقی نیا ² (استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد)
محمد حسین حکیمی ³ (استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد)
حمیدرضا عظیم زاده ⁴ (استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد)

تاریخ دریافت : 1393/03/16 تاریخ پذیرش : 1393/03/16 تاریخ انتشار : 1390/10/11

کلید واژه: پوشش گیاهی, خصوصیات خاک, بافق, گز, باطله معدنی,

چکیده مقاله :

کشف روابط بین پوشش گیاهی و خاک از موارد مهم تعیین محل‌های مناسب برای احیا و مدیریت منابع و بوم‌سازگان‌ها می‌باشد. به منظور آگاهی از تأثیر برخی خصوصیات خاک بر پراکنش گونه گز مستقر شده در سدهای پر شده از باطله‌های کارخانه فرآوری سنگ آهن در بافق، اطلاعات تاج‌پوشش و تراکم گیاهان در سه سد پر شده از باطله پس از پایان آبگیری برداشت شد. پس از حفر 12 پروفیل (هر سد 4 پروفیل) به صورت کاملاً تصادفی، پارامترهای توزیع دانه‌بندی خاک (درصد رس، سیلت و شن)، درصد ماده آلی، آهک، گچ، pH، EC، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، فسفر، نیترات، نیتروژن کل و SAR در آزمایشگاه تعیین گردید. نتایج حاصل از آزمون کروسکال- والیس نشان داد که سه سد در عمق اول از نظر خصوصیات نیترات، منیزیم، سدیم، SAR و EC و در عمق دوم از نظر آهک، منیزیم، سدیم، پتاسیم، SAR و EC دارای اختلاف معنی‌دار می‌باشد. آنالیز مؤلفه‌های اصلی روی 32 متغیر نشان داد که مؤلفه اصلی اول شامل EC در عمق دوم، نیترات در عمق اول و دوم، فسفر در عمق دوم، شن و سیلت در عمق دوم، رس در عمق اول، SAR در عمق دوم، گچ در عمق اول و کلسیم، سدیم، منیزیم و پتاسیم در عمق دوم 6/56 درصد و مؤلفه اصلی دوم شامل متغیرهای EC در عمق اول، فسفر در عمق اول،آهک در عمق دوم، کربن آلی در عمق اول ، نیتروژن کل در عمق دوم، سیلت در عمق اول، رس در عمق دوم و کلسیم، منیزیم و پتاسیم در عمق اول 3/43 درصد از تغییرات را توجیه می‌کنند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد وجود مقدار بیشتر کلسیم، سیلت و کربن آلی در عمق اول و نیتروژن کل و آهک در عمق دوم موجب پراکنش بیشتر گونه گز گردیده است و نیز وجود مقدار بیشتر هدایت الکتریکی، فسفر، منیزیم و پتاسیم در عمق اول و رس در عمق دوم موجب پراکنش ضعیف گونه گز در سدهای باطله کارخانه فرآوری گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Understanding the relationship between vegetation and soil is one of the most important parameters to determine the proper location for reclamation and management of natural resource and ecosystem. To learn about the effect of soil properties on distribution of Tamarix ramossisima established in dams filled with wastes of processing factory in Iran Central Iron Ore Company of Bafgh, the information about the vegetation cover and plant density in three dams filled with wastes were collected after fulfilling the dehydrating. After drilling 12 profiles (4 profiles per dam) accidentally, distribution of soil grain (clay, silt, and sand) namely, organic carbon, lime, gypsum, pH, EC, Ca, Mg, Na, K, P, No3, SAR, and total N were determined in the laboratory. The result of Kruskal Wallis Test demonstrated that three dams have significant differences at the first depth for No3, Mg, Na, SAR, and EC and at the second depth for lime, Mg, Na, K, SAR, and EC. Principal components analysis (PCA) on 32 variables indicated that the first axis included EC at the second depth, No3 at the first and second depths, P at the second depth, sand and silt at the second depth, clay at the first depth, SAR at the second depth, gypsum at the first depth, Ca, Na, Mg, K at the second depth explain 56.6% of the variations and the second axis included EC at the first depth, P at the first depth, lime at the second depth, organic carbon at the first depth, total N at the second depth, silt at the first depth, clay at the second depth, and Ca, Mg, and K at the first depth explain 43.3% of the variations. The results show that more availability of calcium, silt, and organic carbon at the first depth and total N, lime at the second depth caused more establishment of Tamarix ramossisima. In addition, more availability of EC, P, Mg, and K at the first depth and clay at the second depth caused poor establishment of Tamarix ramossisima in waste dam of production plants.