تاثیر تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد و تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد، عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک تریتیکاله

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

نسیم حسن‌زاده ¹ , رئوف سیدشریفی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی
2 - دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

تاریخ دریافت : 1393/08/12 تاریخ پذیرش : 1393/08/12 تاریخ انتشار : 1393/08/10

کلید واژه: عملکرد, کود زیستی, شاخص سطح برگ, سرعت رشد محصول,

چکیده مقاله :

استفاده از کودهای زیستی که دارای رگه‌های مختلف میکروبی هستند به کاهش استفاده از کودهای شیمیایی منجر شده و محصولاتی با کیفیت بالا و بدون مواد شیمیایی مضر برای سلامتی انسان تولید می‌کنند. به منظور بررسی تاثیر تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد و تقسیط کود نیتروژن بر شاخص‌های رشدی، عملکرد و صفات مورفولوژیک تریتیکاله (Triticosecale wittmack) رقم جوانیلو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تقسیط کود نیتروژن در 4 سطح T1 (2/1 در زمان کاشت + 2/1 در مرحله ساقه‌روی)،T2 (3/1 در زمان کاشت + 3/1 در مرحله ساقه‌روی+ 3/1 پیش از ظهور سنبله)،T3 (4/1 در زمان کاشت + 2/1 در مرحله ساقه‌روی + 4/1 در مرحله سنبله‌دهی) وT4 (4/1 در زمان کاشت+ 4/1 در مرحله پنجه‌دهی+ 4/1 در مرحله ساقه‌روی + 4/1 در مرحله سنبله‌دهی) به همراه تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد در چهار سطح B0 (عدم تلقیح بذر)،B1 (تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین‌5)،B2 (آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین‌OF) و B3(سودوموناس پوتیدا استرین4) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش تلقیح بذر با باکتری و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد دانه، شاخص‌های رشدی و صفات مورفولوژیکی مورد بررسی معنی‌دار بود. تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد و سطوح دوم و سوم تقسیط کودی، موجب افزایش عملکرد و بهبود شاخص‌های رشدی و صفات مورفولوژیک گردید، بطوریکه بیشترین شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و وزن خشک تک بوته در برهمکنش تیمارهای باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپریلوم و در سطوح دوم و سوم تقسیط کودی مشاهده گردید. ترکیب تیماری تلقیح بذر با ازتوباکتر و سطح دوم تقسیط کودی، عملکرد دانه را تا حدود 5/2 برابر تیمار شاهد افزایش داد. بیشترین مقادیر برای صفات مورفولوژیکی تریتیکاله در تلقیح با باکتری‌های محرک رشد در سطح دوم و سوم تقسیط کودی بدست آمد.

چکیده انگلیسی:

Using biological fertilizers containing different microbial strains, leads to less chemical fertilizer application and consequently high quality products with no harmful chemicals for human health. In order to investigate the effect of seed inoculation with growth promoting rhizobacteria and nitrogen fertilizer timing on growth indices, yield and some morphological traits of triticale (Joanilo variety), a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in 2012, at the green house in agricultural science college of Mohaghegh Ardabili university. The factors consisted of nitrogen fertilizer timing in four levels including T1 (1/2 in planting time + 1/2 during stem elongation), T2 (1/3 in planting time + 1/3 during stem elongation + 1/3 before panicle appearance), T3 (1/4 in planting time + 1/2 during stem elongation + 1/4 during panicle growth) and T4 (1/4 in planting time + 1/4 during tilling stage + 1/4 during stem elongation + 1/4 during panicle growth) and seed inoculation with growth promoting rhizobacteria in four levels including B0 (no-inoculation), B1 (Azotobacter chroococcum, strain 5), B2 (Azospirillum Lipoferum, strain OF) and B3 (Pseudomonas putida, strain 4). Results indicated that the interaction of bacterial inoculation and nitrogen fertilizer timing were significant on all measured traits. It seems that seed inoculation with plant growth promoting rhizobacteria and the second and third fertilizer timing levels led to an increase in yield and improved growth indices as well as morphological traits so that the most leaf area index, crop growth rate, relative growth rate and plant dry weight were observed in the interaction of Azotobacter and Azospirillum inoculation in the second and third fertilizer timing levels. Bacterial inoculation with Azotobacter and second fertilizer timing level increased grain yield 2.5 times more than the control treatment. The most values for morphological traits of triticale were acquired in seed inoculation with growth promoting rhizobacteria and the second and third fertilizer timing levels. Using biological fertilizers containing different microbial strains, leads to less chemical fertilizer application and consequently high quality products with no harmful chemicals for human health. In order to investigate the effect of seed inoculation with growth promoting rhizobacteria and nitrogen fertilizer timing on growth indices, yield and some morphological traits of triticale (Joanilo variety), a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in 2012, at the green house in agricultural science college of Mohaghegh Ardabili university. The factors consisted of nitrogen fertilizer timing in four levels including T1 (1/2 in planting time + 1/2 during stem elongation), T2 (1/3 in planting time + 1/3 during stem elongation + 1/3 before panicle appearance), T3 (1/4 in planting time + 1/2 during stem elongation + 1/4 during panicle growth) and T4 (1/4 in planting time + 1/4 during tilling stage + 1/4 during stem elongation + 1/4 during panicle growth) and seed inoculation with growth promoting rhizobacteria in four levels including B0 (no-inoculation), B1 (Azotobacter chroococcum, strain 5), B2 (Azospirillum Lipoferum, strain OF) and B3 (Pseudomonas putida, strain 4). Results indicated that the interaction of bacterial inoculation and nitrogen fertilizer timing were significant on all measured traits. It seems that seed inoculation with plant growth promoting rhizobacteria and the second and third fertilizer timing levels led to an increase in yield and improved growth indices as well as morphological traits so that the most leaf area index, crop growth rate, relative growth rate and plant dry weight were observed in the interaction of Azotobacter and Azospirillum inoculation in the second and third fertilizer timing levels. Bacterial inoculation with Azotobacter and second fertilizer timing level increased grain yield 2.5 times more than the control treatment. The most values for morphological traits of triticale were acquired in seed inoculation with growth promoting rhizobacteria and the second and third fertilizer timing levels.