تاثیر سطح‌های نیتروژن و فاصله‌های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد تاج خروس علوفه‌ای (Amarantus hypochonriacus) در منطقه ساعتلوی ارومیه

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

ناصر جعفرزاده ¹ , نوشین نظام ابادی ²

1 - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
2 - استادیار موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1396/05/11 تاریخ پذیرش : 1397/07/01 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: عملکرد علوفه, ارتفاع بوته, وزن ساقه,

چکیده مقاله :

با توجه به نقش تاج خروس علوفه‌ای به عنوان یک ماده غذایی با ارزش و پتانسیل بالا و همچنین محدودیت منابع آب در منطقه ارومیه، آزمایشی به منظور بررسی تاثیر فاصله‌های گوناگون آبیاری و سطح‌های نیتروژن بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و عملکرد تاج خروس علوفه‌ای (رقم سیم)، در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی در سال 1395 انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت‌های اصلی به سه فاصله‌ آبیاری (7، 11 و 15 روز) و کرت‌های فرعی به کود نیتروژن با چهار سطح {صفر (شاهد)30، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به صورت اوره} اختصاص یافت. نتایج نشان داد که هم فاصله‌های آبیاری و سطح‌های نیتروژن بر صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن برگ، وزن ساقه و عملکرد علوفه تاثیر معنی‌داری داشتند. افزایش فاصله آبیاری از 11 به 15 روز باعث کاهش 25 درصدی عملکرد علوفه گردید. همچنین با کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ارتفاع بوته 26 درصد، تعداد برگ 13 درصد، وزن برگ 15 درصد، وزن ساقه 25 درصد و نهایتا عملکرد علوفه 38 درصد نسبت به شاهد افزایش نشان داد. بنابراین ، فاصله آبیاری 11 روزه و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در شرایط ارومیه در افزایش عملکرد تاج خروس علوفه‌ای قابل توصیه است.

چکیده انگلیسی:

Considering the important role of amaranth as a precious nutrition source with high potential and restrictions of regional water resources , this experiment was conducted with the aim of studying the effects of different irrigation intervals and nitrogen levels on some morphological characteristics and forage yield of amaranth. This experiment was carried out at Agricultural and Natural Resources Research Center of West Azarbayjan in 2016. Experimental design was based on randomized complete blocks in a split plot arrangement with three replications. The main factors were irrigation intervals (7, 11, and 15 days) and the sub factors were nitrogen levels (0, 30, 60, and 90 kg of pure N ha-1). Results showed that irrigation intervals and nitrogen levels had significant) effects on plant height, number of leaf per plant, weight of leaf, weight of shoot, and biological yield of amaranth. Increasing irrigation intervals from 11 to 15 days reduced 25 percent of amaranth forage yield. Additionally, with the increase of nitrogenlevel we found an increase in features of the yield including the plant height, leaf number, leaf weight, and forage yield. Applying 60 kg nitrogen/ha increased 26 % in plant height, 13 % leaf number, 15 % leaf weight, 25 % stem weight and 38 % in forage yield compared to control. Therefore, 11 days irrigation interval, and 60 kg/ha nitrogen can be suggested to increase amaranth yield at Urmia conditions .

منابع و مأخذ:

انصاری اردلی، س. و م. آقاعلیخانی. 1394. اثر تراکم بوته و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد و کیفیت علوفه تاج خروس زراعی (Amaranthus hypochondriacus L.). مجله علوم زراعی ایران. 14 (1): 45-35.

حاجی محمد امینی، س.، ح.  مدنی و س. چاوشی. 1391. اثر تاریخ کاشت و دور آبیاری بر عملکرد تاج خروس علوفه­ای در ملایر. اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم. صفحه 12.

فلاح مهر آبادی، م.، م. آقاعلیخانی و ع. مختصی بیدگلی. 1394. تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد علوفه تاج خروس زراعی (Amaranthus hypochondriacus L.) دومین کنفرانس ملی کشاورزی و توسعه. صفحه 7.

قربانلی، م. ش. هاشمی­مقدم و ا. فلاح. 1385. بررسی اثر‌متقابل آبیاری و نیتروژن بر برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه برنج (Oryza sativa). مجله علوم کشاورزی. 2: 428-415.

کوچکی، ع.، م. نصیری محلاتی و ا. عزیزی. 1385. اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد دو توده بومی رازیانه. مجله پژوهش­های زراعی ابران. 1(4): 140-131.

لایق حقیقی، م.، س. ع. ولدآبادی، م. ح. لباسچی، ب. عباس­زاده و ا. امیررضایی. 1390. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دو واریته تاج خروس دارویی- علوفه ای- زراعی وارداتی. همایش ملی دستاوردهای نوین در زراعت. باشگاه پژوهشگران جوان. دانشگاه آزاد واحد شهر قدس.16 صفحه.

لک، ش.، ا. نادری، ع. ا. سیادت، ا. آینه­بند، ق. نورمحمدی و ه. موسوی.1386. تأثیر سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ذرت دانه­ای در شرایط آب و هوایی خوزستان.  مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی.42: 14-1.

مالکی خضرلو، س.، و م.، تاج­بخش. 1396. بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و کیفیت علوفه­ای تاج خروس زراعی(Amaranthus hypochondriacus L.) تحت اثر برخی پیش تیمارهای بذری. مجله پژوهش­های زراعی ایران.  15 (1): 112-103.

مجیدیان، م.، ا. قلاوند، ن. ع. کریمیان و ع. ا. کامگار حقیقی. 1387. تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، کود دامی و آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 1(2): 85-67.

مشاور، ا.، ی. امام، ح. مدنی، ق. نورمحمدی، و ح. حیدری شریف­آبادی. 1395. مقایسه عملکرد و برخی ویژگی­های کیفی علوفه ذرت، سورگوم و تاج خروس علوفه­ای در تراکم و تاریخ کاشت­های مختلف در استان فارس. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. 10(1): 120-103.

مهرانی،ا. و ع. مقدم. 1393. گیاه تاج خروس (Amaranthus spp.). انتشارات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، وزارت جهاد کشاورزی. 18 صفحه.

Achigan, E.G., O.E.D. Sogbohossou, and P. Maundu. 2014. Current knowledge on Amaranthus spp. Euphytica. 197 (3): 303-317.

Anderson, A. 1984. Field Crops Research, ICARPA. Aleppo, Syria. 255 Pp.

Barik, A., and A. Goswami. 2003. Efficacy of biofertilizers with nitrogen levels on growth, productivity and economics in wheat (Triticum aestivum L.). Indian J. Agron. 48 (2):100-102.

Blackshaw, R.E., L.J. Molnar, and H. H. Janzen. 2004. Nitrogen fertilizer timing andapplication method affect weed growth and competition with spring wheat. Weed Sci. 52:614-622.

Garisid, A. 2004. Sowing time effects on the development, yield and oil of flaxseed in semi arid tropical. Aus. J. Produ. Agri. 23:607-612.

Johnson, B., and T. Henderson. 2002 . Water use patterns of grain amaranth in the Northern Great Plains. Agron. J. 94 :1437-1443.

Moshaver, E., Y. Emam, H. Madani, G. Nourmohamadi, and H. Heidari-Sharifabad. 2015. Comparison of qualitative and quantitative performance of forage crops Maize, Sorghum    and Amaranth as affected by planting density and date. Trends in Life Sci. 4 (4): 97-105.

Sleugh, B.B., K.J. Moore., E.C. Brummer., A.D. Knapp., J. Russell., and L. Gibson. 2001. Forage nutritive value of various amaranth species at different harvest dates. Crop Sci. 41: 466-472.

Toader, M., and G.V. Roman. 2009. Experimental results regarding morohological, biological an yield quality of Amaranthus hypochondriacus L. speces under the central part of Romanian plain conditions. Res. J. Agri. Sci. 41(1): 54-57.

Yarnia, M. 2010. Sowing dates and density evaluation of Amaranthus (Cv. Koniz) as a new crop. Adv. Environ. Biol. 4 (1): 41-46.