اثر کاربرد جداگانه و تلفیقی فسفر و کود زیستی فسفر بارور 2 بر ویژگی‌های رویشی، عملکرد دانه و میزان اسانس گشنیز (Coriandrum sativum)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

فرزین عبدالهی ¹ , سمیه رستگار ² , صابر ارزانی ³

1 - استادیار گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
2 - استادیار گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی (گرایش گیاهان دارویی)، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران

تاریخ دریافت : 1393/10/29 تاریخ پذیرش : 1395/06/07 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: عملکرد دانه, گشنیز, سودوموناس, کود زیستی فسفات بارور2,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر کاربرد جداگانه و ترکیبی کود فسفر و کود زیستی بارور 2 بر ویژگی‌های رویشی، عملکرد دانه و میزان اسانس گشنیز پژوهشی بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه آزاد جیرفت انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح کود فسفر (صفر، 75 و 150 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار) و سه سطح کود زیستی فسفات بارور2 (صفر، 100 و 200 گرم در هکتار) بود. کود زیستی فسفات بارور2 باعث بهبود معنی‌دار ویژگی‌های رویشی گشنیز در مقایسه با شاهد گردید. بیشترین میانگین صفات رویشی در حضور 150 کیلوگرم در هکتار کود فسفر و کاربرد 100 یا 200 گرم فسفات بارور2 بدست آمد. در بیشتر موارد (به جز زیست توده و قطر ساقه) کاربرد ترکیبی 75 کیلوگرم کود فسفر در هکتار همراه با 200 گرم در هکتار فسفات بارور2، با کاربرد ترکیبی 150 کیلوگرم کود فسفر در هکتار همراه با 100 یا 200 گرم فسفات بارور 2 تفاوت معنی‌داری نداشت. در حضور کود زیستی فسفات بارور2، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و میزان اسانس گشنیز در مقایسه با عدم کاربرد کود زیستی (شاهد) بطور معنی‌دار افزایش یافت. کاربرد ترکیبی فسفر و کود زیستی فسفات بارور2 موجب افزایش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد دانه و میزان اسانس در مقایسه با کاربرد جداگانه آنها گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد کود زیستی فسفات بارور2 نقش به سزایی در افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز ایفا می‌کند و می‌تواند به عنوان جایگزین کود فسفر در کشاورزی پایدار مصرف شود.

چکیده انگلیسی:

In order to study the effect of separate and combined application of phosphorus and biofertilizer, phosphate barvar2 on vegetative growth, grain yield and essential oil content of coriander, the factorial experiment was conducted as complete random block design with three replications in research field of Giroft Azad University. The experimental factors were included three phosphorus levels (0, 75 and 150 kg triple superphosphate ha-1) and three biofertilizer, phosphate barvar2 levels (0, 100 and 200 g ha-1). Phosphate barvar2 biofertilizer improved coriander vegetative characteristics significantly. Maximum means of growth characteristics were obtained when 150 kg triple superphosphate ha-1 combined with 200 or 100 g phosphate barvar2 ha-1. With the exception of final biomass and stem diameter, in other vegetative traits no significant differences were observed between 75 kg triple superphosphate ha-1 + 200 g phosphate barvar2 and 150 kg triple superphosphate ha-1 + 100 or 200 g phosphate barvar2. Phosphate barvar2 biofertilizer, increased grain yield and yield components and essential oil content significantly when compared with control. Maximum means of these traits were obtained when 200 g phosphate barvar2 ha-1 was applied. Combined applications of phosphorus and phosphate barvar2 biofertilizer increased grain yield and yield components and essential oil content significantly when compared with their separate applications. The results of this study showed that use of phosphate barvar2 biofertilizer plays a significant role in increasing the quantative and qualitative yields of coriander and it can be used as an alternative for phosphorus fertilizer in sustainable agriculture.

منابع و مأخذ:

اقحوانی شجری، م.، پ.رضوانی مقدم.ر. قربانی و م. نصیری محلاتی.1391. تاثیر کاربرد منفرد و ترکیبی کود زیستی میکوریزا بر عملکرد بذر و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativun L.). فصلنامه اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. شماره 1: 86-73.

امید بیگی، ر.1384. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد 1، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.

پوریوسف، م.، د. مظاهری. م. ر. چائی‌چی. ا. رحیمی و ا. توکلی. 1389. تأثیر تیمارهای مختلف حاصلخیزی خاک بر ویژگی‌های اگرومورفولوژیک و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata Forsk). مجلۀ الکترونیک تولید گیاهان زراعی. شماره3: 213-193.

جهانشاهی، ش.، ح.، م.زاده باقری و ع. ابوطالبی. 1391. تأثیر ورمی کمپوست، باکتریهای ازتوباکتر و آزوسپریلیوم و بارور-2 بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.). مجله پژوهش‌های به زراعی. شماره 4: 400-391.

خرم دل، س.، ع. کوچکی. م. نصیری محلاتی و ر. قربانی.1387. اثر کاربرد کودهای بیولوژیک بر شاخصهای رشدی سیاهدانه  Nigella sativa L.).). مجله پژوهشهای زراعی ایران. شماره 6: 294-285.

درزی، م.، ا. قلاوند رجالی. ف و ف. سفیدکن. 1385. بررسی کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه(.MillFoeniculumvulgare). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 22: 276-292.

درزی، م.، م. ر. حاج سیدهادی و ف. رجالی. 1389. تأثیر کاربرد ورمی کمپوست و کود فسفات زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.). فصلنامۀ تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. شماره 26: 452-465.

درزی، م.، م. ر. حاج سیدهادی و ف.رجالی. 1391. تأثیر کاربرد کودهای دامی و زیستی بر عملکرد بیومس، عملکرد دانه و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum).فصلنامه گیاهان دارویی. شماره 9: 90-77.

دوازده امامی، س.1382. کاربرد های گیاهان دارویی. انتشارات نصوح. اصفهان.

رحیم‌زاده، س.، ی. سهرابی. غ. حیدری. ع. عیوضیو س. م. ط. حسینی. 1392. تاثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی بر جذب عناصر پر مصرف، کم مصرف و درصد اسانس در گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) نشریۀ پژوهش‌های زراعی ایران. شماره 11: 190-179.

رحیمی، ع.، الف. مشایخی. ک. همتی و الف. دردی پور.1388. اثر عناصرغذایی و اسید سالیسیلیک بر عملکرد بذر و اجزای عملکرد گشنیز. مجله پژوهش‌های تولید گیاهی. شماره 16: 156-149.

کرمی، ا.،ع. سپهری. ج. حمزه‌یی و ق. سلمی.1390. تأثیر کودهای زیستی فسفر و نیتروژن بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاوزبان (Borago officinalis L.) تحت تنش کمبود آب. مجلۀ فن‌آوری تولیدات گیاهی. شماره11: 50-37.

کوچکی ع.، ل. تبریزی. و ر. قربانی.1387. ارزیابی اثر کودهای بیولوژیکی بر ویژگی­های رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه داروئی زوفا. مجله پژوهشهای زراعی ایران. شماره 6: 137-127.

ملبوبی، م. ع. 1386. ویژگی‌های کود زیستی فسفاته بارور 2. جهاد دانشگاهی، زیست فناور سبز، 104 صفحه.

ملکوتی، م. ج و م. طهرانی. 1379. نقش ریز مغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی؛ نقش عناصر خرد با تأثیر کلان. انتشارات دانشگاه ترتبیت مدرس. تهران.

Abd El-Wahab, A. M.2007.Effect of nitrogen and magnesium fertilization on the production of Trachyspermum ammi L (Ajowan) plants under Sinai conditions. J. Appl. Sci. Res. 3: 781-786.

Ajit, N.S., R. Verma and V. Shanmugan. 2006. Extracellular chitinas of Pseudomonase fluorescens antifungal to Fusarium oxysporum f.sp. dianti causing carnation wilt. Curr.Microbiol. 52:310-316.

Arun, K. S. 2002.A Handbook of Organic Farming Publication. Agrobios, India.

Banchio, E., X. Xie, H. Zhang and P. W. Pare. 2009. Soil bacteria elevate essential oil accumulation and emissions in sweet basil. J. Agric. Food Chem. 57:653–657.

Fatma, E. M., I. El-Zamik, T. Tomader, H. I. El-Hadidy, L. Abd El-Fattahand H. Seham Salem. 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and inorganic amendments application on growth and essential oil of marjoram (Majorana hortensis L.) plants grown in sandy and calcareous .Agric. Microbiology Dept., Faculty of Agric., Zagazig University and Soil Fertility and Microbiology Dept., Desert Research Center, Cairo, Egypt.

Gewaily, E. M., F. I. El-Zamik, T. T. El-Hadidy, H. I. Abd El-Fattah, and H. Seham Salem. 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and inorganic amendment application of growth and essential oil of Marjoram (Majorana hortensis L.) plants grown in sandy and calcareous soils. Zagazig J. Agric. Res. 33:205-396.

Gyaneshwar, P., G. Naresh Kumar, L. J. Parekh and P. S. Poole. 2002.Role of soil microorganisms inimproving P nutrition of plants. Plant and Soil. 245: 83-93.

Kumar, S., G. R. Choudhary and A. C. Chaudhari. 2002. Effects of nitrogen and biofertilizers on the yield and quality of coriander (Coriandrum sativum L.). Ann. Agric. Res. 23: 634-637.

Kumar, T. S., V. Swaminathan and S. Kumar. 2009. Influence of nitrogen, phosphorus and biofertilizers on growth, yield and essential oil constituents in ratoon crop of davana (Artemisia pallens Wall.). J.Environ, Agric and Food Chem. 8:86-95.

Loomis, W. D. and R. Corteau. 1972. Essential oil biosynthesis. Recent Adv. Phytochem. 6: 147-185.

Rahimi, A. B., K. Mashayekhi, S. Aminiand E. Soltani. 2009. Effect of mineral vs. biofertilizer on the growth, yield and essential oil content of coriander (Coriandrum sativum L.). Medicinal Aromatic Plant Sci. Biotech. 3: 21-23.

Mahfouz, S. A. and M. A. Sharaf Eldin. 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill). Int. Agrophys. 21: 361 - 366.

Mayer, D. M. 2000. Pyoverdins: Pigments siderophores and potential taxonomic markers of Pseudomonas fluorescent Species. Arch. Microbiol. 174: 135-142.

Patten, C. L. and B. R. Glick. 1996. Bacterial biosynthesis of indole-3-acetic acid. Can.J. Microbio. 42:207-220.

Pedra, F., A. Polo, A. Ribero and H. Domingues. 2006. Effect of municipal solid waste compost and sewage sludge on minerlization of soil organic matter. J. Soil Biol. Biochem. 29: 1375-1382.

Purseglove, J. W., E. G. Brown, C. L. Green and S. R. J. Robbins. 1981.  Spices, volum 2. Longman, New Yor, pp 736-788.

Rashmi, K.R., N. Earanna, and M. Vasundhara. 2008. Influence of biofertilizers on growth, biomass andbiochemical constituents of Ocimum gratissimum. L. Biomedicine. 3: 123-130.

Ratti, N., S. Kumar, H. N. Verma and S. P. Gautam. 2001. Improvement in bioavailability of tricalcium phosphate to Cymbopogon martinii var. motia by rhizobacteria, AMF and Azospirilluminoculation. Microbiol. Res. 156: 145-149.

Salem A. G. and A. M. Awad. 2005. Response of coriander plants to organic and mineral fertilizers fertigated in sandy soils. Egypt. J. Agric. Res. 83: 829-858.

Shaalan, M. N. 2005a. Effect of compost and different sources of biofertilizers, on borage plants (Boragoofficinalis L.). Egypt. J. Agric. Res. 83: 271-284.

Shaalan, M. N. 2005b. Influence of biofertilizers andchicken manure on growth, yield and seeds quality of Nigella sativa L. plants. Egypt. J. Agric. Res. 83: 811-828.

Singh, D., S. Chand, M. Anvar and D. Patra. 2003. Effect of organic and inorganic amendment on growth and nutrient accumulation by isabgol (plantago ovata) in sodic soil under greenhouse conditions. J. Med. Aromat. Plant. Sci. 25: 414-419.

Tilak, K. V. B. R., N. Ranganayaki, K. K. Pal, R. De, A. K Saxena, C. Shekhar Nautiyal, S. Mittal, A. K. Tripathi and B. N. Johri. 2005. Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Curr. Sci. 89: 136-150.

Wu, S.C., Z. H. Caob, Z. G. Lib, K. C.Cheunga and M. H Wong. 2005. Effects of biofertilizers containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: A greenhouse trial. Geoderma 125:155-166.

Yadav, R.D., G. L. Keshwa and S. S. Yadva. 2002. Effect of integrated use of FYM, urea and sulphur on growth and yield of Isabgol (Plantago ovata). J. Med. Aromat. Plant. Sci. 25: 668-671.