ارائه الگوی تصمیم‌گیری مالی مبتنی بر حسابرسی عملکرد مدیریت

محورهای موضوعی : حسابداری و مالی

علیرضا خجسته ¹ , فریدون رهنما رودپشتی ² , هاشم نیکو مرام ³ , افسانه زمانی مقدم ⁴ , قدرت الله طالب نیا ⁵

1 - گروه حسابداری و مدیریت مالی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری و مدیریت مالی، ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه حسابداری و مدیریت مالی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - گروه حسابداری و مدیریت مالی، ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - گروه حسابداری و مدیریت مالی، ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/03 تاریخ پذیرش : 1402/09/05 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: گزارشگری مالی, واژه‌های کلیدی: تصمیم‌گیری مالی, حسابرسی عملکرد مدیریت, مسئولیت‌پاسخگویی مالی,

چکیده مقاله :

چکیده مقاله حاضر با هدف ارائه الگوی تصمیم گیری مالی مبتنی بر حسابرسی عملکرد مدیریت، بر اساس تجزیه وتحلیل کیفی و کمی انجام پذیرفت. در بخش کیفی، با بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهشی عوامل اثرگذار شامل (5) بعد، (13) مؤلفه و (67) شاخص شناسایی گردید. سپس، به منظور کسب اجماع نظری عمومی خبرگان بخش عمومی کشور با استفاده از پرسشنامه و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته مبتنی بر استفاده از تکنیک دلفی فازی؛ عوامل اثرگذار مورد پذیرش و غربالگری واقع گردیدند. سپس، بر اساس تحلیل کمی و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی بهبود یافته؛ وزن نهایی هر از یک ابعاد، مولفه های و شاخص ها تعیین و میزان اهمیت آن ها با بکارگیری از محیط نرم‌افزار اکسل 2016، در الگو مشخص شدند. مطابق با یافته های پژوهشی بعد "سیاسی و مدیریتی" با وزن نهایی (216/0)، مولفه "بکارگیری و مدیریت مناسب سیستم های اطلاعاتی" با وزن نهایی (1116/0) و شاخص "بکارگیری مدیران و کارکنان در دستگاه های اجرایی بخش عمومی بر اساس احراز شرایط عمومی و اختصاصی قانونی" با وزن نهایی (046/0) دارای بیشترین اهمیت بر انطابق تصمیم گیری مالی با حسابرسی عملکرد مدیریت می باشند.

چکیده انگلیسی:

Abstract The current research was conducted with the aim of presenting a financial decision-making pattern based on management performance audit, based on qualitative and quantitative analysis. In the qualitative part, by examining the theoretical foundations and previous research, the influencing factors including (5) dimensions, (13) components and (67) indicators were identified. Then, in order to obtain the general theoretical consensus of the country's public sector experts by using a questionnaire and conducting a semi-structured interview based on the use of the Fuzzy Delphi technique; The effective factors were accepted and screened. Then, based on quantitative analysis and using the improvement hierarchical analysis method; The final weight of each of the dimension, component and index and their importance levels were determined in the model using the Excel 2016 software environment. According to the research findings, the "political and managerial" dimension with a final weight of (0.216), the component of "appropriate use and management of information systems" with a final weight of (0.1116) and the index of "use of managers and employees in the  public sector department's executive bodies based on the fulfillment of general and specific legal conditions" with final weight (0.046) have the most importance on the compliance of financial decision making with management performance audit. Then, based on quantitative analysis and using hierarchical analysis method, it has been improved. The final weight of each of the different elements, components and indicators and their importance levels were determined in the model using the Excel 2016 software environment.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• آذر، عادل و حبشی، نعمت، 1396. ارائه الگویی مؤثر برای حسابرسی بخش عمومی دیوان محاسبات جمهوری اسلامی ایران. دانش حسابرسی، 17(66) ، صص. 5-40.


• آذر، عادل، 1389. بودجه­ریزی بر مبنای عملکرد و حسابرسی عملکرد. مجموعه مقالات همایش حسابرسی عملکرد، پاسخگویی و ارتقای بهره­وری. مرکز تحقیقات و برنامه­ریزی دیوان محاسبات کشور.


• ایمانی برندق، محمد، 1396. چالش­های پیش­روی الزامی شدن حسابرسی عملکرد در دستگاه­های دولتی ایران. فصلنامه حسابداری سلامت. 3 (4)، صص. 1-19.


• باباجانی، جعفر، 1390. بررسی تطبیقی فراز و فرود ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی مالی از طریق گزارشگری مالی دولتی در سده گذشته. دانش حسابرسی، 17 (44)، صص. 72-37،


• باباجانی، جعفر، برزیده، فرخ، و ایمان زاده، پیمان، 1398. ارزیابی وضع موجود حسابرسی عملکرد در نهادهای بخش عمومی ایران و ارائه راهکارهایی جهت بهبود آن. پژوهش مطالعات تجربی حسابداری مالی، 15(61)، صص. 26-1.


• باباجانی، جعفر و قنبریان، رضا، 1390. ارزیابی فرآیند تشخیص و شناسایی درآمدهای شهرداری تهران جهت تعیین مبنای مناسب حسابداری و گزارشگری درآمدها. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 3(10)، صص. 36-55.


• برزگی، فرزاد، 1383. اهداف فردی سازمانی و اجتماعی. ماهنامه تدبیر، 144.


• حبشی، نعمت، حمیدیان، محسن، آذر، عادل، موسی، بزرگ اصل، و بیات، کریم، 1400. شناسایی عناصر بنیانی حسابرسی عملکرد بخش عمومی ایران (مبتنی بر مدلهای فرآیند و قابلیت). دانش حسابرسی، 21(85)، صص. 207-136.


• داودی، کیومرث، ایزدی، حسین، و خردیار، سینا، 1398. نقش حسابرسی عملکرد در بهبود پاسخگویی مدیران بخش عمومی. دانش حسابرسی، 19(76)، صص. 127-145.


• راهداری، علیرضا و نصر، مصطفی، 1396. چالش­های اتاق فکر در ایران. فرآیند مدیریت و توسعه، 30(100)، صص. 23-54.


• رضائی، زینب و تامرادی، علی، 1401. بررسی رابطه بین شیوع کوید 19 و خطر سقوط قیمت سهام با تأکید بر نقش مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران. قصاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 4(4)، صص. 51-82.


• رهنمای­رودپشتی، فریدون و زندی، آناهیتا، 1399. مدیریت عملکرد راهبردی بر بستر حسابداری مدیریت. تهران، نوبت چاپ اول، انتشارات: هوشمند تدبیر.


• زارعی، محمد حسین و فاضلی­نژاد، جواد، 1395. الزامات حقوقی حسابرسی عملکرد در دیوان محاسبات کشور. دانش حسابرسی، 16(63)، صص. 269-288.


• صراف، فاطمه، بشارت­پور، فاطمه، و علی­اکبری، محمد، 1401. شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم برونسپاری حسابداری ابری با استفاده از معادلات ساختاری. قصاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 3(3)، صص. 101-124.


• علی­اکبری، علی و وقفی، سید حسام، 1401. تحلیل سطح فناوری اطلاعات بر میزان احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس با تأکید بر نقش کیفیت حسابرسی و تخصص حسابرس. قصاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(1)، صص. 92-112.


• فتاحی، سیروس، خشنود، ابراهیم، و قلی­پور، ایرج، 1394. بررسی تأثیر اجرای حسابرسی عملکرد بر ارتقاء بهره وری بخش‌های دولتی ایران (مورد مطالعه در دیوان محاسبات کشور). دانش حسابرسی، 16 (61)، صص. 104-134.


• کردستانی، غلامرضا و ایرانشاهی، علی­اکبر، 1388. بررسی عوامل مؤثر بر به کارگیری حسابداری تعهدی در بخش دولتی. دانش حسابرسی، 28(35)، صص. 10-28.


• کردستانی، غلامرضا و فتاحی، یاسین، 1400. تبیین نقش حسابداری بخش عمومی در دوره پسا مدیریت نوین. حسابداری و بودجه­ریزی بخش عمومی، 2(3)، صص. 42-60.


• گرد، عزیز، مومنی، علیرضا، و صفایی­نسب، عبداله، 1398. بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت حسابرسی عملکرد در دیوان محاسبات کشور با رویکرد فازی. دانش حسابرسی، 19(77)، صص. 166-189.


• مجبوری­یزدی، هدی، محمدی، شعبان، نجف­آبادی، عبدالحسین، و کرمانی، نرجس، 1397. بررسی نقش تعدیل­کنندگی حسابرسی عملکرد در تأثیر حسابداری تعهدی بر حسابداری بخش عمومی با استفاده از معادلات ساختاری. حسابداری دولتی، 2(8)، صص. 135-154.


• محمودخانی، مهناز و احمدی، ریحانه، 1397. حسابرسی عملکرد با تاکید بر بخش عمومی. پژوهش حسابداری، 29، صص. 72-96.


• معینیان، داودد و پورزمانی، زهرا، 1396. بررسی کیفیت گزارشگری مالی بر مبنای استانداردهای حسابداری بخش عمومی از نظر نحوه ارائه اطلاعات. حسابداری دولتی، 2(6)، صص. 93-104.


• مهدوی، غلاحسین و محمدیان، محمد، 1396. چالش­های اجرای حسابرسی عملکرد در دستگاه­های اجرایی. پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، 36، صص. 27-48.


• ناصری، احمد و نیک­اندیش، مسعود، 1395. تأثیر استقرار نظام جدید حسابداری و گزارشگری مالی بخش عمومی ایران بر قابلیت مسئولیت پاسخگویی عمومی. اولین همایش ملی حسابرسی و نظارت مالی ایران.


• ناصری، احمد، کمالیان، امین­رضا، و فلاطون‌زاده، بهزاد، 1396. ارزیابی نقش دیوان محاسبات در ایفای مسئولیت پاسخگویی عملیاتی دستگاه­های اجرایی (مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان. دانش حسابرسی، 17(66)، صص. 189-216.


• نخبه­فلاح، افشین، کردستانی، غلامرضا، و رحیمیان، نظام­الدین، 1400. نقش حسابرسی عملکرد در بهبود پاسخگویی عمومی: تأکید بر محتوای گزارش. دانش حسابرسی، 21(84)، صص. 80-118.


• نظری­پور، محمد، 1396. ضرورت استقرار حسابرسی عملکرد از دیدگاه حسابرسان بخش عمومی. حسابداری دولتی، 2(6)، صص. 79-92.


• حبشی، نعمت، 1392. مطالعه روش­های حسابرسی دیوان محاسبات (مؤسسات عالی حسابرسی) دوازده کشور توسعه یافته و در حال توسعه در مقایسه با کشور جمهوری اسلامی ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.


• نوش­آذر، محسن، برشد، عبدالحسین، و عمرانی، رحمان، 1396. بررسی حسابرسی عملکرد ، نقش آن در نظام پاسخگویی، ارتقای بهره‌وری و چالش‌ها و مشکلات پیش رو. دانش و پژوهش حسابداری، 49، صص. 1-29.

• Alharbi, G., Abd El, H. and Khalifa. W., 2021. Enhanced Fuzzy Delphi Method in Forecasting and Decision-Making. Advances in Fuzzy Systems, 2021, pp.1-6.


• Amado, R., 2002. New Ethical Challenges under the new reform movements in the public administration sector. Public administration and public policy, 99, pp.139-150.


• Antipova, T., 2018. Using Blockchain Technology for Government 13th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI), Caceres, Spain, Jun 13-16, IEEE Portugal Sect.


• Antipova, T., 2019. Public sector performance auditing. 14th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI), pp.19-22.


• Brusca, I. and Montesinos, V., 2006. Are citizens significant users of government financial information?. Public Money and Management, 26(4), pp.205-209.


• Bushatia, A. and Dalloshib, P., 2021. Does Performance Audit Recognise Improvements in Procurement Activities Leading to Enhanced Value for Money?. Accounting, Fivavce and Auditing studies, 7(4), pp.134-150.


• Caruana, J., 2021. The proposed IPSAS on measurement for public sector financial reporting—recycling or reiteration?. Public Money & Management, 41(3), pp.184-191.


• Cavalli-Sforza, V. and Ortolano, , 1984. Delphi forecasts of land-use–transportation interactions. Journal of Transportation Engineering, 110(3), pp.324-339.


• Christensen, T. and Lægreid, P., 2015. Performance and AccountabilityATheoretical Discussion and an Empirical Assessment. Public Organization Review, 15(2), pp.207-225.


• Çolak, Ç.D., 2019. Why the New Public Management is Obsolete: An Analysis in the Context of the Post-New Public Management Trends. Hrvatska i komparativna javna uprava: časopis za teoriju i praksu javne uprave, 19(4), pp.517-536.


• Cordery, C., 2010. The Sectoral Focus of Financial Accounting and Auditing Teaching New Zealand and the Readiness for an Accounting Framework Change. Presented at the Financial Reporting and Auditing Conference, Victoria University, Retrieved from:http://www.victoria. nz/sacl/cagtr/pdf/carolyn-corderypaper.


• De Bruijn, H. and Van Helden, G.J., 2006. A plea for dialogue driven performance‐ based management systems: evidence from the Dutch public Financial Accountability & Management, 22(4), pp.405-423.


• Dragusin, C., Pitulice. I. and Stefanescu. A., 2021. Harmonisation and Emergence Concerning the Performance Audit of the EU Member States’ Public Sector. Romania’s Case. Sustainability, 13, 1-18.


• GOVERNMENT AUDITING STANDARDS., 2021. United States Government Accountability Office.


• GUID International Organisation of Supreme Audit Institutions (INTOSAI) 3910., 2019.


• A., Firouzi Jahantighb. F. and Sarafrazic. A., 2015. Fuzzy Delphi Technique for Forecasting and Screening Items. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 5(2), pp.130-143.


• Hay, D. and Cordery, C., 2018. The value of public sector audit: Literature and Journal of Accounting Literature, 40, pp.1-15.


• Hertati, L., Zarkasyih, W., Suharman, H. and Umar, H., 2019. The Effect of Human Resource Ethics on Financial Reporting Implications for Good Government Governance (Survey of Related Sub-units in State-owned Enterprises in SUMSEL). International Journal of Economics and Financial Issues, 9(4), pp.267-276.


• Jones, P.C., 1994. Public Sector Auditing (2nd ed). Chapman and Hall.


• Kristin, R.K. and Signy, L.V., 2017. Performance audit as a contributor to change and improvement in public administration. Evaluation journal, 23(1), pp.6-23,


• Li, F., Phoon, KK., Du, Z. and Zhang. M., 2013. Improved AHP Method and Its Application in Risk Identification. Construction engineering and management, pp.312-320.


• Marthin, A. and Gamayini.R., 2021. Performance Audit in the Public Sector: A Bibliometric Analysis in the International Journal. Asian Journal of Economics, Business and Accounting, 21 (1), pp.30-38.


• Mullen, P., 2003. Delphi: myths and reality. Journal of Health Organisation and Management, 17(1), 37-52.


• Nesbakk, L. and Kuruppu. Ch., 2018. Diametrical effects in governmental accountability – the auditor general’s struggle to sustain balance in performance auditing reports and media disclosure. Pacific Accounting Review, 30(3), pp.274-296.


• L.D., Jacobs. K. and Schmitz.J., 2017. New Public Management and the rise of public sector performance audit Evidence from the Australian case. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 32(1), pp.280-306,


• Pollitt, C. and Bouckaert. G., 2004. Public management reform: A comparative analysis (2nd ed.). Oxford University Press, USA.


• R., Taro, K., Agu, C., and Douglas, JW., The Impact of Performance Audit on Public Sector Organizations: The Case of Estonia. Public Organization Review, 16(2), pp.217–233.


• Rossi, FM., Nicolo, G. and Argento, D., 2020. Non-financial reporting formats in public sector organizations: a structured literature review. Public budgeting, accounting & financial management, 32(4), pp.639-669.


• Umor, S., Zakaria, Z. and Sulaiman, NA., 2016. Follow-up Audit as an Accountability Mechanism of Public Sector Performance Auditing. Proceedings of the international conference on accounting studies (ICAS), pp.49-57.


• Wang, X., 2002. Assessing administrative accountability: Results from a national survey. The american review of public administration, 32(3), pp.350- 370.


• Wang, Z. and Duan, Q., 2021. Improved AHP–TOPSIS model for the comprehensive risk evaluation of oil and gas pipelines. Petroleum Science, 16, pp.1479-1492.