طراحی مدل ارزیابی ریسک و تعیین پرتفوی بهینه ارزی بانکها تحت معیار ارزش در معرض ریسک و تکنیک میانگین متحرک موزون نمایی (EWMA )

محورهای موضوعی : مهندسی مالی

غلامرضا بیاتی ¹ , محمد ابراهیم پورزرندی ²

1 - گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/07/23 تاریخ پذیرش : 1398/08/21 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: ریسک, ارزش در معرض ریسک, پرتفوی ارزی, میانگین متحرک موزون نمایی,

چکیده مقاله :

بانک ها به عنوان واسطه وجوه در تجهیز و تخصیص منابع جامعه، با ریسک بازار، ریسک نقدینگی و غیره مواجه هستند. در این تحقیق ریسک بازار جهت تعیین سبد بهینه ارزی، از ابعاد اساسی مدیریت ذخایر ارزی در بانکها، مورد توجه قرار گرفته که خود متاثر از عواملی چون نوسان نرخ سود، نرخ ارز، قیمت سهام و غیره می باشد. رویکرد مورد استفاده در این مقاله معیار ارزش در معرض ریسک، روش واریانس-کواریانس، به همراه تکنیک میانگین متحرک موزون نمایی است. ارزش در معرض ریسک در واقع انواع ریسک ها را در یک رقم خلاصه کرده، مدیریت ارشد را از انبوهی از محاسبات ریسک خلاص می کند. هدف طراحی یک مدل به نحوی است که ترکیبی بهینه برای نگهداری ذخایر 6 ارز دلار آمریکا، درهم ، ین ، لیر ،ون کره و یورو در بانک ملت را با استفاده از داده های نرخ مرجع ارزهای مذکور در سال 1397، ارائه کند. در نهایت مدل حاصل با استفاده از نرم افزارهای LINGO و Excel حل شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که حداکثر سهم دلار و درهم در سبد ارزی بانک ملت به ترتیب برابر با 33 و 67 درصد است. بر این اساس در صورتی که سهم ارزهای یادشده در سبد ارزی بیش از ارقام حاصل باشد، حداکثر زیان مورد انتظار روی پرتفو ارزی در طول افق زمانی و در سطح اطمینان مورد نظر افزایش می یابد. همچنین سایر ارزها پر خطر بوده، لذا بانک ملت برای نگهداری آنها، بیشتر باید بر اساس نیازهای مبادلاتی خود برنامه ریزی نماید.

چکیده انگلیسی:

Banks as fund intermediaries in providing and allocating resources to the community, encounter market risk, liquidity risk and etc. In this study, the market risk, is taken into consideration in order to determine the optimal currency basket, one of the fundamental aspects of Foreign Currency Reserve Management in banks, which itself is also affected by fluctuating interest rates, exchange rates, stock prices and etc. The approach used in this paper is the value-at-risk criterion (VaR) the variance-covariance method, along with the exponentially weighted moving average (EWMA) technic. Value at risk actually summarizes the types of risks in a single digit, and it releases the senior management from bunches of risk calculations. The purpose is to design a model which provide an optimal combination for holding 6 currency reserves such as U.S. dollar, Dirham, Yen, Lira, Won, and Euro in Bank Mellat using the reference rates data of the aforementioned currencies in 2018. At the end, the model was solved using LINGO and Excel software. The results show that the maximum share of the US dollar and the dirhams in the currency basket of Bank Mellat are 33% and 67%, respectively. Accordingly, if the share of that currencies mentioned above exceed the obtained digits in the currency basket, then the maximum expected losses on the currency portfolio increase over the time and at the level of desired level of confidence. Also, other currencies are so risky, therefore Mellat Bank, to hold these currencies must plan more based on its trading needs.

منابع و مأخذ:

1-کیقبادی، امیررضا، احمدی، محمد(1395)."مقایسه کارایی روشهای GARCH و ARCH در پیش بینی ارزش در معرض ریسک جهت انتخاب پرتفولیوی بهینه"، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی سال 8 شماره 32 زمستان 1395  ‏صفحه 63 ‏تا ٨٢

2- حنیفی، فرهاد، ( ١٣٨٢ ‏)، ´´ارزش در معرض خطر. شیوه های جدید در مدیریت ریسک´´. رساله دکتری.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

3-رایلی، فرانکی و براون، کیتس "تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری و مدیریت سبد اوراق بهادار"، غلامرضا اسلامی بیدگلی، هیبتی، فرشاد و رهنمای رودپشتی، فریدون، پژوهشکده امور اقتصادی، تهران، 1384 ‏، چاپ اول، صص 47-80‏.

4-امیری، مقصود، صالحی صدقیانی، جمشید، اختیاری، مصطفی و رضوی، حسین."بهینه سازی سبدهای ارزی با استفاده از معیار جهانی".فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 53، زمستان 1388، صص 1-22

5-راغفر،حسین، آجرلو، نرجس."برآورد ارزش در معرض خطر پرتفوی ارزی یک بانک نمونه با روش GARCH-EVT-Copula " ، فصلنامه پژوهش اقتصادی ایران، سال بیست و یکم ، شماره 67، تابستان 1395 ، صفحات 141-113

6-حنیفی، فرهاد «بررسی میزان ریسک پذیری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از طریق سنجش ارزش در معرض خطر»، دکترای رشته مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 1380

7-مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، جان هال. مترجمان سجاد سیاح و علی صالح آبادی، انتشارات بورس، 1397 ، ص 595

8-راعی، رضا و علی سعیدی، "مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، دانشکده مدیریت تهران، بهار 1383 ، چاپ اول، صص (47-44) و (156-136).

9-خلیلی عراقی، مریم، هاشمی، صالح." برآورد ریسک بازار یک سبد سرمایه گذاری بر مبنای مدلی ارزش در معرض خطر(Var )، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مجله مدیریت، شماره 77، تابستان 1387

10- بابا یی، محمدعلی و حمیدرضا وزبر زنجانی ( ١٣٨٥ ‏)." مد یریت ریسک، رویکردی نوین برای ارتقای اثربخشی سازمانها"، ماهنامه تدبیر، سال هفدهم، شماره ١٧٠ ‏

11-دائی کریم زاده، سعید."پرتفوی ارزی بهینه ذخایر بانک مرکزی ج.ا.ا (رهیافت فرامدرن پرتفوی)"، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره سی و دوم، پائیز 1396

12-صالحی صدقیانی، جمشید." تعیین ریسک سرمایه گذاری در یک پرتفوی ارزی با استفاده از روش ارزش در معرض خطر" فصلنامه علمی _ پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی سال ششم، شماره 17 ، پائیز ٨٦ ‏صفحات ١٨٣ ‏تا ٢٠٠ 

13-مدیریت ریسک و موسسات مالی، تالیف جان هال، مترجمان عباس بخشیانی، اصغر بخشیانی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی، 1391

14-دیواندری، علی، محمدپورزرندی، محمد ابراهیم، بغزیان، آلبرت، نادری ، اصغر."طراحی الگو و نرم افزار ارزیابی ریسک و تعیین پرتفوی بهینه ارزی".پژوهش های پولی و بانکی، بهار 1389، شماره 3

15-سحابی، بهرام، ذوالفقاری، مهدی، مهرگان، نادر، سارنج، علیرضا،." بررسی انواع ریسک نوسانات نرخ ارز و شیوه های مدیریت آن: مبانی نظری و مرور تجربیات کشورها". فصلنامه علمی و پزوهشی برنامه ریزی و بودجه، زمستان 1393، شماره 127

16-واعظ، محمد، دائی کریم زاده، سعید و کریمیان، غلامحسین(1390). مدیریت بهینه پرتفوی ارزی: مطالعه موردی ذخایر رسمی بانک مرکزی ج.ا.ا، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 9، 146-117.

17- اصغرپور، حسین، فیروز فلاحی، ناصر صنوبر و علی رضازاده، ( ١٣٩٣ )، ´´بهینه سازی سبد سهام در چارچوب ارزش در معرض خطر: مقایسه روش های MS-GARCH و بوت استرپینگ´´، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی شماره ١٧ ‏پاییز، صص ٨٨ ‏- ١٢٢ ‏.

18-پارکر، جونز (1380)، مدیریت سبد سهام، ترجمه محمد شاه علیزاده، تهران، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.

19-پورکاظمی، محمد حسین، شرافت، محمد ناصر، غلامی فرشید."ارائه یک الگوی بهینه برای نگهداری ذخایر ارزی کشور در بانک مرکزی با استفاده از منطق فازی"فصلنامه اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، پائیز 1389

20-Fan, Ying., Wie, Yi-Ming., Xu Wie-Xuan(2004),” Application of VaR methodology to Risk Management in Stock Market in China”, Computers & Industrial Engineering, 46, Elsevier, 383- 388

21-Steuer, R.E., Qi, Y. and Hirschberger, M. (2005); “Multiple Objectives in Portfolio Selection”, Journal of Financial Decision Making, 1(1), pp. 5-20.

22-Benati, S. and Rizzi, R. (2007); “A Mixed Integer Linear Programming Formulation of the Optimal Mean/Value-at-Risk Portfolio Problem”, European Journal of operational Reseach, 176(1), pp. 423-434.

23-Eichengreen, B., D. Mathieson, (2000). "The Currency Composition of Foreign Exchang Reserves: Retrospect and Prospect", IMF Working Paper.

24- Studer, G. ETHZ, (1995) «Value at Risk & Maximum Loss Optimization>>, Technical Report, December 1995

25-abo,Tom&John R.S. Fraser & Betty J. Simkins(2010), The Risk and Evolution of the Chief Risk Officer , Hoboken, New Jersey, John Wiley & Sons, Inc.

26-https://www.cbi.ir/

27- Manganelli, Simone & Engle, Robert F(2001)” Value at Risk Model in Finance” European Central Bank, Working paper No. 75

28-Campbell, R., Huisman, R. & Koedijk, K. (2001), Optimal portfolio selection in a Value-at-Risk framework, Journal of Banking & Finance, vol. 25(9), pp. 1789-1804.

29- Best, Philip, (1999)” Implementing Value at Risk” John Wiley, England, First Edition. 1-148

- Kaygbadi, Amirreza, Ahmadi, Mohammad (2015) "Comparison of the effectiveness of GARCH and ARCH methods in predicting the value at risk for choosing the optimal portfolio", Financial Accounting and Auditing Research Year 8, Number 32, Winter 2015, Pages 63 to 82

10- Baba Yi, Mohammad Ali and Hamidreza Vezbar Zanjani (1385) "Risk management, a new approach to improve the effectiveness of organizations", Tadbir Monthly, 17th year, number 170

11- Dai Karimzadeh, Saeed. "Optimum foreign exchange portfolio of J.A. central bank reserves (ultra-modern portfolio approach)", Journal of financial engineering and securities management, issue 32, fall 2016

12-Salehi Sedkiani, Jamshid. "Determining investment risk in a foreign exchange portfolio using the value at risk method" scientific - research quarterly of industrial management studies, 6th year, number 17, fall 86, pages 183-200

13-Risk management and financial institutions, written by John Hall, translated by Abbas Bakhshiani, Asghar Bakhshiani, Tehran, Industrial Management Organization, 2013

14- Divandari, Ali, Mohammad Porzarandi, Mohammad Ebrahim, Baghzian, Albert, Naderi, Asghar. "Designing a model and software for risk assessment and determining the optimal foreign exchange portfolio". Monetary and Banking Research, spring 2019, number 3

15- Sahabi, Bahram, Zulfiqari, Mehdi, Mehrgan, Nader, Saranj, Alireza, "Examination of the types of risk of exchange rate fluctuations and its management methods: theoretical foundations and review of countries' experiences". Planning and Budgeting Quarterly, Winter 2013, No. 127

16- Waez, Mohammad, Dai Karimzadeh, Saeed and Karimian, Gholamhossein (2018). Optimal management of foreign exchange portfolio: a case study of the official reserves of Central Bank of J.A., Quarterly Money and Economy, No. 9, 117-146.

17- Asgharpour, Hossein, Firoz Fallahi, Naser Sanobar and Ali Rezazadeh, (2013), "Optimization of stock portfolio in the framework of value at risk: comparison of MS-GARCH and bootstrapping methods", Economic Modeling Research Quarterly No. 17 Fall, pp. 88-122.

18-Parker, Jones (1380), stock portfolio management, translated by Mohammad Shah Alizadeh, Tehran, Iran Industrial Research and Education Center publications.

19- Pourkazmi, Mohammad Hossein, Sharaft, Mohammad Nasser, Gholami Farshid. "Presenting an optimal model for maintaining the country's foreign exchange reserves in the Central Bank using fuzzy logic" Quarterly of Economics, Shahid Beheshti University, Fall 2019

2- Hanifi, Farhad, (1382), ``Value at risk. New methods in risk management. Doctoral thesis. Islamic Azad University, central Tehran branch.

20-Fan, Ying., Wie, Yi-Ming., Xu Wie-Xuan(2004)," Application of VaR methodology to Risk Management in Stock Market in China", Computers & Industrial Engineering, 46, Elsevier, 383-388

21-Steuer, R.E., Qi, Y. and Hirschberger, M. (2005); "Multiple Objectives in Portfolio Selection", Journal of Financial Decision Making, 1(1), pp. 5-20.

22-Benati, S. and Rizzi, R. (2007); "A Mixed Integer Linear Programming Formulation of the Optimal Mean/Value-at-Risk Portfolio Problem", European Journal of Operational Research, 176(1), pp. 423-434.

23- Eichengreen, B., D. Mathieson, (2000). "The Currency Composition of Foreign Exchange Reserves: Retrospect and Prospect", IMF Working Paper.

24- Studer, G. ETHZ, (1995) "Value at Risk & Maximum Loss Optimization", Technical Report, December 1995

25-abo, Tom&John R.S. Fraser & Betty J. Simkins(2010), The Risk and Evolution of the Chief Risk Officer, Hoboken, New Jersey, John Wiley & Sons, Inc.

26- https://www.cbi.ir/

27- Manganelli, Simone & Engle, Robert F (2001) "Value at Risk Model in Finance" European Central Bank, Working paper no. 75

28-Campbell, R., Huisman, R. & Koedijk, K. (2001), Optimal portfolio selection in a Value-at-Risk framework, Journal of Banking & Finance, vol. 25(9), pp. 1804-1789.

29- Best, Philip, (1999) "Implementing Value at Risk" John Wiley, England, First Edition. 1-148