بررسی تطبیقی حق حیات جنین بیماراز دیدگاه مذاهب اسلامی

محورهای موضوعی : جمعیت

آزاده عبدی ابیانه ¹ (دانشجوی دکتری گروه فقه و حقوق ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
یونس واحد یاریجان ² (استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول))
مریم ابن تراب ³ (استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/09/22 تاریخ پذیرش : 1402/10/09 تاریخ انتشار : 1403/02/22

کلید واژه: تحول فرهنگی, فقه مذاهب اسلامی, جنین بیمار, حق حیات جنین,

چکیده مقاله :

حق حیات در اسلام برای تمام افراد انسان، صرفنظر از مرحله رشد، سن و سایر شرایط، حق ویژه‌ای قلمداد می‌شود و به عنوان حق اولیه و بنیادین آدمی بر حقوق دیگرش ارجحیت دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی تطبیقی معیار حق حیات جنین از منظر مذاهب اسلامی تدوین شده است. حقوق مادر نسبت به تسلط بر بدن خویش، در دیدگاه اسلامی با رویکرد اجتماعی در مقابل حق حیات جنین محلی از اعراب ندارد و به عنوان حکم کلی، انواع تعرض به حیات جنین حرام است و با این رویکرد فرهنگی جز در موارد نادر که تزاحم، اضطرار یا عسر و حرج ایجاب نماید، سقط جنین مجاز نیست. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد هرچند تعیین معیار مشخصی در مورد آن دشوار است لکن نتایج و دستاوردهای حاصل از مطالعه آثار صاحب‌نظران و اطلاعات جمع‌آوری شده و نقد و بررسی آنها، نشان می‌دهد در موارد جواز سقط جنین بیمار از دیدگاه مذاهب خمسه، دو معیار را می‌توان معرفی نمود. معیار اول تعریف جنین نسبت به مراحل تکامل وی است که مورد اختلاف میان فقهای مذاهب بوده و در حکم اولیه مؤثر است؛ معیار دوم نیز ناظر بر مبانی احکام ثانویه می‌باشد که خود به دو قسم وجود تزاحم میان حق جنین و حقوق مادر است که بیشتر مورد اتفاق نظر فقها قرار گرفته و قسم دوم عناوینی نظیر عسر و حرج است که در قلمروی قاعده، اختلاف نظرهای بیشتری به چشم می‌خورد.

چکیده انگلیسی:

The discussion is about the fetus' right to life, and since the right to life in Islam is considered a special right for all human beings, regardless of development stage, age and other conditions, as a primary and fundamental human right, it is preferred over other rights.The fetus' right to life does not have any place, and as a general ruling, and abortion is not allowed except in rare cases that require conflict, urgency or hardship.The findings of the research show that although it is difficult to determine a specific criterion about it, but the results and achievements of study of the works of experts and the collected information and their criticism indicate that in the cases of the permission of abortion from the point of view of the five religions, two criteria can be introduced. The first criterion is the definition of the fetus in relation to the stages of its development, which is a matter of dispute between the jurists of different religions and is effective in the primary ruling; the second criterion is based on the foundations of the secondary rulings, which itself is divided into two types of conflict between the fetus' rights and the mother's rights, which is mostly agreed upon by the jurists, and the second type is titles such as distress and constriction, which, based on the differences of opinion of the jurists on the issue of the jurisdiction of the rule, lead to more differences of opinion.