پیاده‌سازی نظام یارانه مستقیم و شاخص‌های سودآوری در چارچوب نظریه اقتصاد سیاسی Implementation of Direct Subsidy System and Profitability Indicators in Political Economy Theory

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

علی مسیبی بهروز ¹ , فرزانه حاجی حسنی ²

1 - گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/04/29 تاریخ پذیرش : 1400/06/31 تاریخ انتشار : 1400/08/24

کلید واژه: مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی, نرخ بازده حقوق صاحبان سهام, : نظام یارانه مستقیم, نرخ بازده فروش, نرخ بازده دارایی,

چکیده مقاله :

در مقاله حاضر به بررسی اثر استقرار نظام یارانه مستقیم بر شاخص‌های سودآوری (نرخ بازده فروش، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، نرخ بازده دارایی)، در چارچوب نظریه اقتصاد سیاسی پرداخته شده است. جامعه آماری در تحقیق حاضر بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که تعداد 168 شرکت از این جامعه به‌عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده است. به منظور انجام تحلیل‌های آماری در پژوهش حاضر از روش رگرسیون خطی چندگانه به روش پانل-اثرات ثابت استفاده شده است. یافته‌های حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش نشان می‌دهند که شاخص‌های سودآوری در دوره بعد از استقرار نظام یارانه مستقیم افزایش یافته‌اند. یافته‌های حاصل از تحلیل‌های پشتیبان اضافی نیز نشان می‌دهند که در دوره بعد از استقرار نظام یارانه مستقیم، میزان مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی افزایش یافته است. با توجه به یافته‌های تحقیق حاضر می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که اجرای نظام یارانه مستقیم، به‌عنوان یک سیاست کلان اقتصادی موجب کاهش منافع و ثروت سهامداران در بازار سرمایه شده است و همچنین انگیزه‌های مدیریت در راستای مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری را افزایش داده است.Implementation of Direct Subsidy System and Profitability Indicators in Political Economy TheoryAli Mosayebbi BehroozFarzaneh Haji HassaniThe present paper investigates the effect of establishing a direct subsidy system on profitability indicators (sales return rate, shareholder return rate, asset return rate) within the framework of political economy theory. The statistical population of the present study is Tehran Stock Exchange, which 168 companies were selected as the sample of the study from 2006 to 2020 period. In order to perform statistical analysis in the present studymultiple linear regression method with panel-effects method was used. Findings from the analysis of research data show that profitability indicators decreased in the period after the establishment of the direct subsidy system. Also other findings show that the accruals based earnings management has increased in the period after the establishment of direct subsidy system. Based on the findings of the present study, it can be concluded that subsidizing targeting plan has reduced the profitability of companies and increased accrual-based earnings management through cost pressures on producers.

چکیده انگلیسی:

The present paper investigates the effect of establishing a direct subsidy system on profitability indicators (sales return rate, shareholder return rate, asset return rate) within the framework of political economy theory. The statistical population of the present study is Tehran Stock Exchange, which 168 companies were selected as the sample of the study from 2006 to 2020 period. In order to perform statistical analysis in the present study multiple linear regression method with panel-effects method was used. Findings from the analysis of research data show that profitability indicators decreased in the period after the establishment of the direct subsidy system. Also other findings show that the accruals based earnings management has increased in the period after the establishment of direct subsidy system. Based on the findings of the present study, it can be concluded that subsidizing targeting plan has reduced the profitability of companies and increased accrual-based earnings management through cost pressures on producers.  

منابع و مأخذ:

• ابراهیمی کردلر، علی و سید عزیز سیدی، (1387)، "نقش حسابرسان مستقل در کاهش اقلام تعهدی اختیاری"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 15، صص 16-3.


• اعتمادی، حسین و عادل آذر، (1389)، "بررسی نقش تخصص حسابرس در صنعت بر مدیریت واقعی سود و عملکرد عملیاتی آتی"، شماره 1، صص 28-9.


• انصاری، عبدالمهدی و علیرضا خودرشیدی، (1393)، "بررسی تأثیر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود بر نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 11، صص 53-41.


• ایزدی نیا، ناصر و مهدی میرزایی، (1393)، "تأثیر ارزشگذاری بالای سهام بر رابطه بین کیفیت حسابرسی و اقلام تعهدی اختیاری"، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 45، صص 96-73.


• برادران شرکاء، حمیدرضا و سید مطهری، (1386)، "رابطه متغیرهای مهم کلان اقتصادی با متغیرهای عمده حسابداری در ایران"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 20، صص 36-1.


• بهار مقدم، مهدی و طیبه کوارویی، (1391)، "ارتباط روزها و ماه‌های سال، متغیرهای کلان اقتصادی و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، شماره 63، صص 26-1.


• تقوی، مهدی، محمدحسین جنانی، (1379)، "بورس اوراق بهادار تهران و متغیرهای کلان اقتصادی"، نشریه بورس، شماره 16، صص 20-16.


• حقیقت، حمید و محمد معتمد، (1390)، "بررسی رابطه بین نوسان‌پذیری و قابلیت پیش‌بینی سود"، پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، شماره 61، صص 87-65.


• خانی، عبدالله و کریم ایمانی، (1392)، "بررسی رابطه بین تخصص حسابرس در صنعت و اجتناب مالیاتی شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابرسی، شماره 51، صص 25-1.


• خباز زاده، محمد اسماعیل و آزیتا جهانشاد، (1399)، "شاخص‌های سودآوری و ویژگی‌های مودیان در سیستم حسابرسی مالیات بر ارزش‌افزوده"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 46، صص 162-132.


• دائی کریم‌زاده، سعید، حسن شریفی رنانی و لطفعلی قاسمیان مقدم، (1392)، "اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص قیمت سهام بانک‌ها"، مجله اقتصادی، شماره 11.


• رهنمای‌رودپشتی، فریدون، فرشید سیم‌بر و صدیقه طوطیان، (1384)، "تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 17، صص 236-209.


• زراء نژاد، منصوره و سحر معتمدی، (1391)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 46، صص 1116-101


• ستایش، محمدحسین، مریم گل‌محمدی و اصغر قربانی، (1390)، "سودمندی متغیرهای کلان اقتصادی در پیش‌بینی ریسک شرکت‌ها"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، شماره 1، صص 144-123.


• سجادی، سید حسن، حسن فرازمند و هاشم علی‌صوفی، (1389)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهشنامه علوم اقتصادی، شماره 39، صص 150-123.


• عباسیان، عزت اله، مهدی مرادپور اولادی و وحید عباسیون، (1387)، "اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 36، صص 152-135.


• قائمی، فاطمه و زهرا مرادی، (1399)، "بررسی تأثیر ویژگی‌های کمیته حسابرسی بر کنترل‌های داخلی و مدیریت سود"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 46، صص 280-259.


• قائمی، محمدحسین و محمدعلی معینی، (1386)، "بررسی رابطه ضریب P/E و متغیرهای کلان اقتصادی"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 14، شماره 1.


• کرمی، غلامرضا و آمنه بذر افشان (1390)، "بررسی رابطه بین دوره تصدی حسابرس و مدیریت سود"، مجله دانش حسابداری، شماره 4، صص 82-65.


• محمدرضایی، فخر الدین، (1397)˛"بررسی رابطه میان رکود تورمی با مدیریت سود واقعی و مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی"˛ فصلنامه حسابداری مدیریت˛ شماره 36.


• مشایخی، بیتا و ساسان مهرانی، (1384)، "قش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 42، صص 74-61.


• مهربان پور، محمدرضا و حمید آذر خوش، (1399)، "چرخه عمر شرکت و مدیریت سود واقعی"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 46، صص 107-131.


• Ahmed, K. & Nurul Huqe,M, (2017), “Audit Quality, Earnings Management, and Cost of Equity Capital: Evidence from India”, International Journal of Auditing, PP. 177-189.


• Chen, C. Y., Lin, C. J. and Lin, Y. C, (2004), "Audit Partner Tenure, Audit Firm Tenure and Discretionary Accruals; Does long Auditor Tenure Impair Earning Quality?”, Working paper, Hong Kong University of Science and Technology.


• Dechow, M. P. Hutton, Kim, J. & G. Sloan, (2011), "Detecting Earnings Management: A New Approach", Workshop Participants at the University of Arizona, Brigham Young University, the University of Houston, the University of Texas at Austin, the University of Washington and UCLA.


• Fama, E. F. and K. R. French, (1998), “Taxes, Financing Decisions and Firm Value” Journal of Finance, 53, PP. 819-843.


• Glasser, W, (1998), “Choice Ttheory: A New Psychology of Personal Freedom”, New York, NY: Harper.


• Healy, P. M. And J. M. Wahlen, (1999), "A Review of Earnings Management Literature and its Implications for Standard Setting", Accounting Horizons, Vol. 13 (4), PP. 355-363.


• Heckman,J, (1979), “Sample Selection BIAS as a Specification Error”, Econometrica, Vol. 47, No. 1.


• Inaam, Z.G, (2012), “Audit Quality and Earnings Management in the Tunisian Context", International Journal of Accounting and Financial Reporting. ISSN 2162-3082 2012, Vol. 2, No. 2.


• Jones, J., (1991), "Earnings Management during Import Relief Investigations", Journal of Accounting Research, Vol. 29. PP. 93-228.


• Kasznik, R., (1999), "On the Association between Voluntary Disclosure and Earnings Management", Journal of Accounting Research, Vol. 37, PP. 57−81.


• Kothari, S. P., A. J. Leone, C. E. Wasley, (2005), "Performance Matched Discretionary Accruals Measures", Journal of Accounting and Economics, Vol. 39, PP. 163-197.


• MohammadRezaei,F. & Mohd-Saleh,N, (2016), “The Effects of Audit Market Liberalisation and Auditor Type on Audit Opinions”, The Iranian Experience International Journal of Auditing, 87–100.


• Myers, J. N., Myers, L. A. and Omer, C. T, (2003), "Exploring the Term of the Auditor-Client Relationship and the Quality of Earnings: A Case for Mandatory Auditor Rotation?”, The Accounting Review, Vol. 78, Issue 3, PP. 779-799.


• Scott, William, (2008), "Financial Accounting Theory", Printice Hall, PP. 402-431.


• Trueman, B. & Titman, S., (1998), “An Explanation for Accounting Income Smoothing”, Journal of Accounting Research, 26 (1), PP. 127-139.


• Watts, Ross L. and Jerold L. Zimmerman, (1990), "Positive Accounting Theory: A Ten Year Perspective", The Accounting Review, 65,1 , 131-156.


• Aviral Kumar Tiwari, Arif Billah Darm, Niyati Bhanja, (2015), “Stock Returns and Inflation in Pakistan”, Journal of economic modeling, No 47, PP. 23-31.


• Brahmasrene, T. & Jiranyakul, K, (2007), “Cointegration and Causality between Stock Index and Macroeconomic Variables in an Emerging Market”, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, Vol.11, No. 3.


• Brown, William O. Dayong Huang, and Fang Wang, (2015), "Inflation Illusion and Stock Returns”, Journal of Empirical Finance.


• Buyuk salvarci,A, (2010), "The Effects of Macroeconomics Variables on Stock Returns: Evidence from Turkey", European Journal of Social Sciences, Vol.14, No. 3, PP. 70-83.


• Chung, R. Firth, M. and Kim, J.B, (2002), "Institutional Monitoring and Opportunistic Earnings Management", Journal of Corporate Finance 8, PP. 29–48.


• Cobo-Reyes, R., & Quiros, G. P, (2005), “The Effect of Oil Price on Industrial Production and on Stock Return”, the Paper 05/18, Department of Economic, Theory and Economic History of the University of Granada


• Pradhan, Rudra P. Mak B. Arvin, and Atanu Ghoshray, (2015), "The Dynamics of Economic Growth, Oil Prices, Stock Market Depth, and other Macroeconomic Variables: Evidence from the G-20 countries”, International Review of Financial Analysis 39, PP. 84-95.‏


• Robert, D. & Gay, J, (2008), "Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns For Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, And China". International Business & Economics Research Journal, 7(3), PP. 1-18.