تبیین مؤلفه‌های پیش‌برنده و بازدارنده اجتماعی شرکت‌ها جهت ارتقاء کیفیت صورت‌های مالی

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

بهنام سام دلیری ¹ , کاوه آذین فر ² , سید علی نبوی چاشمی ³ , محمدرضا پورعلی ⁴

1 - گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2 - گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
4 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/10/22 تاریخ پذیرش : 1401/12/25 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت, واژه‌های کلیدی: کیفیت صورت‌های مالی, مؤلفه‌های پیش‌برنده و بازدارنده,

چکیده مقاله :

چکیده گزارشگری مسئولیت شرکتی با جنبه‌های ویژگی‌های فردی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی و شرایط بیرونی شرکت ارتباط دارد. با توجه به اینکه کیفیت گزارشگری مالی تأثیر با اهمیتی بر بازارهای سرمایه دارد و بر نحوه تصمیم‌گیری کاربران گزارش‌های مالی اثر می‌گذارد لذا کشف و شناسایی صحیح عوامل تأثیرگذار بر کیفیت گزارشگری مالی از دیدگاه گروه‌های مختلف، می‌تواند گزارش‌های مالی را به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی قابل اتکا برای استفاده‌کنندگان تبدیل کند. بنابراین هدف این مقاله تبیین مؤلفه‌های پیشبرنده و بازدارنده مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها جهت ارتقاء کیفیت صورت‌های مالی است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیات مدیره شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 98 می‌باشد که به روش تصادفی ساده 295 نفر جهت توزیع پرسشنامه انتخاب شده‌اند. جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق، از روش کتابخانه‌ای و جهت آزمون‌ فرضیه‌های تحقیق برای اندازه‌گیری مسئولیت اجتماعی از پرسشنامه استاندارد مسئولیت‌پذیری اجتماعی شوآرتز (1998) استفاده گردید. همچنین برای اندازه‌گیری کیفیت صورت‌های مالی از پرسشنامه استاندارد کیفیت گزارشگری مالی فردی ون (۲۰۱۴) استفاده می‌شود. جهت بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون K-S و جهت آزمون فرضیه‌ها از مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزار PLS استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که بعد ویژگی‌های فردی و مؤلفه‌های پیش‌برنده آن و مؤلفه‌های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت‌های مالی تأثیرگذار است. بعد اجتماعی و حاکمیت شرکتی و مؤلفه‌های پیش‌برنده و مؤلفه‌های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت‌های مالی تأثیرگذار است. بعد شرایط بیرونی و مؤلفه‌های پیش‌برنده و مؤلفه‌های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت‌های مالی تأثیرگذار است

چکیده انگلیسی:

Abstract Corporate responsibility reporting relates to aspects of individual and social characteristics and corporate governance and the external conditions of the company. Given that the quality of financial reporting has a significant impact on capital markets and affects the decision-making process of users of financial reports, so the correct identification of factors affecting the quality of financial reporting from the perspective of different groups, can make financial reports as an important source of information. Rely on users to convert. Therefore, the purpose of this article is to explain the components of promoting and preventing corporate social responsibility to improve the quality of financial statements. The statistical population of the study is the members of the board of directors of companies listed on the Tehran Stock Exchange in 1998. 295 people were selected by simple random sampling to distribute the questionnaire. Schwartz (1998) standard social responsibility questionnaire was used to collect information in the field of theoretical foundations and research literature and to test research hypotheses to measure social responsibility. Also, to measure the quality of financial statements, the standard questionnaire of Freddy Van's financial reporting quality (2014) is used. K-S test was used to check the normality of data distribution and structural equation model and PLS software was used to test the hypotheses. The results of the research show that the dimension of individual characteristics and its promoting components and its deterrent components are effective in improving the quality of financial statements. The social dimension and corporate governance and its promotional and deterrent components affect the quality of financial statements. The external conditions and its promoting and deterrent components affect the quality of financial statements.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• امیر­آزاد، میر­حافظ، رسول برادران حسن‌زاده، احمد محمدی و هوشنگ تقی‌زاده، (1397)، "الگوی مفهومی عوامل مؤثر بر کیفیت گزارشگری مالی در ایران به روش نظریه‌پردازی زمینه بنیان"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال دهم، شماره چهارم، پیاپی(83)، صص 21-42.


• بیات، علی، علی احمدی، سعید، (1393)، "تأخیر حسابرسی و به موقع بودن گزارشگری مالی"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره6، شماره 22.


• حاجیها، زهره و عبدالرضا شاکری، (1398)، "حاکمیت شرکتی، افشای مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال یازدهم، شماره 44، صص 170-192.


• حساس یگانه، یحیی و قدرت اله برزگر، (1392)، "ارائه ی مؤلفه‌ها و شاخص‌های بُعد اجتماعی مسؤولیت شرکت‌ها و وضعیت موجود آن در ایران"، مطالعات توسعه اجتماعی –فرهنگی، دوره 2، شماره 1.


• حساس یگانه، یحیی و قدرت اله برزگر، (1394)، "مدلی برای افشای مسئولیت اجتماعی و پایندگی شرکت‌ها و وضعیت موجود آن در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بورس، شماره 29.


• حساس یگانه، یحیی و اسماعیل توکل نیا، (1400)، "بررسی ارتباط کیفیت گزارشگری مالی و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت و نقش تعدیلی فرصت‌های رشد"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دانشکده اقتصاد و حسابداری واحد تهران مرکزی، دوره 13، شماره 49.


• حساس یگانه، یحیی، حسینعلی سهرابی و محمد غواصی کناری، (1399)، "ارتباط گزارشگری مسئولیت اجتماعی با ارزش شرکت"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال دوازدهم، شماره 45.


• خلیل‌پور، مهدی، یحیی کامیابی سیدعلی نبوی چاشمی، (1398)، "تأثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری با نقش تعدیل‌کنندگی اندازه و اهرم مالی شرکت"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال یازدهم، شماره 43، صص 91-117.


• رویایی، رمضانعلی و حسین مهر­دوست، (1388)، "بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی"، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره 3، صص 43-59.


• سلمانی، داوود و محبوبه رادمند، (1388)، "بررسی نقش سازمان و مدیریت در بروز رفتارهای کاری انحرافی"، فصلنامه مدیریت دولتی دانشگاه تهران، شماره 3، صص 20-47.


• عرب صالحی، مهدی و مهدی میرزایی، (1395)، "کیفیت کزارشگری مالی و کیفیت حسابرسی"، حسابدار رسمی، شماره 33.


• عزیزی شیرسوار، محسن، (1395)، "ارتباط بین کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی"، ماهنامه پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، شماره 25.


• قشقایی، علی و کیومرث بیگلر، (1399)، "تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت بر طول گزارشگری مالی"، چهارمین کنفرانس ملی پژوهش در حسابداری و مدیریت.


• کردستانی، غلامرضا و مصطفی رحیمی، (1390)، "بررسی عوامل تعیین‌کننده انتخاب سطح کیفیت گزارشگری مالی و اثرات اقتصادی آن در بازار سرمایه"، پژوهش‌های تجربی حسابداری مالی، سال اول، شماره اول.


• کیانی، آیدین و محمدعلی آقایی، (1395)، "ارزیابی سودمندی معیار اندازه‌گیری کیفیت گزارشگری مایل بر رشد آتی در فرایند چرخه حیات شرکتها"، پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، سال پنجم، شماره 9، صص143-172.


• گروسی، حبیب اله، ناصر ایزدی نیا و محسن دستگیر، (1399)، "تأثیر سطح افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر ارزش بازار شرکت"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال دوازدهم ، شماره 46 ، صص 51 تا 76.


• محمدزاده سالطه، حیدر و محمد آزادپور، (1396)، "تأثیر عوامل مربوط به هزینه‌های محرمانه بر کیفیت گزارشگری مالی با تأکید بر اجتناب مالیاتی"، پژوهشنامه مالیات، فصلنامه علمی سازمان امور مالیاتی کشور، دوره ۲۵، شماره ۳۵.


• معدنی، جواد، فتاح شریف زاده و داود حسین پور، (1394)، "تحلیل تأثیر مؤلفه‌های مسئولیت اجتماعی بر کیفیت ارائه خدمات عمومی"، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، سال سوم، شماره هفتم و هشتم.


• نجف زاده اوجقاز، زهرا، صمد کریم‌زاده و فتاح ناظم، (1400)، "ارائه الگویی برای ارتقاء سطح مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر اساس اخلاق حرفه‌ای اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی (استان تهران)"، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال دهم، شماره 37.


• نوری فرد، یداله و حسن چناری بوکت، (1395)، "تأثیر کیفیت گزارشگری مالی و سررسید بدهی بر کارایی سرمایه‌گذاری"، پژوهشنامه اقتصاد کسب و کار، سال هفتم، شماره سیزدهم.


• نیکومرام، هاشم و یونس بادآور نهندی، (1388)، "تبیین و ارائه الگویی برای تعیین و ارزیابی عوامل مؤثر بر انتخاب کیفیت گزارشگری مالی در ایران"، مجله فراسوی مدیریت، سال دوم، شماره 8، صص 141-187.

هاشمی، سیداحمد و مهرداد همراهی، (1394)، "مسئولیت‌پذیری اجتماعی"، کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دوره سوم

• Brandt, M.; Brav, A.; Graham, J.; Kumar, A. (2010), “The Idiosyncratic Volatility Puzzle: Time Trend or Speculative Episodes?”, Review of Financial Studies, 23(2), PP. 863- 899.


• Budianto, R., & Suyono, E. (2020), “Corporate Social Responsibility and Factors Affecting It: An Empirical Evidence from the Indonesian Capital Market”, International Journal of Economics and Business Administration, 8(1), PP. 239-253.


• Deegan, C. (2007), “Financial Accounting Theory”, (2nd ed.). Sydney: McGrawHill Herath, S. K., & Albarqi, N. (2017), “Financial Reporting Quality: A Literature Review”, International Journal of Business Management and Commerce, 2 (2), PP. 1-14.


• DeFond, M., Zhang, J. (2014), “A Review of Archival Auditing Research”, Journal of Accounting and Economics. In Press, doi:10.1016/j.jacceco.2014.08.007.


• Francis, j., Olsson, P., and Schipper, K. (2006), “Earnings Quality”, Foundation and Trends in Accounting, 4 ( 1), PP. 259-340.


• Friedman, M. (1970), “The Social Responsibility of Business Is to Increase Its Profits”, New York Times Magazine,13, PP. 32-33.


• Gibbins, M., Salterio, S., & Webb, A. (2001), “Evidence about Auditor–client Management Negotiation Concerning Client’s Financial Reporting”, Journal of Accounting Research, 39(3), PP. 535-563.


• Guangyou Zhou , Yongkun Sun, Sumei Luo, Jiayi Liao (2021), “Corporate Social Responsibility and Bank Financial Performance in China: The Moderating Role of Green Credit, Corresponding Author at: School of Finance”, Shanghai University of Finance and Economics, Shanghai 200433, China.


• Kim, Y. S., Kim, Y., & Kim, H. D. (2017), “Corporate Social Responsibility and Internal Control Effectiveness”,  Asia‐Pacific Journal of Financial Studies, 46(2), PP. 341-372.


• Mawih Kareem AL Ani (2021), “Corporate Social Responsibility Disclosure and Financial Reporting Quality”.


• McKinley, A. (2008), “The Drivers and Performance of Corporate Environmental and Social Responsibility in the Canadian Mining Industry”, (Master thesis, University of Toronto).


• M., (2010), “The Corporate Role in a Changing Society: A Model of Sensemaking and of Firm Characterization”, (Doctoral dissertation, Universitat Ramon Llull).


• Moser, D. V., & Martin, P. R. (2012), “A Broader Perspective on Corporate Social Responsibility Research in Accounting”, The Accounting Review, 87(3), PP. 797e806.


• Schwartz, S. H., & Inbar-Saban, N. (1988), “Value Self-confrontation as a Method to Aid in Weight Loss”, Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), PP. 396-404.


• Servaes, H., & Tamayo, A. (2013), “The Impact of Corporate Social Responsibility on Firm Value: The Role of Customer Awareness”, Management Science, 59(5), PP. 1045-1061.


• Sheldon, Pauline (2011), “An Exploratory Study of Corporate Social Responsibility the U.S travel Industry”, Journal of travel Research


• Singh, K., & Misra, M. (2021), “Linking Corporate Social Responsibility (CSR) and Organizational Performance: The Moderating Effect of Corporate Reputation”, European Research on Management and Business Economics, 27(1), PP. 100-139.