شناسائی عوامل مؤثر بر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

فرخ بوستانی ¹ , رویا دارابی ²

1 - گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/10/16 تاریخ پذیرش : 1401/12/19 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: دلفی فازی, واژه‌های کلیدی: رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی, خبرگان حسابرسی,

چکیده مقاله :

چکیده این مقاله به عوامل مؤثر بر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی از دیدگاه خبرگان حسابرسی می‌پردازد یکی از مهم‌ترین راهکارهای ارتقای کیفیت حسابرسی کشور، شفافیت بیشتر از سوی حسابرسان و مقررات‌گذاران و همکاری آن‌ها با دانشگاهیان در هدف مشترک یعنی درک بهتر محرک‌های مختلف کیفیت حسابرسی است. بسیاری از پژوهشگران و صاحب‌نظران، حسابرسی را یک فرایند ارتباطی می‌دانند که به‌منظور اثربخشی بر روی مخاطبانش انجام می‌گیرد، نقش حسابرسی به‌عنوان مکانیزمی برای گواهی دادن بر پاسخگویی و مباشرت مدیریت می‌باشد. سازمان بورس و اوراق بهادر مؤسسات حسابرسی معتمد بورس را به چهار طبقه دسته‌بندی کرده است. رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی معتمد بورس بیانگر آن است که کیفیت مؤسسات حسابرسی معتمد طبقه "اول" بالاتر از مؤسسات حسابرسی معتمد سایر طبقاست. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی است. به منظور تحقق این هدف عوامل مؤثر بر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی از جنبه‌های گوناگون شامل: ویژگی‌های فردی حسابرسان و عوامل ساختار سازمانی مؤسسات حسابرسی و عوامل فرهنگی و زمینه‌های اجتماعی تأثیرگذار و عوامل اقتصادی و سایر عوامل مرتبط با رتبه‌بندی مورد بررسی قرارگرفته است. بدین منظور از روش پرسشنامه محقق ساخته و نظر خبرگان بهره گرفته شد. در این تحقیق جهت استخراج معیارهای اصلی و کلیدی مرتبط برای رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی از روش دلفی فازی استفاده‌شده است با توجه به نتایج بدست آمده از بین 51 ویژگی مطرح شده، خبرگان پژوهش 24 ویژگی ازجمله تعهد، مسئولیت‌پذیری، استقلال حسابرس به عنوان معیارهای برتر برگزیدندکه درصد توافق تمام متغیرهای احصا شده بیش از 70 درصد می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Abstract This article examines the factors influencing the ranking of auditing firms from the perspective of auditing experts. One of the most important ways to improve the quality of auditing in the country is more transparency by auditors and regulators and their cooperation with academics in the common goal of better understanding the various drivers of audit quality. Many researchers and experts consider auditing a communication process that Performed on its audience, the role of auditing is as a mechanism to certify management accountability and oversight. The Exchange and Securities Organization has classified the stock exchange trusted audit firms into four categories. The ranking of trusted auditing firms of the stock exchange indicates that the quality of trusted auditing firms of the "first" category is higher than that of trusted auditing firms of other classes. The purpose of this study is to identify the factors affecting the ranking of auditing firms. In order to achieve this goal, the factors affecting the ranking of auditing firms from various aspects, including: individual characteristics of auditors and organizational structure factors of auditing firms and influential cultural and social factors, economic factors and other related factors have been examined. For this purpose, a researcher-made questionnaire was used and the opinion of experts was used. In this research, fuzzy Delphi method has been used to extract the main and key criteria related to the ranking of auditing firms. The agreement percentage of all the included variables is more than 70%.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• بختیاری، عباس، رضوان حجازی و علیرضا جرجرزاده، (1400)، "شناسایی عوامل مؤثر بر ویژگی‌های روانشناختی حسابرسان در قضاوت حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10(37)، صص 143-158.


• بنی‌مهد، بهمن، (1391)، "کیفیت اطلاعات حسابداری، نوع حسابرس و مدیریت سود"، فصلنامه بورس اوراق بهادار، 5 (17)، صص 125- 139.


• حبیبی، آرش، صدیقه ایزدیار و اعظم سرافرازی، (1393)، "تصمیم‌گیری چند معیاره فازی"، رشت، کتیبه گیل.


• خوشکار، فرزین، سما اوجاقی و ناهید حسین‌زاده‌مقدم، (1399)، "تأثیر نوع مالکیت بر رابطه میان رتبه‌بندی مؤسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 3 (34).


• دلبری‌راغب، محسن، علی اسماعیل‌زاده‌مقری، امیررضا کیقبادی و افسانه توانگرحمزه‌کلائی، (1400)، "ارائه مؤلفه‌های کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذی‌نفعان"، بررسی‏‌های حسابداری حسابرسی.


• رضوانی، فریبا و سجاد برندک، (1398)، "تأثیر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی بر رابطه بین مالکیت خانوادگی و پاداش هیئت‌مدیره"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 2(19)، صص 90-107.


• شفعتی، مرتضی، حسن ولیان و محمدرضا عبدلی، (1399)، "بررسی تأثیر استعاره‌سازی ذهنی بر تردید حرفه‌ای حسابرسان در ارزیابی ریسک تقلب و کیفیت حسابرسی"، حسابداری مدیریت، 13(44)، صص 143-163.


• صفرزاده، محمدحسین، (1393)، "نقش ویژگی‌های حسابرس در بهبود کیفیت سود"، مجله دانش حسابداری مالی، 1 (3)، صص 85-106.


• صلاحی، حامد، (1395)، "بررسی رابطه‌ی بین رتبه مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار و حق‌الزحمه حسابرسی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده علوم اقتصادی.


• عزیزمحمدلو، حمید، (1395)، "تحلیل آثار اقتصادی فعالیت‌های حسابرسی انجام‌شده در سطح صنعت"، دانش حسابداری مالی، 3(1)، صص 69-91.


• علوی‌طبری، سیدحسین و حدیثه حاجی‌مرادخانی، (1394)، "رابطه کیفیت حسابرسی و نقد شوندگی سهام"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 7 (27)، صص 93-109.


• غفوریان‌شاگردی، امیر و محمدجواد موسوی، (1396)، "بررسی رابطه بین رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی با اندازه مؤسسه حسابرسی"، کنفرانس پژوهش‌های نوین ایران و جهان در مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم انسانی.


• فلاح‌رمضانی، سجاد، (1393)، "بررسی رابطه رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی و کیفیت حسابرسی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.


• لطفی‌شیخ‌رضی، سیدعرفان و کیهان آزادی، (1401)، "شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر شکاف انتظارات عمومی از حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 11(41)، صص 159-176.


• محمدرضایی، فخرالدین و احمد یعقوب‌نژاد، (1396)، "اندازه مؤسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی: نقد نظری، نقد روش پژوهش و ارائه پیشنهادات"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 9(34)، صص 31-60.


• محمدعلیزاده، شکوفه و مجید اشرفی، (1396)، "بررسی تأثیر حضور زنان در کمیته حسابرسی بر حق‌الزحمه حسابرسی و انتخاب حسابرس"، همایش ملی حسابداری و مدیریت تکنیک‌های نوین، چالش‌ها و راهکارها، علی‌آباد.


• مشایخ، شهناز و زهرا شمس، (1397)، "رابطه کیفیت حسابرسی و ارتباط با ارزش سود و ارزش دفتری سرمایه با نگاهی بر رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار تهران"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 10(38)، صص 39-54.


• مغنی‌زاده، مجتبی، نجمه مقدس‌اردبیلی و حجت آتشی‌گلستانی، (1396)، "رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی و اثرات آن"، دومین همایش ملی مدیریت و حسابداری، تهران، انجمن الکتروشیمی ایران.


• منتظر، غلامعلی و نیلوفر جعفری، (1387)، "استفاده از روش دلفی فازی برای تعیین سیاست‌های مالیاتی کشور"، پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ۸ (۱)، صص ۱۱۴-۹۱.


• مهربان‌پور، محمدرضا و سیدعلی اکبر بهطهائی‌پور، (1393)، "بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی و مقایسه نحوه رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی در ایران با سایر مؤسسات بین‌المللی"، کنفرانس بین‌المللی حسابداری، اقتصاد و مدیریت مالی، تهران.


• میرزامحمدی، محمدعلی، معصومه علاجی و لیلا محمدی‌امین، (1399)، "تأثیر محافظه‌کاری حسابرس و رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 3(23)، صص 1-15.


• نونهال‌نهر، علی‌اکبر، سعید جبارزاده‌کنگرلویی و یعقوب پورکریم، (1389)، "رابطه بین کیفیت حسابرس و قابلیت اتکای اقلام تعهدی"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 17 (67)، صص 55 -70.


• واعظ، سیدعلی، محمد رمضان‌احمدی و محسن رشیدی‌باغی، (1393)، "تأثیر کیفیت حسابرسی بر حق‌الزحمه‌ی حسابرسی شرکت‌های بورسی"، دانش حسابداری مالی، 1(1)، صص 87-107.

• Akinyomi, Oladele John, Joshua,Abimbola A, (2022), “Determinants of Audit Quality in Nigeria: Evidence from Listed Consumergoods Sectorin Nigeria”, Academy of Accounting and Financial Studies Journal.Vol. 26, Issue 1.


• AntOnio Samagaio &Teresa Felício (2022), “The Influence of the Auditor's Personality in Audit Quality”, Journal of Business Research Vol. 141, PP. 794-807.


• Campa, D. (2013), “Big 4 Fee Premium and Audit Quality: Latest Evidence from UK Listed Companies”, Managerial Auditing Journal, 28 (8), PP. 680-707.


• Guizani, M. and Abdalkrim, G. (2021), “Ownership Structure and Audit Quality: the Mediating Effect of board Independence”, Corporate Governance, Vol. ahead-of-print No. Ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/CG-12-2019-0369.


• Hoitash, Rani, Markelevich, Ariel J and Barragato, Charles A (2007), “Auditor Fees and Audit Quality”, Managerial Auditing Journal, Vol. 22, No. 8,. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1025904.


• Listya Yuniastuti Rahmina, Sukrisno Agoes. (2014), “Influence of Auditor Independence, Audit Tenure, and Audit Fee on Audit Quality of Members of Capital Market Accountant Forum in Indonesia”, International Conference on Accounting, Studies Procedia - Social and Behavioral Sciences 164, PP. 324 – 331.


• Nolder, Ch, J., Kadous, J. (2018), “Grounding the Professional Skepticism Construct in Mindset and Attitude Theory: A Way Forward”, Accounting, Organizations and Society, https://doi.org/10.1016/j.aos.2018.03.010


• Parlee, M, C., Rose, J, M., Thibodeau, J, C. (2014), “Metaphors and Auditor Professional Judgment: Can Non-Conscious Primes Activate Professionally Skeptical Mindsets?”.


• Rokhmania, N. (2013), “The Effect of Positive, Negative, journal of Neutral Mood on Ethical Auditor Judgments”, Indonesian Accounting Review 3 (1), PP. 89-98.


• Teucher, Christoph and Ratzinger-Sakel, Nicole V.S., (2022), “Observable Indicators for Audit Quality in the Light of Key Audit Matter Reporting”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4005434 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4005434.


• Thibodeau, P., and L. Boroditsky. (2011), “Metaphors We Think with: The Role of Metaphor in Reasoning”, PLoS ONE 6(2)


• Yang Ling, Alisa G. Brink, Benson Wier (2017), “The Impact of Emotional Intelligence on Auditor Judgment”, Accepted: 24 September., Journal of vcu schoolars campass, 22(1), PP. 83-97


• Zahmatkesh, S., & Rezazadeh, J. (2017), “The Effect of Auditor Features on Audit Quality”, Tékhne, 15(2), PP. 79-87.