ارزیابی و ارائه الگوی شناسایی خطرحسابرسی مبتنی بر ویژگی های بنیادین شرکت ها
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسیمحمد امین زکی زاده 1 , فرزین رضایی 2 , ایرج نوروش 3
1 - دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحدقزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
3 - استاد گروه حسابداری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: Financial Structure, خطرحسابرسی, ساختارحاکمیت شرکتی, ساختار دارایی ها, ساختارمالیCorporate Governance Structure, Assets Structure,
چکیده مقاله :
خطر حسابرسی یعنی احتمال خطر این که حسابرس نسبت به صورت های مالی حاوی اشتباه و یا تحریف با اهمیت، نظر حرفه ای نامناسب اظهار کند. قضاوت در مورد سطوح خطر و کنترل آن، از جمله وظایف محوری حسابرسی است. هدف این پژوهش ارائه ی الگوی شناسایی خطر حسابرسی با بهره گیری از ویژگی های بنیادین شرکت ها است. بدین منظور از معیارهای انحراف از استانداردهاوقوانین ،ساختاردارایی ها ،ساختارمالی و ساختار حاکمیت شرکتی جهت ارزیابی ویژگی های بنیادین شرکت ها بهره برده شد. این پژوهش با 87 شرکت نمونه و در بازه زمانی یازده ساله 1396-1386 شامل 957 سال- شرکت به شیوه توصیفی- همبستگی با اجرای الگوی رگرسیون چند متغیره انجام شد. سپس با طرح سوالات بصورت زوجی و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت معیارهای خطر حسابرسی تعیین وآن گاه با روش تحلیل عاملی اکتشافی نسبت به تعیین شاخص های اثرگذار زیر معیار ساختار دارایی ها وساختار مالی اقدام گردید. یافته های پژوهش حاکی است بین ساختار حاکمیت شرکتی شامل استقلال هیات مدیره با خطر حسابرسی رابطه مثبت و معنا دار، و بین ساختار دارایی ها شامل میانگین نسبت های موجودی ها و دارایی های غیر جاری به دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و همچنین ساختار مالی شامل میانگین نسبت های بدهی ها، بدهی های جاری، مالیات پرداختنی، سود سهام پرداختنی و تسهیلات مالی کوتاه مدت به حقوق صاحبان سهام؛ با خطر حسابرسی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بنا به یافته های پژوهش حاضر، ساختار حاکمیت شرکتی و صورت های مالی برای حسابرسان دارای سودمندی در تصمیم، از منظر ارزیابی خطر است. Audit risk means the risk probability of the auditor in unprofessional assessment and analysis of financial statements that contain significant mistakes, falsification and misleading information. One of the fundamental task of an auditor is judging the risk level and trying to control it. ،The main purpose of this study is to develop developing using fundamental features and characteristics of each companies or corporation. For this purpose, we use important criteria such as: deviations from standards and rules, asset structure, financial structure, and corporate governance structure. This research is conducted on 87 selected companies, in the period of 11 years from 2006 to 2017 (i.e. 957 year – company in total) using descriptive-correlation method and multivariate regression model. Then we planned for paired and Analytical Hierarchy Priority (AHP) questions in order to determining the audit risk. After that we performed an exploratory factor analysis to determine the impact in terms of assets and financial structure. The research findings indicate that there is a positive and meaningful relationship between the corporate governance structures including the independence of the board of directors with audit risk, and between the structure of assets, including the ratio of inventories and non-current assets to assets, liabilities and equity. Furthermore, the research showed that there is no significant relationship between financial structures (including the average ratio of liabilities, current liabilities, payable taxes, payable dividends and short-term financing facilities to equity) with the audit risk. As per this research, we concluded that the corporate governance structure and financial statements can provide useful information for auditors in order for appropriate decision making in overall risk assessment.
1) احمدپور،احمد ومنتظری،هادی.(1390).نوع مدیریت سود وتاثیر اندازه ی شرکت، ساختار مالکیت وحاکمیت شرکتی برآن، مجله ی پیشرفت های حسابداری دانشگاه شیراز،دوره ی سوم،شماره ی دوم،پیاپی3/61،صص1-35.
2) بحری ثالث،جمال،پاک مرام،عسگر،یوسفی،سعید(1396)، نقش کیفیت حاکمیت شرکتی در رابطه بین جریان های نقدی آزاد و دست کاری فعالیت های واقعی، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، سال نهم، شماره36، صص 49- 71.
3) حاجیها،زهره.(1390).بررسی رابطه بین شاخص های بلوغ حرفه ای حسابرسان ودرک آنهاازریسک های واحد مورد رسیدگی.مجله حسابداری مدیریت،سال چهارم،شماره دهم.صص17-23.
4) داوری،طاهرو نظری پور، محمد(1393)، بررسی نگرش جامعه حرفه ای حسابرسی ایران نسبت به خطر حسابرسی با رویکرد بخش عمومی،دوفصلنامه حسابداری دولتی،سال اول ،شماره 2، صص54-42.
5) دستگیر،محسن وواحدپور،موسی.(1396).علامت دهی از طریق اقلام تعهدی اختیاری وتاثیر آن برسرمایه گذاری در دارایی های سرمایه ای ونرخ بازده دارایی ها در شرکت های بامحدودیت مالی.مجله دانش حسابداری.دانشکده مدیریت واقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان،دوره هشتم ، شماره سه ،پیاپی 30،صص113-140.
6) دیدار، حمزه، منصورفر، غلامرضا و مهدی کفعمی. (1393). بررسی تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی برشکاف مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران . مجلۀ بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دورۀ بیست و یک، شمارۀ 4، صص 430 -409.
7) رحمانی، علی، بشیری منش، نازنین(1393)، مروری بر ادبیات افشاء اطلاعات درایران، فصلنامه پژوهش حسابداری، سال چهارم، شماره15، صص35-67.
8) رحیمیان،نظام الدین؛اسکندی،کیوان ورجبی،رشیدالدین.(1392).حسابرسی مبتنی برخطر در واحدهای کوچک ومتوسط.مجله حسابرس. شماره65،صص66-78.
9) رحیمیان، نظام الدین، رضایی، فرزین، ماستری فراهانی، حسین،(1390)، بررسی عوامل تعیین کننده ساختار سرمایه شرکت های با اندازه کوچک و متوسط، پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، سال سوم،شماره 10، صص117-163.
10) زهدی،محمد هادی،ولی پور،هاشم،شهابی،علی رضا(1389)، سیاست های سرمایه در گردش و ریسک شرکت، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، سال دوم، شماره 8، صص 187-201.
11) سپاسی ، سحرورضایت، محیا(1394)، شناسایی ورتبه بندی عوامل موثر برحسابرسی اجتماعی با استفاده از تکنیک تاپسیس، حسابداری مالی، شماره 28، صص147 -127.
12) عباس زاده،محمدرضا؛منظرزاده،هاشم.(1390)بررسی احتمال صدور گزارش مقبول حسابرسان مستقل با استفاده از خصوصیات هیئت مدیره شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.بررسی های حسابداری وحسابرسی .دوره 18. شماره63 . صص95-112.
13) فروغی، داریوش، فدوی، محمد حسن، حاجیان نژاد، امین(1394)، بررسی تأثیر سیاست های اجتناب مالیاتی بر نوع گزارش حسابرس، پژوهشنامه مالیات، شماره 25(مسلسل73)، صص181-199.
14) صفری بیدسکانی،سعید ونصراللهی،محمدحسین(1395)، حضور هم زمان حسابرسان در سمت بازرس قانونی وحسابرس شرکت ها افزایش مخاطرات اخلاقی یا افزایش کیفیت حسابرسی، مطالعات حسابداری وحسابرسی، شماره19 ، صص119-96.
15) صدیقی،روح الله.(1392).ارتباط ساختارهیات مدیره با محتوای اطلاعاتی سود حسابداری.فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی،سال یازدهم،شماره37،صص125-99.
16) قربانی،سعید،آقایی،محمدعلی واحمدیان،وحید(1393)، بررسی نارسایی های مدل حسابرسی مبتنی برسیستم وامکان جایگزینی آن با مدل حسابرسی مبتنی برریسک در ایران.دانش حسابرسی،سال چهاردهم،شماره57،صص129-146.
17) کامیابی،یحیی؛بوژمهرانی،احسان ومحمدی،پویان.(1395)بررسی رابطه بین معاملات با اشخاص وابسته وشکاف بین حق کنترل وحق مالکیت سهامدار کنترل کننده نهایی.راهبرد مدیریت مالی.سال چهارم.شماره یازدهم.صص65-45.
18) گرد،عزیز؛محمدی،منصور وگل دوست،مجید.(1394).بررسی رابطه بین ویژگی های حاکمیت شرکتی ووجه نقد نگهداری شده.بررسی های حسابداری وحسابرسی ،دوره 22، شماره 2،صص278-263.
19) مرادی ، مهدی وعظیمی مقدم؛ علیرضا،(1390)، شناسایی عوامل اثرگذار بر مدل خطر حسابرسی؛با بهره گیری از روش دلفی،دانش حسابرسی، سال11 ، شماره44،صص36-5.
20) ملایی،مهنام.(1390).محتوای اطلاعاتی معیارهای ریسک حسابداری در پیش بینی ریسک سیستماتیک.فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مالی.سال سوم.شماره9.صص177-155.
21) مشایخی، بیتا، علی پناه، صبری(1394)، تأثیر راهبری شرکتی بر رابطهی بین اجتناب از مالیات و ارزش شرکت، پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، سال7، شماره 25، صص49-64.
22) مهدوی،غلامحسین؛نمازی،نویدرضا.(1390).رتبه بندی عوامل موثربرخطرحسابرسی با استفاده از تکنیکTOPSIS،دانش حسابرسی،سال یازدهم،شماره45،صص28-50.
23) متقی ، علی اصغر؛غریب،حجت؛قوی پنجه ،رامین.(1396).تاثیر سازوکار حاکمیت شرکتی بر واکنش سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران.پژوهش حسابداری.شماره24.صص139-155.
24) موسوی،سید رضا،جباری،حسین،طالب بیدختی،عباس(1394)، حاکمیت شرکتی و تجدید ارائه صورت های مالی، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، سال هفتم، شماره25،صص97-119.
25) نمازی، نویدرضاو مهدوی، غلامرضا،(1395)، رتبه بندی وبررسی نگرش حسابرسان مستقل نسبت به عوامل موثر برخطر حسابرسی، پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی، سال پنجم، شماره9؛صص92-63.
26) نمازی،محمد وشکرالله،خواجوی.(1383).سودمندی متغیرهای حسابداری در پیش بینی ریسک سیستماتیک شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.بررسی های حسابداری وحسابرسی،شماره38،صص119-93.
27) ناظمی،امین؛ممتازیان،علیرضا وصالحی نیا،محسن.(1393)رابطه سازوکارهای حاکمیت شرکتی وکارایی مدیریت موجودی کالا(مطالعه موردی :شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران).فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی،سال یازدهم ،شماره42 ، صص 186-159.
28) Akresh, D. A. (2010). A Risk Model to Opine on Internal Control. Accounting Horizons, No. 1, Vol. 24, pp. 65-78.
29) Arel, B. (2010). The Influence of Litigation Risk and Internal Audit Source on Reliance Decisions, Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, No. 26, pp. 170-176.
30) Altıntaş, Taylan,(2010). ATTITUDES TO AUDIT RISK MODEL AND MATERIALITY: EVIDENCE FROM TURKEY, Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (1),PP. 130-136.
31) Cassell CA, Giroux GA, Myers LA, Omer TC (2012). The effect of corporate governance on auditor-client realignments. Audit. J. Pract. Theory 31.PP.167-188.
32) Christoph, V.D.E. (2016). “Empowering the Audit Committee and the Auditor in Related Party Transactions”. ECGI Working Paper Series in Law, available at:: http: //ssrn. com/abstract = 28 01585. Working Paper N° 318/2016،PP.1-26.
33) Demartini, Chiara , Trucco, Sara.(2016). Audit risk and corporate governance: Italian auditors’ perception after the global financial crisis. African Journal of Business Management. Vol. 10(13), pp. 328-339, 14 July, 2016.
34) Duellman, S., Hurwitz, H., and Sun, Y. (2015). Managerial Overconfidence and Audit Fees. Journal of Contemporary Accounting & Economics, Vol. 11, No. 2, pp. 148-165.
35) Gull AA, Saeed A, Abid A (2013). Corporate governance and performance: An empirical evidence from textile sector of Pakistan. Afr. J. Bus. Manage. 7(22).PP.2112-2118.
36) GBALAM PETER , EZE ,EBIMOBOWEI, APPAH.(2013). Audit Risk Assessment and Detection of Misstatements in Annual Reports: Empirical Evidence from Nigeria. Research Journal of Finance and Accounting www.iiste.org ISSN 2222-1697 (Paper) ISSN 2222-2847 (Online) Vol.4, No.1, 2013.
37) Hess, M. F. and Cottrell, J. H. (2016). Fraud Risk Management: A Small Business Perspective, Business Horizons, Vol. 59, No. 1, pp. 13-18.
38) Jacoby.G,Liu.M,Wang.Y,Wu.Z,Zhang.Y,(2019), Corporate Governance, External Control, Public Governance, and Environmental Information Transparency: Evidence from Emerging Markets, Journal of International Financial Markets, Institutions& Money,Volume58,pp269-283.
39) Khanh,H.T.M, khuong,N.V (2018), Audit Quality, Firm Characteristics and Real Earnings Management: The Case of Listed Vietnamese Firms, International Journal of Economics and Financial Issues, 8(4), pp.243-249.
40) Kim, J. B. & Liandong Zhang. (2010). Does accounting conservatism reduce stock price crash risk? Retrieved from http://www.Ssrn.Com.PP:1-45.
41) Louis, H., Robinson, D. (2005). Do managers credibly use accruals to signal private information? Evidence from the pricing of discretionary accruals around stock splits. Journal of Accounting and Economics, 39(2),PP. 361–380.
42) Messier, W. F. (2014). An Approach to Learning Risk-based Auditing. Journal of accounting and education, Vol. 32, No. 3, pp. 276-287.
43) Morck. R, Schlrifer. A & R.W. Vishney (1988). Manaegment ownership and market valuation: An empirical analysis. Journal of Financial Economics. Vol.20,PP. 293-315.
44) MORTON, J. E.; FELIX JR, W. L. (1991): “A critique of statement on auditing standard No. 55”, Accounting Horizons, vol. 5, n.1:PP. 1-10.
45) ROZARIO, A. M.; VASARHELYI, M. A. (2018): “Auditing with smart contracts", The International Journal of Digital Accounting Research, Vol. 18.PP. 1– 27. https: //doi. org/10. 419 2 / 1577 -8517-v18_1.
46) Shafiee Sardasht, Morteza, Rashedi, Elham.(2018). Identifying Influencing Factors of Audit Risk Model: A Combined Fuzzy ANP-DEMATEL Approach. The International Journal of Digital Accounting Research Vol. 18, 2018, pp. 69-117 ISSN: 2340-5058.
47) Sharma,V. , (2004), "Board of Director Characteristics, Institutional Ownership, and Fraud: Evidence from Australia", Auditing: A Journal of Practice & Theory, No. 23, vol. 2 , September,PP.105-117.
48) Soltani, B,(2002)"Timeliness of corporate and Audit Reporting: some Empirical Evidence in the French Context" The International Journal of Accounting,(3).PP. 215-246.
یادداشت‌ها
