پیش‌بینی رتبه بندی کیفیت اطلاعات با رویکرد تحلیل عاملی و هوش مصنوعی

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

اکرم کریمی ¹ , رویا دارابی ² , محمدرضا پورفخاران ³ , حسین مقدم ⁴

1 - گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
4 - گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1401/01/10 تاریخ پذیرش : 1401/03/14 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه: تحلیل عاملی, هوش مصنوعی, نظام راهبری, واژه‌های کلیدی: کیفیت اطلاعات,

چکیده مقاله :

چکیدهاز آنجایی که سهامداران، سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و سایر استفادهکنندگان از صورتهای مالی برای مقاصد تصمیمگیری از اطلاعات درونی شرکت آگاهی کافی ندارند و همواره به دنبال کسب اطلاعاتی برای ارزیابی عملکرد و ریسک سنجی شرکتهای مورد نظر خود میباشند تا بتوانند در آنها سرمایهگذاری کنند، لذا کیفیت اطلاعات حسابداری که شرکت ها افشا می نمایند جهت تصمیم گیری آن ها دارای اهمیت می باشد. این پژوهش پیش بینی رتبه بندی کیفیت اطلاعات با رویکرد تحلیل عاملی و هوش مصنوعی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار می دهد. متغیر مستقل استفاده شده در این پژوهش، معیار‌های نظام راهبری می باشد و متغیر وابسته، معیار‌های کیفیت اطلاعات حسابداری است که بر اساس روش تحلیل عاملی تمام معیار‌ها بصورت یک متغیر واحد تبدیل شده است. پژوهش حاضر جز تحقیقات تجربی حسابداری بوده و جهت آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش هوش مصنوعی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که طبق روش متغیر گزینی هوش مصنوعی آنالیز همسایگی از بین متغیر‌های نظام راهبری "درصد مالکان نهادی"، "نقش دوگانه مدیرعامل"، "دوره تصدی مدیرعامل"، "مالکیت مدیریت" و "مالکیت دولتی" بالاترین همبستگی را با رتبه کیفیت اطلاعات دارند. سایر نتایج تحقیق حاکی از این است که روش هوش مصنوعی خطی و غیر خطی توانایی بالایی در پیش بینی رتبه کیفیت اطلاعات حسابداری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دارند.

چکیده انگلیسی:

AbstractThis study examines the ranking of information quality ranking with the approach of factor analysis and artificial intelligence in companies listed on the Tehran Stock Exchange. The independent variable used in this research is the criteria of the management system and the dependent variable of this research is the criteria of accounting information quality, which based on factor analysis method, all criteria have been converted into a single variable. The present study is part of experimental accounting research and artificial intelligence method has been used to test the research hypotheses. The results indicate that according to the variable selection method of neighborhood analysis, among the variables of the management system, the percentage of institutional owners "," dual role of CEO "," CEO tenure "," management ownership "," government ownership "have the highest correlation with rank Other results of Jackie's research are that the linear and non-linear artificial intelligence method pls has a high ability to predict the quality rating of accounting information of companies listed on the Tehran Stock Exchange.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع
آقایی، محمد علی، علی اصغر انواری رستمی، وحید احمدیان و قاسم منتظری، (1392)، "رتبه بندی ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری بر اساس دیدگاه تهیه کنندگان، حسابرسان و استفاده کنندگان صورت های مالی: کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11(38)، صص 1-27.
امیرآزاد، میرحافظ، رسول برادران‌حسن‌زاده، احمد محمدی و هوشنگ و تقی‌زاده، (1397)، "مدل جامع عوامل مؤثر بر کیفیت گزارشگری مالی در ایران به روش نظریه‌پردازی زمینه بنیان"، پژوهش‌های حسابداری مالی، (۴)۱۰، صص 21-42.
اثنی عشری، حمیده و غلامحسین اسدی، (1394)، "معیارهای سنجش کیفیت اطلاعات حسابداری و بازده اضافی مطلق"، دانش حسابداری مالی، دوره 2، شماره 4، صص 47-70 
بندریان، امیرعلی، محمدرمضان حمدی، شاهرخ بزرگمهریان و فرامرز مقصودی، (1398)، "تأثیر کیفیت گزارشگری مالی اینترنتی و ویژگی‌های شرکت بر محتوای اطلاعاتی ارزش بازار حقوق صاحبان سهام"، پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی، 11(43)، صص 219-246.
بولو، قاسم، یحیی حساس یگانه، فریدون رهنمای رود پشتی و شهرام چهار محالی، (1396)، "الگوی رویکرد حسابداران و حسابرسان به استانداردهای حسابداری و تأثیر آن بر کیفیت اطلاعات حسابداری"، پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی، 9(33)، صص 125-154.
تکه، عطا و محمدجواد استاد رحیمی، (1399)، "بررسی قیاس پذیری حسابداری، کیفیت گزارشگری مالی وقیمت گذاری اقلام تعهدی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، 40 ، صص  225 -253.
خلیل پور، مهدی، یحیی کامیابی و سیدعلی نبوی چاشمی، (1398)، "تأثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری با نقش تعدیل‌کنندگی اندازه و اهرم مالی شرکت"، پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی، 11(43)، صص 91-118.
خواجوی، شکراله، هاشم نصیری فر و محمدحسین قدیریان آرانی، (1400)، "ارتباطات سیاسی و کیفیت اطلاعات حسابداری: شواهدی از جدید ارائه صورت‌های مالی"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، doi: 10.22054/qjma.2021.49457.2113
خواجوی، شکرا، انور بایزیدی و سعید جبارزاده کنگرلویی، (1391)، "بررسی تطبیقی کیفیت گزارشگری مالی شرکتهای درمانده و غیردرمانده مالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامة پژوهشهای تجربی حسابداری مالی، 1(3)، صص 68-63.
دوستیان، صدیقه و شهناز مشایخ، (1398)، "طراحی مدل رتبه بندی شرکتها از منظر کیفیت سود حسابداری"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(4)، صص 201-220.
سیدین بروجنی، الهام السادات و حسین پناهیان، (1394)، "تعیین رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود در صندوق های مشترک سرمایه گذاری"، تحقیقات حسابداری وحسابرسی، انجمن حسابداری ایران32، تهران2.
سبحانی، مجتبی، فرزین رضایی و حسین کاظمی، (1398)، "ارزیابی کیفیت اطلاعات حسابداری ارائه شده با استفاده از الگورتیم تجمع ذرات مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابرسی، ۱۹ (۷۷) ، صص ۲۹۱-۳۱۳.
شانظری، نسرین و محمدامید اخگر، (1394)، "علاقه سرمایه گذاران و کیفیت گزارشگری مالی و عدم تقارن اطلاعاتی"، دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در علوم انسانی،تهران،
فیض اللهی، سلاله و مریم لشکری زاده، (1400)، "تأثیر کیفیت اقلام تعهدی برنوسانات بازده سهام"، پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی، 13(49)، صص 31-52.
عجم، مریم، (1400)، "تأثیر کیفیت اطلاعات حسابداری بر عملکرد سرمایه‌گذاری با متغیر تعدیل گر کیفیت حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10(37)، صص 303-314.
موسوی شیری، محمود، معصومه روشندل و حسن خلعت بری، (1397)، "بررسی اثر کیفیت اطلاعات بر ریسک نقدشوندگی سهام و ریسک بازار"، مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(2)، صص 15-34.
مهرانی، کاوه، سلمان بیک بشرویه و زهره شهیدی، (1393)، "رابطه سازوکارهای راهبری شرکتی و کیفیت گزارشگری مالی در بورس اوراق بهادار تهران"،  حسابداری و منافع اجتماعی، 4(1)، صص 1-19.
مهرفر، ابوطالب، حسین کاظمی و فرزین رضایی، (1399)، "خوش‌بینی مدیریت و کیفیت گزارشگری مالی: با تأکید بر نقش تعدیلی مکانیزم‌های نظام راهبری"، دانش حسابداری مالی،  (2)، صص 155-178.
نیکبخت، محمدرضا و مصطفی احمدخان بیگی، (1397)، "تأثیر حاکمیت شرکتی بر کیفیت گزارشگری مالی: رویکرد یکپارچه"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی،  25(3)، صص 433 -455.
منصورفر، غلامرضا، بهمن قادری و فاطمه دانشیار، (1396)، "فرضیة سیاسی و کیفیت گزارشگری مالی: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال 13، شماره 53، صص 105- 134
نیکو‌مرام، هاشم، مهدی تقوی و حمید احمدزاده، (1393)، "پیامدهای اقتصادی کیفیت اطلاعات حسابداری با تمرکز بر متغیر پایداری سود"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال7، شماره21، صص 1-14.
نادری، سعید، فرزانه حیدر پور و احمد یعقوب نژاد، (1397)، "رابطه بین کیفیت اطلاعات حسابداری و همبستگی نرخ رشد شرکت با صنعت"، پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی، 10(39)، صص 191-218.
نجاری، هانی، فرزانه حیدر پور و آزیتا جهانشاد، (1399)، "بکارگیری هوش تجاری در کیفیت اطلاعات مالی با تاکید بر اصول و قیود و اندازه‌گیری درحسابداری"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 12(48)، صص 121-136. doi: 10.22034/iaar.2020.128229

Abdelraheem, A., Hussaien, A., Mohammed, M & Elbokhari, Y. (2021), “The Effect of Information Technology on the Quality of Accounting Information”, Accounting, 7(1), PP. 191-196.
Al-ahdal Waleed M, Mohammed H. Alsamhi, Mosab I. Tabash, Najib H.S. Farhan, (2020), “The Impact of Corporate Governance on Financial Performance of Indian and GCC Listed Firms: An Empirical Investigation”, Research in International Business andFinance, Vol. 51, https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2019.101083.
Biddle, G., Hilary, G, & Verdi, R., (2009), “How Does Financial Reporting Quality Relate to Investment Efficiency?”, Journal of Accounting and Economic. 2(48), PP. 112–131
Ball, R., Shivakumar, L., (2005), “Earnings Quality in UK Private Firms: Comparative loss Recognition Timeliness”, Journal of Accounting and Economic, 1(39), PP. 83–128.
Barth .Mary E.; Greg Clinch. (2009), “Scale Effects in Capital Markets-based Accounting Research”, Journal of Business Finance and Accunting, Vol. 36, No. 3/4, PP. 253-288
 Bukenya M, (2014), “Quality of Accounting Information and Financial Performance of Uganda’s Public Sector”, American Journal of Research Communication, 5(2), PP. 183-203. 
. Chen,Anthony ,Gong ,James Jianxin,(2019), “Accounting Comparability, Financial Reporting Quality, and the Pricing of Accruals”, Advances in Accounting, Vol. 45, PP. 100415
Chau, K. G., & Gray, J. S. (2002), “Ownership Structure and Corporate Disclosure in Hong Kong and Singapore”, The International Journal of Accounting, 37, PP. 247-265.
Chang, Yu-Tzu & Chen, Hanchung & Cheng, Rainbow K. & Chi, Wuchun, (2019), “The Impact of Internal Audit Attributes on the Effectiveness of Internal Control over Operations and Compliance”, Journal of Contemporary Accounting and Economics, Vol. 15(1), PP. 1-19.
Edilson, P., Eliseu, M., Luiz F,.(2014), “Accounting Information Quality in Latin-and North-American Public”, Emerald Group Publishing Limited, (14), PP. 1-39
El Shamy, M., & Kayed, M, (2005), “The Value Relevance of Earnings and Book Values in Equity Valuation: An International Perspective - The Case of Kuwait”, International Journal of Commerce and Management, Vol.15, No.1, PP.68-79.
Freeman, R., Ohlson, J., & Penman, S. (1982), “Book Rate-of-return and the Prediction of Earnings Changes”, Journal of Accounting Research, PP. 639-653.
Filip, A., Raffournier, B. (2012), “The Impact of the 2008–2009 Financial Crises on Earnings Management: The European Evidence. In: Illinois International”, Journal of Accounting Symposium, Ontario-Canada, PP. 5–7. Available in: https://business. illinois.edu /Zimmerman /wp-content/uploads/sites/56/2015/ 08/023-Filip.pdf
Gaio, C., and C.Raposo. (2011), “Earnings Quality and Firm Valuation: International Evidence”, Accounting and Finance, Vol. 51, PP. 467-499.
Gagaring Pagalung & Bambang Sudibdyo(2018), “The Determinant Factors of Earnings Quality and Economic Consequences”, ekuitas (Jurnal Ekonomi dan Keuangan) 16(1)DOI:10.24034/j25485024.y2012.v16.i1.150
Givoly, D., Hayn, C., (2000), “The Changing Time-series Properties of Earnings, Cash Flows and Accruals: Has Financial Reporting Become Mreconservative?”, J. Acc. Econ. 29 (3), PP. 287–320.
Hossain, M., Tan, L. M., & Adams, M. B. (1994), “Voluntary Disclosure in an Emerging Capital Market : some Empirical Evidence from Companies Listed on the Kula Lumpur Stock Exchange”, The International Journal of Accounting, 29(3), PP. 334-351.
Han, S. (2005), “Ownership Structure and Quality of Financial Reporting”, Working Paper of University of Illinois.
Jinbu Zhai, Yutao Wang, (2016), “Accounting Information Quality, Governance Efficiency and Capital Investment Choice”, China Journal of Accounting Research, 9, PP. 251–266.
Kenneth. A. Nyathi, Thabani Nyoni, Munyaradzi Nyoni, Wellington. G. Bonga, (2018), “The Role of Accounting Information in the Success of Small & Medium Enterprises (SMEs) in Zimbabwe: A Case of Harare”, Journal of Business and Management (DRJ-JBM), Vol. 1, No. 1, PP. 01-15.
Luthan, E., Satria, I., & Ilmainir. (2016), “The Effect of Good Corporate Governance Mechanism to Earnings Management before and after IFRS Convergence”, Procardia Social and Behavioral Sciences, PP.  465-471.
Lam, M. (2004), “Neural Networks Techniques for Financial Performance Prediction: Integrating Fundamental and Technical Analysis”, Decision SupportSystems, 37, PP. 567–581.
Lodhia,S,k,Allam,A and Lymer.(2003), “Corporate Reporting in the Internet inAustralian: An Exploreratory Study”, Available at teaching. Fac.anu.edu.au/BUSN8001/Lodhia/FRPaper.pdf.
Lin, J. W. Hwang, M. I. and Becker, J. D. ( 2003), “A Fuzzy Neural Network Forassessing the Risk of Fraudulent Financial Reporting”, Managerial Auditing Journal, 18, PP. 657-665.
Lobo, G., & Zhou, J. (2006), “Did Conservatism in Financial Reporting Increase after the Sarbanes-Oxley Act? Initial Evidence”, Journal of Accounting Horizons, 1(20), PP. 57-73. 
. Muttakin, M.B., Mihret, D., Lemma, T.T. and Khan, A. (2020), “Integrated Reporting, Financial Reporting Quality and Cost of Debt”, International Journal of Accounting & Information Management, Vol. 28, No. 3, PP. 517-534. https://doi.org/10.1108/IJAIM-10-2019-0124
Nurhayati, N., Fauziahdan, U., Halimatusadiah E. (2016), “Effects of the Of Accounting System Quality, Accounting Information, and Service on User Satisfaction in Islamic Commercial in Bandung”, International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Edu Cation, 2(2), PP. 2454-6119  
Penman, S. (2001), “Financial Statement Analysis and Security Valuation”, McGraw-Hill/Irwin, New York, NY.
Peasnell, K. V., Pope, P. F., and Young, S. (2005), “Board Monitoring and Earnings Management: Do Outside Directors Influence Abnormal Accruals?”, Journal of Business Finance and Accounting, 32(7-8), PP. 1311-1346.
Siangian, Ferdinand, V.Siregar, Sylvia and Rahadian,Yan. (2013), “Corporate Governance, Reporting Quality, and Firm Value”, College of Business, Minnesota State University, Mnkato, Minnesota, USA 
Su, L., Zhao, X., & Zhou, G., (2015), “Auditor Tenure and Stock Price Idiosyncratic Volatility: The Moderating Role of Industry Specialization”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 2 (35), PP. 147- 166.
Sekar Mayangsari, Etty Murwaningsari, Hexana Sri Lastanti, (2018), “The Role of Financial Reporting Quality and Corporate Governance on ... Competition: Evidence from Mining Companies”, Media Riset Akuntansi, Auditing & Informasi, 2(18), PP. 187-204. Doi: 10.25105/mraai. v18i2. 3213.
Thoa, D.T.K. and Nhi, V.V. (2021), “Improving the Quality of the Financial Accounting Information through Strengthening of the Financial Autonomy at Public Organizations”, Journal of Asian Business and Economic Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JABES-06-2020-0059
T. Lemma , Tesfaye, Mehrzad Azmi Shabestari  Martin Freedman  Mthokozisi Mlilo (2020), “Corporate Carbon Risk Exposure, Voluntary Disclosure, and Financial Reporting Quality , Business Strategy and the Environment, Vo. 29, Issue 5,  PP. 2130-2143
Talpur, S., Lizam, M, & Keerio, N. (2018), “Determining Firm Characteristics and the Level Voluntary Corporate Governance Disclosures among Malaysian Listed Property Companies”, https://doi.org/10.1051/matecconf/201815005010 ,(Nothing Available Issue and Vol).
Wallace, R. S. O. ,Naser, K. (1995), “Firm-specific Determinants of the Comprehensiveness of Mandatory Disclosure in the Annual Corporate Reports of Firms Listed on the Stock Exchange of Hong Kong”, Journal of Accounting and Public Policy, 14, PP. 311-368.