مدیریت سود؛ رفتارهای فرصت‌طلبانه، مکانیزم نظارتی و درماندگی مالی

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

محمد مرفوع ¹ , سیدمصطفی حسن زاده دیوا ²

1 - گروه حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/07/08 تاریخ پذیرش : 1399/09/09 تاریخ انتشار : 1399/11/01

کلید واژه: مدیریت سود, اقلام تعهدی اختیاری, درماندگی مالی, رفتار فرصت‌طلبانه, مکانیزم نظارتی,

چکیده مقاله :

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین رفتارهای فرصت‌طلبانه (جریان نقدی آزاد و نسبت سودآوری)، مکانیزم نظارت (نسبت اهرمی) و رفتارهای تحت فشار (درماندگی مالی) و مدیریت سود می‌باشد. بدین منظور اطلاعات 124 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون تلفیقی چند متغیره و روش حداقل مربعات معمولی (OLS) استفاده شده است. مدیریت سود از طریق مدل تعدیل شده جونز (1991) و درماندگی مالی از مدل Z آلتمن (1983) اندازه‌گیری شده است. یافته ها حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار بین مدیریت سود و درماندگی مالی می‌باشد. همچنین بین نسبت بدهی (که متغیری برای اندازه‌گیری مکانیزم های نظارتی است) و مدیریت سود رابطه منفی و معنادار وجود دارد. از طرف دیگر بین هر دو پروکسی رفتارهای فرصت‌طلبانه (جریان نقد آزاد و نسبت سود آوری) و مدیریت سود رابطه معنادار یافت شد.نتایج این تحقیق می تواند به قانون گذاران در تدوین قوانین سخت گیرانه ای که به گسترش اعتماد عمومی نسبت به قابلیت اتکای گزارشگری مالی می انجامد، کمک نماید.

منابع و مأخذ:

1)     ابراهیمی کردلر، علی و الهام حسنی آذرداریانی، (1385)، "بررسی مدیریت سود در زمان عرضه اولیه سهام به عموم در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی شماره 45، صص 23-3.

2)     بنی مهد، بهمن و عبدالرضا عرب عامری، (1391) "رابطه میان شاخص مدیریت سودو بدهی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره35، صص 23-40.

3)     خدادادی، ولی و رضا جان جانی، (1390)، "بررسی رابطه مدیریت سود و سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهش‌های حسابداری مالی، سال سوم شماره اول، صص 77-96.

4)     راعی، رضا و سعید فلاح پور، (1388)، "کاربرد ماشین بردار پشتیبان در پیش‌بینی درماندگی مالی شرکت‌ها با استفاده از نسبت‌های مالی"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 15(4)، صص 17-34.

5)     ریاحی بلکویی، احمد، (2000 )،"تئوری‌های حسابداری"،علی پارسائیان،تهران: فرهنگ و مدیریت.

6)      سعیدی، علی و آرزو آقایی، (1387)، "پیش‌بینی درماندگی مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از شبکه‌های بیز"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 16(56)، صص 78-59.

7)     حساس یگانه، یحیی، (1385)، "حاکمیت شرکتی در ایران"، مجله حسابرس، 32، صص 39-32.

8)     فرقاندوست حقیقی، کامبیز، سیدعباس هاشمی و امین فروغی دهکردی، (1393)، "مطالعه رابطه مدیریت سود و امکان تقلب در صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابرسی، سال چهاردهم، شماره  56، صص 68-47.

9)     قربانی، بهزاد، سیدجلال‌الدین حسینی غنچه و زهرا محمدیلر، (1392)، "تأثیر افشای اطلاعات استراتژیک، غیرمالی و مالی بر مدیریت سود"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 35، صص 23-40.

10) مشایخی، بیتا و مریم صفری، (1385)، "وجه نقد ناشی از عملیات و مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، سال سیزدهم، شماره 44، صص 35-53.

11) مشایخی، بیتا و امیرحسین حسین پور، (1395)، "بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود تعهدی در شرکت‌های مشکوک به تقلب بورس اوراق بهادار تهران"، مطالعات تجربی حسابداری مالی سال 12شماره 49، صص 29-52.

12) ملا نظری، م؛و سعید کریمی زند، (1386)، "بررسی ارتباط بین هموارسازی سود با اندازه شرکت و نوع صنعت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی‌،شماره 47.

13) نوروش، ایرج و سیدعلی حسینی، (1388)، "بررسی رابطه بین کیفیت افشاء (قابلیت اتکاء و به موقع بودن) و مدیریت سود"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 16، شماره 55، صص 117-134.

14) نیکومرام، هاشم و سید امین هادیان، (1392)،"تبیین جایگاه بدهی و تنوع‌سازی شرکتی درمدیریت سود"، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 5، شماره 20، صص 1-28.

15) ولی پور هاشم، طالب نیا قدرت اله وسیدعلی جوانمرد،(1392)،"بررسی تأثیر مدیریت سود بر کیفیت سود شرکت‌های دارای بحران مالی"،‎ مجله دانش حسابداری، سال 4، شماره 13، صص 75-103.

16)  Abdul Rahman, R. Wan Abdullah, W.R. (2005), “The New Issue Puzzle in Malaysia: Performance and Earnings Management”, National Accounting Research Journal, 3, PP. 91-110.

17)  Andreou, P.C, Antoniou, C. Horton, J, Louca, C. (2013), “Corporate Governance and Firm-Specific Stock Price Crashes”, SSRN Working paper.

18)  Aini, A., Takiah M.I., Pourjalali, H and Teruya, J. (2006), “Earnings Management in Malaysia: A Study on Effects of Accounting Policy”, Malaysian Accounting Review, 5(1), PP. 185-209.

19)  Andrade, G. Kaplan, S.N. (1998), “How Costly is Financial (not Economic) Distress? Evidence from Highly Leveraged Transactions that Became Distressed”, Journal of Finance, 53, PP. 1443–1493.

20)  Ashari, N., Koh, H. C., Tan, S. L. Wong, W.H. (1994), “Factors Affecting Income Smoothing Among Listed Companies in Singapore”, Accounting and Business Research, PP. 291-301.

21)  Ball, R, (2001), “Infrastructure Requirements for an Economically Efficient System of Public Financial Reporting and Disclosure”, Brookings- Wharton Papers on Financial Services, PP. 127-169.

22)  Bamber, L. S., Jiang, J., & Wang, I. Y. (2010), “What’s my Style? The Influence of top Managers on Voluntary Corporate Financial Disclosure” The Accounting Review, 85(4), PP. 1131-1162.

23)  Bilimoria, Diana. (1997), “Perspectives on Corporate Control: Implications for CEO Compensation”, Human Relations. 50 (7). The Tavistock Institute, Ohio.

24)  Bukit, R.B. Mohd Iskandar, T. (2009), “Surplus Free Cash Flow”, Earnings Management and Audit Committee, Accounting Review

25)  Chung, R, Firth, M. And Kim, J.B.  (2005), “Earnings Management, Surplus Free Cash Flow, and External Monitoring”, Journal of Business Research, 58, PP. 766-776.

26)  Dechow, P. M. Skinner, D. J. (2000), “Earnings Management: Reconciling the Views of Accounting Academics, Practitioners, and Regulators”, Accounting Horizons, 14, PP. 235-250.

27)  Dennis, C. M. Michel. (1996), “Decisions, Decisions”, CA Magazine, 129 (7), PP. 38-42.

28)  Emita W Astami, Rusmin Rusmin, Bambang Hartadi John Evans, (2017), “The Role of Audit Quality and Culture Influence on Earnings Management in Companies with Excessive Free Cash Flow: Evidence from the Asia-Pacific Region”, InternationalJournal of Accounting & Information Management, Vol. 25, Iss 1.

29)  Garcia Lara, J, M, Osama<Garcia> and Neophytou, E (2009), “Earning Quality in Expost Failed Firms”, Accounting and Business Research 39(2), PP. 119-138

30)  Gilson, S. (1989), “Management Turnover and Financial Distress”, Journal of Financial Economics, 25(2), PP. 241-62.

31)  Habib, A., Bhuiyan, B.U. Islam, A. (2013), “Financial Distress, Earnings Management and Market Pricing of Accruals during the Global Financial Crisis”, Managerial Finance, 39 (2), PP. 155-180.

32)  Jensen, Michael C., (1986), “Agency Costs of Free Cash Flow, Corporate Finance and Takeovers”, American Economic Review,76(2), PP. 323-329

33)  Healy, P. M. Wahlen, J. M. (1999), “A Review of the Earnings Management Literature and its Implications for Standard Setting”, Accounting Horizons, 13, PP. 365-383.

34)  Jaggi, B, and Lee (2011), “Earnings Management Response to Debt Covenant Violation and Debt Restructurning”, Journal of Accounting Auditing and Finance, 17, PP. 295-324

35)  Jensen. M.C. (1986), “Agency Costs of Free Cash Flow, Corporate Finance and Takeovers”, American Economic Review, 76, PP. 323-329.

36)  Kothari, S.P, Shu, S, Wysocki, P.D, (2009b), “Do Managers With hold Bad News?”, Journal of Accounting Research, 47, PP. 241- 276.

37)  Leng, C.A. (2007), “The Impact of Internal and External Monitoring Measures on Firm’s Dividend Payout: Evidence From Selected Malaysian Public Listed Companies”, International Journal of Business and Management, 2(5), PP. 31-45.

38)  Liberty, S. Zimmerman, J. (1986), “Labor Union Contract Negotiations and Accounting Choice”, The Accounting Review, 61(4), PP. 692-712.

39)  Nakashima. M., ziebart. D., (2015), “Did Japanese- Sox Have an Impact on Earnings Management and Earnings Quality?”, Managerial Auditing Journal, Vol 30, PP. 482-510.

40)  Nekhili, M., I. Fakhfakh, et al. (2016), “Free Cash Flow and Earnings Management: The Moderating Role of Governance and Ownership” Tawhid and Lakhal, Faten, Free Cash Flow and Earnings Management: The Moderating Role of Governance and Ownership (9, 3126).

41)  Nibler, M. (1995), “Bank Control and Corporate Performance in Germany: The Evidence”, Working Paper, No. 48, St. John’s College, Cambridge, June.

42)  Opler, T., Titman, S. (1994), “Financial Distress and Corporate Performance”, The Journal of Finance, 49(3), PP. 1015-1040.

43)  Ronen Joshua and Yaari Varda Lewinstei (2008), "Earnings Management: Emerging Insights inTheory, Practice, and Research", SpringerScience+Business Media, LLC

44)  Rosner, R.L. (2003), “Earnings Manipulation in Failing Firms”, Contemporary Accounting Research, 20, PP. 361-408.

45)  Rina, b., Takiah, m, (2009), “Surplus Free Cash Flow, Earning Management andAudit Committee”, Journal of Economics and Management 3(1), PP. 204-223.

46)  Sanjaya, P.S. and Saragih, M.F, (2012), “The Effect of Real Activities Manipulation on Accrual Earnings Management: The Case inIndonesia Stock Exchange (IDX)”, Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol. 8, No. 9, PP. 1291-1300.

47)  Schipper, K, (1989), “Earning Management”, Accounting Horizons, PP. 91-102.

48)  Scott William (2009), "Financial Accounting Theory" Fifth Edition, Prentice Hall, chapter 11, PP. 402-428.

49)  Sylvia veronica، s.، sidharta utama،a (2008), “Type of Earnings Management and the Effect of Ownership Strueture, Firm Size, and Corporate ـ Governance Practices: Evidence form Indonesia”, the International Journal of Accounting 43, PP. 1-27.

50)  Shing, Y.H. Yueh, H.L. (2002), “Monitoring Mechanism, Overvaluation, and Earnings Management”,

51)  Shubita, M.F. J.M. Alsawalhah. (2012), “The Relationship between Capital Structure and Profitability”, International Journal of Business and Social Science, 3(16), PP. 104-112.

52)  Siregar S.V. S. Utama. (2008), “Type of Earnings Management and the Effect of Ownership Structure, Firm Size, and Corporate-Governance Practices: Evidence From Indonesia”, The International Journal of Accounting, 43, PP. 1-27

53)  Stulz, R. (1990), “Managerial Discretion and Optimal Financing Policies”, Journal of Financial Economics, 26, PP. 3-27.

54)  Van de Poel, K. Vanstraelen, A. (2007), “Management Reporting on Internal Control and Earnings Quality: Insights from a “Low Cost” Internal Control Regime”, Paper presented at the 2007 Conference of the European Accounting Association (Lisbon), PP. 25-27.

55)  Watts, R. Zimmerman, J. (1986), “Positive Accounting Theory”, Prentice Hall Eaglewood Cliffts.

56)  White, G. (1970), “Discretionary Accounting Decisions and Income Normalization”, Journal of Accounting Research, PP. 260-274.

57)  Zagers-Mamedoval, I. (2009), “The Effect of Leverage Increases on Real Earnings Management Master Thesis”, Erasmus University, Netherlands

یادداشت‌ها