ارائه الگوی ارزیابی چند شاخصه سرمایه فکری Presentation of Multi-indexed Intellectual Capital Assessment Model

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

محمدرضا نیکبخت ¹ (گروه حسابداری،دانشکدهمدیریت، دانشگاه تهران،تهران،ایران.)
زهرا دیانتی دیلمی ² (دانشیارگروه حسابداری،دانشکده علوم مالی، دانشگاه خوارزمی،تهران ایران)
منصور مومنی ³ (گروه مدیریت صنعتی،دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران،تهران،ایران.)
حسین احمدی ⁴ (گروه حسابداری،دانشگاه تهران،واحدبین الملل پردیس کیش،کیش،ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/10/01 تاریخ پذیرش : 1399/12/04 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: سرمایه فکری, تصمیم‌گیری چند شاخصه, روش‌های اندازه‌گیری سرمایه فکری,

چکیده مقاله :

عصرحاضر،عصرحاکمیتدانشبرشرکت‌هامی‌باشد. به عقیده محققان،سرمایهفکریمهم‌ترینعاملایجادارزش‌افزودهدرشرکت‌هاوعملکردآنهامی‌باشد؛بنابراین اندازه‌گیری سرمایه فکری دارای اهمیت ویژه‌ای دراندازه‌گیری عملکرد شرکت‌ها دارد. دراین پژوهش بااستفاده ازتکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه وپیاده‌سازی آن باتوجه به فضای اطلاعاتی محیط ایران و تحقیقات پیشین، مدلی چند شاخصه برای ارزیابی سرمایه فکری درپنج صنعت ازصنایع بورسی ارائه شده است. بر اساس روش نمونه‌گیری قضاوتی و بر اساس دردسترس بودن اطلاعات، نمونه انتخابی شامل 81 شرکت بوده و از اطلاعات مالی و غیر مالی استفاده گردیده است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش ترکیبی بوده و برای ارائه مدل ازقضات‌های ارزشی (کیفی) و برای آزمون فرضیات، روش‌های کمی وکیفی مورداستفاده قرارگرفته است. نتایجبررسیمدلپیشنهادینشان می‌دهد که با توجه به نتایج آزمون فریدمن روی پرسشنامه بررسی نظرات خبرگان، شامل 22 نفر از محققان آشنا با حوزه سرمایه فکری، آنها مزیت بیشتری برای مدل پیشنهادی،نسبت به سایر شاخص‌ها قائل بوده، درضمن آزمون اسپیرمن نشان‌دهنده رابطه مثبت ومعنی‌دار میان سرمایهفکریمحاسبهشدهبر اساسمدلپیشنهادیتحقیقوسودآوری شرکت‌ها در تمام صنایع (به‌جز سرمایه‌گذاری) بوده است. شرکت‌های فعال درصنایع مورد بررسی می‌توانند از نتایج این مدل جهت ارزیابی سالانه سرمایه فکری خود استفاده نموده و بابررسی اجزای مدل نسبت به برنامه‌ریزی سالانه وبررسی عملکرد مدیریت در جهترسیدن به هدف‌ها وتطبیق آن با استراتژی‌های کلی شرکت درحوزه سرمایه فکری استفاده نمایند.Presentation of Multi-indexed IntellectualCapital Assessment ModelMohammad Reza NikbakhtZahra Dianati DeilamiMansour MomeniHossein AhmadiCurrent age is the age of knowledge governance on corporates. The 21st century is known as the century of knowledge-oriented economy based on the intellectual capital. According to researchers, intellectual capital is the most important factor in creating value-added in companies and their performance. Therefore, measuring intellectual capital is of particular importance in measuring corporate performance. In this research, a multi-criteria model has been provided for evaluating intellectual capital Based on the judgmental sampling method and the availability of information, the sample consisted of 81 companies include: banks, automobiles and related parts, chemicals, investment and pharmaceuticals, and used financial and non-financial information. The research method used is mixed and value (qualitative) judgments is used in modeling; to test hypotheses, quantitative and qualitative methods. . Further evaluations of the proposed model show that given to the results of Friedman test on the questionnaire of experts’ survey, including 22 researchers familiar with the field of intellectual capital, they have more advantage for the proposed model than other indicators, and in the following, Spearman test shows a significant positive relationship among the results of the proposed model and the profitability of corporates across the industries(except investment) , which is consistent with most research conducted in this area. Corporates active in the industries under study can utilize the results of this model for annual assessment of their intellectual capital, and take action for annual planning and evaluating management performance in terms of achieving the goals and aligning it with the corporate overall strategy in the field of intellectual capital through examining the model’s components.

چکیده انگلیسی:

Current age is the age of knowledge governance on corporates. The 21st century is known as the century of knowledge-oriented economy based on the intellectual capital. According to researchers, intellectual capital is the most important factor in creating value-added in companies and their performance. Therefore, measuring intellectual capital is of particular importance in measuring corporate performance. In this research, a multi-criteria model has been provided for evaluating intellectual capital Based on the judgmental sampling method and the availability of information, the sample consisted of 81 companies include: banks, automobiles and related parts, chemicals, investment and pharmaceuticals, and used financial and non-financial information. The research method used is mixed and value (qualitative) judgments is used in modeling; to test hypotheses, quantitative and qualitative methods. . Further evaluations of the proposed model show that given to the results of Friedman test on the questionnaire of experts’ survey, including 22 researchers familiar with the field of intellectual capital, they have more advantage for the proposed model than other indicators, and in the following, Spearman test shows a significant positive relationship among the results of the proposed model and the profitability of corporates across the industries(except investment) , which is consistent with most research conducted in this area. Corporates active in the industries under study can utilize the results of this model for annual assessment of their intellectual capital, and take action for annual planning and evaluating management performance in terms of achieving the goals and aligning it with the corporate overall strategy in the field of intellectual capital through examining the model’s components.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1)     اسدی، غلامحسین و ماریا یوخنه، (1392)، "بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت‌ها"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 11، شماره 41، صص 83-103

2)     انواری رستمی، علی اصغر و حسن سراجی، (1384)،"سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 12، شماره 39، صص 49-62

3)     انواری رستمی، علی اصغر، وحید احمدیان و سید اصغر میرزاده، (1392)،" سرمایه فکری، ثروت سهامداران، عملکرد مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 5، شماره 20، صص 83-116

4)     اولی، محمدرضا، حسن حاجی‌زاده و مجتبی سعیدی، (1395)، " رابطه بین سرمایه فکری و بهره‌وری در شرکت‌های دارویی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 8 شماره 31، صص 73-91

5)     بنی مهد، بهمن و زهراقنبریها، (1390)،" رابطه بین سرمایه فکری، اندازه شرکت، سودآوری و ساختار سرمایه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، دوره 4،شماره 11، صص 163-186

6)      حسنی، حسین و علی اصغر انواری رستمی، (1390)، "رابطه بین سرمایه فکری و ارزش‌افزوده و سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران

7)     حیدرپور، فرزانه و حمید مستوفی، (1388)،"بررسی رابطه بین کیوتوبین و ارزش‌افزوده اقتصادی پالایش شده در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،فصلنامه حسابداری مالی، دوره 1، شماره 1، صص 20-37

8)     طبیبی، محمدرضا، آرزو واهبی و وحیدنورنژاد ونوش، (1397)، "بررسی رابطه بین سرمایه فکری و بهره‌وری در صنایع تولیدی ایران"، فصلنامه مدیریت بهره‌وری، سال دوازدهم، شماره 47، صص 37-59

9)      رضایی، عماد و ابراهیم عباسی، (1395)،"تأثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش‌افزوده اقتصادی به سود حسابداری و نسبت ارزش‌افزوده بازار به سود حسابداری"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 8، شماره 31، صص 127-144

10)   دستگیر، محسن، مهدی عربصالحی، راضیهامینجعفریو حسنعلیاخلاقی، (1393)،" تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی،دوره 6، شماره بیست و یکم، صص 1-36

11) شماخی، حمیدرضا و مژگان حبیبی، (1393)،" اندازه‌گیری سرمایه فکری و بررسی تأثیر آن بر ارزش سهام شرکت‌ها: با تأکید بر مدل سود باقیمانده"، مجله اقتصادی، دوره 7 و 8، صص 72-57

12)   فضل زاده، علیرضا، سجاد نقدی و حجت محمدی، (1396)،" سرمایه فکری و رشد اقتصادی:مطالعه‌ای در ارتباط با شرکت‌های بورسی"، مجله بررسی‌های حسابداری، دوره 4،شماره 15، صص 93-112

13)   -قنبری، مهرداد و کاوه پرندین، (1397)، "بررسی ارتباط بین سرمایه فکری با ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت‌های دولتی خصوصی شده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهش حسابداری، دوره 8، شماره 4، صص 123-141

14)   محمدبیگی، ابوالفضل، نرگس محمد صالحی و محمد علی گل، (1393)، " روایی و پایایی ابزارها و روش‌های مختلف اندازه‌گیری آن‌ها در پژوهش‌های کاربردی سلامت" مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 13،شماره 12، صص 1153-1170

15)   نمازی محمد و شهلا ابراهیمی، (1388)،" بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی جاری و آینده شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، دوره 1، شماره 4، صص 4 تا 25

16)  همتی، حسن، محمد نیکو نسبتی و داوود خان حسینی، (1392)،" بررسیارتباطبینسرمایهفکریباارزشبازار شرکت‌هایپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادارتهران"، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، سال هجدهم، شماره 3، صص 87-108

17)  BayraktarogluAyse Elvan et al, (2019),” Intellectual Capital and Firm Performance: an Extended VAIC Model”, Journal of Intellectual Capital, Vol. 20 No. 3, PP. 406-425

18)  Bontis, N, Chua, W., and Richardson, S, (2000), ” Intellectual Capital and Business Performance in Malaysian Industries”, Journal of Intellectual Capita, Vo. 1 (1), PP. 85- 100

19)  Change, S. L, (2007), ” Valuing Intellectual Capital and Firms Performance: Modifying Value Added Intellectual Coefficient (vaic) in Taiwan IT Industry”, Unpublished Doctoral Dissertation, Gate University

20)  Shu-Lien Chang, Jasper Hsieh, (2011), “Intellectual Capital and Value Creation-Is Innovation Capital a Missing Link?” Article (PDF Available at) ·,DOI: 10.5539/ijbm.v6n2p3

21)  Cheng Sheng Lee and Kuan Yew Wong , (2019) ,”Advances in Intellectual Capital Performance Measurement: a State-of-the-art Review”, Managing Library Finances, Vol. 32 No. 2, PP. 118-134

22)  Daniel Tyskbo , (2019), “Managers’ Views on How Intellectual Capital is Recognized and Managed in Practice”, Journal of Intellectual Capital, Vol. 20, No. 2, PP. 282-304

23)  Eko Santoso, (2011), “Intellectual Capital in Indonesia: the Influence on Financial Performance of Banking Industry”, Phd Thesis, University of Phoenix

24)  Gianpaolo Iazzolino and Domenico Laise , (2013), “Value Added Intellectual Coefficient (VAIC)”, Journal of Intellectual Capital, Vol. 14, No. 4, PP. 547-563

25)  Gianluca Ginestiet al , (2018), “Exploring the Impact of Intellectual Capital on Company Reputation and Performance”,Journal of Intellectual Capital , Vol. 19, No. 5, PP. 915-934

26)  Johan Roos, Leif Edvinsson, Goran Roos, (1998), “Intellectual Capital: Navigating in the New Business Landscape”, book, New York University, ISBN:0814775128

27)  Mc dowell et all, (2018), “Building Small Firm Performance through Intellectual Capital Development: Exploring Innovation as the “Black Box”,Journal of Business Research,Vol. 88, PP. 321-327

28)  Nazari.a jamal, (2014), “Intellectual Capital Measurement and Reporting Models”, Book, online available at: https://www.researchgate.net/publication/281855024

29)   Sia Beng Yen; Chong Aik Lee; Arokiasamy, Lawrence, (2019), “Review of Empirical Research on Intellectual Capital and Financial Performance in the Banking Sector”, Global Business & Management Research, Vol. 11, Issue 1, PP. 538-550.

30)  Sydler, R. et al., (2013), “Measuring Intellectual Capital with Financial Figures: Can We Predict Firm Profitability?”, EuropeanManagement Journal, Vol.32(2), PP. 244-259

 

 

 

یادداشت‌ها