طراحی و اعتبارسنجی مدل ساختاری عوامل مؤثر بر اشتهای ریسک براساس پارادایم گرندد تئوری

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

میلاد نیکخواه ¹ , مهدی بشکوه ² , حسین کاظمی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 - استادیارحسابداری دانشکده مدیریت دانشگاه ازاداسلامی واحدقزوین
3 - استادیار گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/12 تاریخ پذیرش : 1402/10/09 تاریخ انتشار : 1403/04/12

کلید واژه: مدیریت ریسک, اشتهای ریسک, پارادایم گرندد تئوری,

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر درصدد طراحی و اعتبارسنجی مدل ساختاری عوامل مؤثر بر اشتهای ریسک در بانک های پذیرفته شده در بورس براساس پارادایم گرندد تئوری بوده است. از این منظر داده های تحقیق از روی مصاحبه نیمه ساخت یافته از روی15 نفر از خبرگان حوزه حسابداری که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی(در گام اول) و نظری( گام دوم) انتخاب شده بودند؛ جمع آوری، تحلیل و با 100 مفهوم و 13 مقوله به اشباع نظری رسیده است. یافته های این تحقیق کیفی نشان داده است که براساس عناصر پارادایم گرندد تئوری استراوس و کوربین(1990)، شرایط علّی شامل: عوامل سازمانی و بلوغ سازمانی، شرایط زمینه ایی شامل: بسط و گسترش ارتباطات، شرایط مداخله ای شامل: وضعیت مدیریت ریسک، بهبود چارچوب اشتهای ریسک، رویکردهای مناسب ریسک ریسک‌های مرتبط در بانک، قوانین و مقررات و نیز انتظارات نظارتی، پدیده یا مقوله محوری شامل: نظارت و بازخورد استراتژی ریسک، راهبردهای عمل/ تعامل شامل: شیوه مدیریتی و پیامدها شامل: بالندگی سازمانی و تداوم فعالیت بوده است. به منظور اعتبارسنجی مدل برساخته شده و نتایج تحقیق از دو روش ارزیابی به شیوه ارتباطی و نیز روش ممیزی(تشخیصی) و برای پایایی سنجی از دو روش قابلیت تکرارپذیری و نیز قابلیت انتقال یا تعمیم پذیری استفاده شده است.

چکیده انگلیسی:

The present study aims to design and validate a structural model for factors affecting risk appetite in accepted banks in the stock exchange based on the grounded theory paradigm. In this regard, the research data were collected through semi-structured interviews with 15 experts in the field of accounting. The experts were selected using snowball sampling (in the first step) and theoretical sampling (in the second step). The collected data were analyzed and resulted in 100 concepts and 13 categories reaching theoretical saturation. The qualitative findings of this research, according to the elements of the Strauss and Corbin's grounded theory paradigm (1990), revealed that causal conditions include organizational factors and organizational maturity. Contextual conditions encompass the expansion and extension of communications. Intervening conditions involve risk management status, improvement of risk appetite framework, appropriate risk approaches, relevant risks in the bank, laws and regulations, and supervisory expectations. The central phenomenon or core concept includes risk strategy supervision and feedback, and action/interaction strategies consist of managerial methods. Consequences involve organizational growth and sustainability. Two assessment methods were used to validate the constructed model and research findings: communicative assessment and discriminative (diagnostic) assessment. For reliability assessment, repeatability and transferability were employed.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع
استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت، 1990. مبانی پژوهش کیفی( فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای)، مترجم: ابراهیم افشار(1397)، تهران، نشر نی، چاپ هفتم.
ابراهیمی، عباس، رخیده، محمد رضا، و خمش‌آیا، احمد، 1397. مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر مدیریت تداوم کسب‌وکار در شرکت‌های کوچک و متوسط. دوماهنامه بررسیهای بازرگانی، 17(97)، صص. 114-130.
احمدپور، علیرضا، 13۹7. رابطه بین کارایی ریسک اعتباری و تغییر بهره‌وری در بانک‌های ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
حسینی، سیدرضا، آذین فر، کاوه، داداشی، ایمان، و رضا، فلاح، 1401. تأثیر مدیریت ریسک بر رابطه بین استراتژی گرایش به بازار و استراتژی گرایش به کارآفرینی با ریسک شرکت. پژوهش های حسابدار ی مالی و حسابرسی، 14(56)، صص. 137-160.
خسرویانی، مهدی و فرزانه حیدرپور، 1401. مدل سازی جهت پیش بینی ریسک نقدینگی بانکهای دولتی ایران با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی و شاخص های حسابداری. پژوهش های حسابدار ی مالی و حسابرسی، 14(55)، صص. 163-180.
خموشی، غلامرضا، 1396. بررسی رابطه ی میان كنترل ريسك هاي مالي و مديريت ريسك اعتباري در موسسات مالي و اعتباري (مطالعه موردي: بانك ملت). علوم اقتصادي، 6 (18)، صص. 113-137.
دمیرچی،نعیمه، 13۹۶. مديريت ريسك اعتباري با به كارگيري مدل هاي سوآپ نكول اعتباري. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
رضایی، فرزین؛ فیروزوعلیزاده؛ اکرم؛ نورمحمدی، الهام، (1399)، رابطه توانایی مدیریت با اجزاء مدیریت ریسک یکپارچه. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، 12 (48)، صص. 41-23
زرین،سامان، (139۵). بررسي عوامل موثر بر ريسك سیستماتیک اشخاص حقوقي موسسات مالی و اعتباری (مطالعه موردي : شعب موسسه مالی و اعتباری قوامین، شهر تهران). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی.
سعادت جوی، مهران، (13۹۴). تاثير متغيرهاي كلان اقتصادي (نرخ ارز و تورم) بر روي ريسك سیستماتیک مشتريان حقوقي بانك ملی ایران. پژوهش هاي مديريت، دوره 21(86)، صص. 1-10.
سلیمانی،زهرا،(1399). بررسی تطبیقی چارچوب بیانیه اشتهای ریسک در صنعت بانکداری و بانک‌های ایرانی. دانشگاه خاتم، دانشکده مدیریت و مالی.
صادقی خوانساری، محمد و صادقی خوانساری، امیر،1395.معرفی بیانیه اشتهای ریسک برای موسسات مالی و اعتباری با تاکید بر ریسک های بازار و عملیاتی. سومین همایش ملی حسابداری، مدیریت و اقتصاد ایران، بندرگز.
عارف منش، زهره، رامشه، منیژه، و شکوهی، حامد، 1401. رابطه بین مدیریت ریسک سازمانی و عملکرد شرکت با نقش مزیت رقابتی و سواد مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(54)، صص. 79-100.
علیزاد اصل، فرهاد، 13۹7. بررسی ارتباط نظريه تحليل بقا و مديريت ريسك اعتباري دريافت كنندگان تسهيلات (مطالعه موردي : بانك ملت). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
فخارزاده، احسان، 1395. بررسی ارتباط بین سود قابل پیش بینی سهام و ریسک شرکت در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد اسلامشهر.
قره خانی، محسن، 1396. ارائه چارچوب اشتهای ریسک بعنوان ابزاری برای تعیین حدود تحمل ریسک موسسات بیمه. انجمن حرفه ای صنعت بیمه.
قره خانی، محسن و نصیری، فاطمه، 1394. نقش اشتهای ریسک در پیاده سازی مدیریت ریسک سازمان. دوازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع، تهران.
قره خانی، محسن و نصیری، فاطمه، 1394. تعیین حدود مجاز ریسک در مدیریت ریسک شرکت های بیمه. بیست و دومین همایش ملی و هشتمین همایش بین المللی بیمه و توسعه، تهران.
قره خانی، محسن و نصیری، فاطمه، 1394. ارائه چارچوب اشتهای ریسک بعنوان ابزاری برای تعیین حدود تحمل ریسک موسسات بیمه. سیزدهمین کنفرانس مدیریت، بخش علمی- پژوهشی.
کاویانی، میثم، 1396. مروری بر مفهوم ریسک سرایت در حوزه بانکها. روزنامه جهان اقتصاد، 29/06/1396.
یاری، فاطمه، مهرآذین، علیرضا، یاریفرد، رضا، و مسیح آبادی، ابوالقاسم، 1400. اشتهای ریسک، ریسک تداوم فعالیت ، توانایی و پاسخگویی مدیریت. حسابداری و منافع اجتماعی، 11(2)، صص. 1-20.
Akdag, S., İskenderoglu, Ö., & Alola, A. A. (2020). The volatility spillover effects among risk appetite indexes: insight from the VIX and the rise. Letters in Spatial and Resource Sciences, 13(1), 49-65.
Anh, T., Thi, L., Quang, H., & Thi, T. (2020). Factors influencing the effectiveness of internal control in cement manufacturing companies. Management Science Letters, 10(1), pp.133-142.
Baker, M. and Wurgler, J. (2002). Market Timing and Capital Structure, Journal of Finance, Vol. 57, pp. 1-32.
Bekaert, G., Engstrom, E. C., & Xu, N. R. (2022). The time variation in risk appetite and uncertainty. Management Science, 68(6), 3975-4004.
Brink, A. G., Gouldman, A., & Victoravich, L. M. (2018). The effects of organizational risk appetite and social pressure on aggressive financial reporting behavior. Behavioral Research in Accounting, 30(2), 23-36.
Chen, Y., Podolski, E. J., & Veeraraghavan, M. (2015). Does managerial ability facilitate corporate innovative success? Journal of empirical finance, 34, pp.313-326.
De Zwart, F. (2022). Risk Culture, Risk Appetite and Risk Appetite Statements. In The Key Code and Advanced Handbook for the Governance and Supervision of Banks in Australia (pp. 1063-1094).
Dorofee, A. J. (2018). Continuous risk management guidebook. Pittsburg: Software Engineering Institute, Carnegie Mellon University.
Fatou, M., Neamțu, I., & van Wijnbergen, S. (2022). Risk-Taking, Competition and Uncertainty: Do Contingent Convertible (CoCo) Bonds Increase the Risk Appetite of Banks?.
Fettahoğlu, S. (2019). Relationship Between Credit Default Swap Premium and Risk Appetite According to Types of Investors: Evidence From Turkish Stock Exchange. Journal of Accounting & Finance, (84).
Gong, X., Yu, C., & Min, L. (2021). A cloud theory-based multi-objective portfolio selection model with variable risk appetite. Expert Systems with Applications, 176, 114911.
Lawson,B.P.,Muriel,L.,&Sanders,P.R.(2017).Asurveyonfirms'implementationofCOSO's2013 Internal Control–Integrated Framework. Research in accounting regulation, 29(1), pp.30-43.
Li, Z., Ying, Q., Chen, Y., & Zhang, X. (2022). Managerial risk appetite and asymmetry cost behavior: evidence from China. Accounting & Finance, 60(5), 4651-4692.
Mare, S. (2019). Principles for an operational risk appetite framework for a bank: a South African perspective (Doctoral dissertation).
Mio, C., Agostini, M., & Panfilo, S. (2022). Bank risk appetite communication and risk taking: the key role of integrated reports. Risk analysis, 42(3), 634-652.
Posch, A. (2020). Integrating risk into control system design: The complementarity between risk-focused results controls and risk-focused information sharing. Accounting, organizations and society, 86, 101126.
Rahman, M. T., Nielsen, R., Khan, M. A., & Ankamah-Yeboah, I. (2020). Impact of management practices and managerial ability on the financial performance of aquaculture farms in Bangladesh. Aquaculture Economics & Management, 24(1), pp.79-101.
Schätter, Frank, et al. (2019), “A decision support methodology for a disaster-caused business continuity management.” Decision Support Systems, 118, pp.10-20.
Ullah, S., Mufti, N. A., Qaiser Saleem, M., Hussain, A., Lodhi, R. N., & Asad, R. (2022). Identification of Factors Affecting Risk Appetite of Organizations in Selection of Mega Construction Projects. Buildings, 12(1), 2.