تاثیر برنامه جانشینی بر مشتری، شرکا و فرهنگ در موسسات حسابرسی ایران

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

میترا ملکی ¹ , محمدرضا مهربان پور ²

1 - گروه حسابداری، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران
2 - گروه حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1401/06/06 تاریخ انتشار : 1404/06/15

کلید واژه: جانشینی, وفاداری مشتری, شریک حسابرسی, موسسه حسابرسی,

چکیده مقاله :

در کشور ما، به ندرت می توان موسسه های حسابرسی با عمر طولانی مشاهده کرد. معمولا موسسه ها با مرگ موسس، عملا به سمت تعطیلی پیش می روند. این امر می تواند تا حدودی اهمیت موضوع جانشینی در موسسات حسابرسی را نشان دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر برنامه جانشینی بر مشتری، شرکا و فرهنگ در موسسات حسابرسی ایرانی برای نخستین بار می باشد. روش پژوهش کمی و پیمایشی می باشد. در این پژوهش، ابتدا پرسشنامه محقق ساخته تولید و پیش آزمون شد و آزمون روایی با استفاده از نظرات خبرگان صورت پذیرفت. همچنین ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، بالاتر از 0.7 به دست آمد و تایید شد. سپس در مرحله نهائی، در سال 1400 پرسشنامه نهائی و تائید شده بین شرکای حسابرسی، توزیع و گردآوری شد. پس از جمع‌آوری و تلخیص داده‌ها با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس و نرم افزار اس پی اس اس، از طریق شاخص‌های توصیفی و آمار استنباطی و مدل معادلات ساختاری به واکاوی داده‌ها پرداخته شد. تاثیر جانشینی از سه بعد جانشینی نیروی انسانی (شرکا و نیز کارکنان ارشد)، جانشینی مشتریان و نیز موسسه جانشین بر متغیرهای وابسته طی 8 فرضیه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که برنامه جانشینی بر وفاداری مشتری به برند یا شریک، همچنین داشتن مهارت منحصر به فرد یک شریک، رفع موانع شخصی و تعهدات؛ و در صورت ادغام بر فرهنگ موسسه و ظرفیت و توانائی و تداوم و پیوستگی آن تاثیرگذار می باشد.

چکیده انگلیسی:

In our country it is rare to see long-lived auditing firms. Institutions usually close down with the death of the founder. This may in part indicate the importance of the issue of succession in audit firms. The purpose of this research is to investigate the impact of the succession plan on clients, partners and culture in Iranian audit institutions for the first time. The research method is quantitative and survey. In this research, first, a researcher-made questionnaire was produced and pre-tested, and the validity test was conducted using experts' opinions. Also, the reliability coefficient of the test was higher than 0.7 using Cronbach's alpha test and was confirmed. Then, in the final stage, in 1400, the final and approved questionnaire was distributed and collected among the audit partners. After collecting and summarizing the data using Smart PLS and SPSS software, the data was analyzed through descriptive indices and inferential statistics and Structural equation modeling. The effect of succession from the three dimensions of human resource succession (partners and senior employees), client succession and the successor institution on dependent variables was investigated through 8 hypotheses. The results of the research indicate that the succession plan impacts on the loyalty of the customer to the brand or partner, as well as on having a unique skill of a partner, personal obstacles and obligations; And in the case of integration of the firm's on culture, capacity, ability, continuity and continuity, it is effective.

منابع و مأخذ:


فهرست منابع
ابوالعلایی، بهزاد و غفاری، عباس (1386). مدیران آینده: مبانی نظری و تجارب عملی برنامه¬های استعدادیابی و جانشین¬پروری مدیران، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
بنی‌مهد، بهمن، عربی، سیدمهدی و شیوا حسن‌پور (1397). پژوهش های تجربی و روش شناسی در حسابداری، ناشر:ترمه.
بابایی خلیلی، جواد، عبدلی، محمدرضا و ولیان، حسن (1400). استقلال حسابرس داخلی؛ رویکرد فرایندهای کاهنده سکوت و شجاعت حسابرسان داخلی، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 51، صص 133-153. ‎
پورحيدري اميد و بذرافشان سعيد (1392). اثر ويژگي هاي فردي حسابرس در تمايل به استفاده و اتکاء بر چک ليست. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداري مدیریت، سال ششم، شماره شانزدهم، بهار1392، صص 105- 118.
زمردیان، غلامرضا، رستمی، علی (1389). استقرار نظام مديريت دانش مبتني بر سرمايه اجتماعي، مجله حسابداري مديريت، دوره 3، شماره 2 (پیاپی 5)، تابستان 1389، صص 45-63.
زین الدینی بیدمشکی، زهره، عدلی، فریبا.، و وزیری، مژده (1392). مقایسه وضعیت فعلی جانشین پروری و مدیریت استعداد با وضعیت ایده آل در نظام آموزش عالی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. دوره 12، شماره 72، صص 51-72. ‎
رحمانی، علی، محمدی اروجه، فائزه (1390). بررسی موانع تشکیل موسسات حسابرسی بزرگ در ایران، مجله دانش حسابرسی، شماره 45، زمستان 1390، صص 103-82.
رمضانی، حسین رضا، آذین فر، کاوه و غلام نیا روشن، فلاح (1401). نقش فرهنگ اسلامی و تجربه حسابرس در رابطه بین انصاف متقابل و کیفیت حسابرسی در شرایط محیطی ایران، قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری و حسابرسی، دوره 1، شماره 2، صص 143-163.
رجب دری، حسین، وکیلی فرد، حمیدرضا، سالاری، حجت الله و امیری، علی (1401). رابطه نظریه‌های اخلاقی و رفتار اخلاقی در قضاوت حسابرسان، قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری و حسابرسی، دوره 1، شماره 2، صص 113-142.
حکیمی نیاسری، خشایار ، مجیبی، تورج، مهدیزاده اشرفی، علی، جهانگیرفرد، مجید (1399). تحلیل مؤلفه های جانشین پروری مبتنی بر شواهد در بخش خصوصی ایران، نشریه علمی پژوهشهای علمی مدیریت منابع انسانی، دوره 12، شماره 2، شماره پیاپی 40، تابستان 1399، صص 217-250.
علیزاده گان، لیلا، صمدی لرگانی، محمود و ایمنی، محسن (1401). تأثیر تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه‌ای بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده با نقش تردید حرفه‌ای، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره14، شماره 54، صص 49-78.
علیزاده، مسعود. رضازاده خراسانی، الهه. (1395)، مدیریت جایگزین در فرآیندهای توسعه منابع انسانی، کنفرانس بین المللی مدیریت نوین در افق 1404، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق.
فرهي بوزنجاني، برزو؛ سنجقي، محمد ابراهیم؛ بازرگاني، محمد و سلطاني، محمدرضا (1392). طراحي و تبیین مدل شناخت، سنجش و مدیریت فرهنگ سازماني (مورد مطالعه: یکي از نهادهای انقلاب اسلامی)، فصلنامه راهبرد فرهنگ، شماره 6 (21)، صص 113-138.
قاسمی، محمد؛ درخشانی، جلال و درخشانی، میثم (1392). بررسی دشواریها و چالشهاي استقرار برنامه جانشین پروري در نظام اداري ایران، اولین کنفرانس ملی حسابداري و مدیریت، شیراز: موسسه بین المللی آموزشی و پژوهشی خوارزمی.
صالحی، صدیقه، مستحفظیان، مینا، نادریان جهرمی، مسعود، عروف زاد، شهرام، نصراصفهانی، داوود (1399). تدوین الگوی جانشین پروری با رویکرد نظریه داده بنیاد در ادارات کل ورزش و جوانان کشور، نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، دوره 8، شماره 1، پاییز و زمستان 1399، صص 163-181.
طیار، شاهین و علامه، سیدمحسن و سیلدت، سیدعلی (1399). شناسایی و تبیین رفتارهای مشاهده پذیرفرهنگ جانشین پروری در صنعت بیمه ایران، پژوهشنامه بیمه، دوره 35، شماره 2، شماره پیاپی 138، شهریور 1399، صص 99-130.
طوطیان اصفهانی، صدیقه، مهرآرا، اسدالله، و کلانتری، رزیتا (1398). بررسی موانع مؤثر بر استقرار نظام جانشین پروری، فصلنامۀ پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، دوره 11، شماره 1، شماره پیاپی 35، بهار 1398، صص 143-162.
سلطانی، محمدرضا؛ ناظمی، مهدي؛ طلایی، محمدحسین و قویدل، علیرضا (1396). طراحی و تبیین الگوي جانشین پروري در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فصلنامه پژوهش هاي مدیریت منابع انسانی، دوره 9، شماره 3، شماره پیاپی 29، پاییز 1396، صص 1-24.
گرامیان، سیده لیلا (1394)، نقش جانشین پروری در جذب و حفظ سرمایه انسانی، پنجمین کنفرانس ملی مدیریت پایدار و فنون اقتصاد، شیراز، شرکت پندار اندیشه راپو.
حاجیها، زهره، خراط زاده، محدثه (1392). رابطه فرهنگ سازمانی و کاربرد نوآوري هاي حسابداري مدیریت در شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداري مدیریت، دوره 7، شماره 1 (پیاپی 20)، بهار 1393، صص 35-48.
صفی¬خانی، فرهاد، یعقوب¬نژاد، احمد، و جهانشاد، آزیتا (1400). پیشایندهای گزارشگری مالی متقلبانه و پیامدهای آن بر سرمایه فکری شرکتها، نشریـه علمـی حسابداري مدیریت، دوره 14، شماره 49، تابستان 1400، صص 125-148.
مهربان¬پور، محمدرضا و جندقی قمی، محمد (1400). تحلیل SWOT برای حرفه حسابرسی مستقل در ایران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 28، شماره 2، صص 359-397.
مهربان¬پور، محمدرضا و جعفری، مرتضی (1397). ادغام موسسات حسابرسی در جهان. تهران: جامعه حسابداران رسمی ایران.
مهربان¬پور، محمدرضا (1395). ترجمه گزارش توسعه پایدار جهانی، از انتشارات سازمان ملل متحد، تهران: انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران.
محمد نسل، غلامرضا (1393). کلیات پیشگیری از جرم. چاپ اول، تهران: نشر میزان.
مومنی، منصور و فعال قیومی، علی (1396). تحلیل های آماری با استفاده از SPSS، چاپ یازدهم، تهران: ناشر مولف.
هادی زاده مقدم، اکرم و سلطانی، فرزانه (1390). معرفی مدل جامع و سیستمی مدیریت جانشین پروری برای سازمان¬ها، نهمین کنفرانس بین المللی مدیریت.
مشیرزاده، همایون (1398). چالش های پیش روی حسابداران رسمی. روزنامه دنیای اقتصاد، یک‌شنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۸، شماره ۴۸۲۸.
نیکبخت، محمد رضا، دیانتی دیلمی، زهرا، مومنی، منصور و احمدی، حسین (1400). ارائه الگوی ارزیابی چند شاخصه سرمایه فکری، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 49، صص 01-30.
Austin, M. J. & Salkowtiz, T. (2009). Executive Development & Succession Planning: A Growing Challenge for the American Jewish Community. New York: Jewish Funders Network.
Adams,T. (2005). Founder Transitions: Creating Good Endings and New Beginnings.
Allen, M. P., Panian, S. K., & Lotz, R. E. (1979). Managerial succession and organizational performance: A recalcitrant problem revisited. Administrative Science Quarterly, 167-180.
Ahn, M. K., & Joo, J. H. (2020). What determines the voluntary disclosure of CEO succession planning?. Korean Accounting Review, Forthcoming.
Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological bulletin, 88(3), 588.
Barach, J. A., & Ganitsky, J. B. (1995). Successful succession in family business. Family business review, 8(2), 131-155..
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological bulletin, 107(2), 238.
Burger, J. M. (2013). Desire for control: Personality, social and clinical perspectives. Springer Science & Business Media.
Cingoranelli, D. (2009). A 2009 tuneup for your firm's succession planning. Journal of Accountancy, 207(3), 42.
Dalton, D. R., & Dalton, C. M. (2007). CEO succession: best practices in a changing environment. Journal of Business Strategy.
Dalton, D. R., & Kesner, I. F. (1985). Organizational performance as an antecedent of inside/outside chief executive succession: An empirical assessment. Academy of management Journal, 28(4), 749-762.
De Massis, A., Chua, J. H., & Chrisman, J. J. (2008). Factors preventing intra‐family succession. Family business review, 21(2), 183-199..
Ferguson, A., & Stokes, D. (2002). Brand name audit pricing, industry specialization, and leadership premiums post‐Big 8 and Big 6 mergers. Contemporary accounting research, 19(1), 77-110.
Greenwood, R., Hinings, C. R., & Brown, J. (1994). Merging professional service firms. Organization Science, 5(2), 239-257.
Goldman, A., Gangasingh, D., Bell, C., & Cao, Z. (2021). Succession Planning is Survival Planning: A Case Study Analysis of Succession Within Small to Medium Family-Owned Businesses. Available at SSRN 3944762.
Gagné, M., Marwick, C., Brun de Pontet, S., & Wrosch, C. (2021). Family business succession: What’s motivation got to do with it?
Family Business Review, 34(2), 154-167.


Helmich, D. L., & Brown, W. B. (1972). Successor type and organizational change in the corporate enterprise. Administrative science quarterly, 371-381
Hoyle, RH., (2011). Structural Equation modeling: concept, issue and Applications. Guilford press.
Iacobucci, D. (2010). Structural equations modeling: Fit indices, sample size, and advanced topics. Journal of consumer psychology, 20(1), 90-98.
Iqbal, S., Nawaz, A., & Ehsan, S. (2019). Financial performance and corporate governance in microfinance: Evidence from Asia. Journal of Asian Economics, 60, 1-13.
JAMES SURU, A. D. A. G. B. A. (2021). Effective Succession Planning for Organizational Development in Nigeria. Effective Succession Planning for Organizational Development in Nigeria (October 28, 2021).
Kesner, I. F., & Sebora, T. C. (1994). Executive succession: Past, present & future. Journal of management, 20(2), 327-372.
Jones, E. (1995). True and fair: A history of Price Waterhouse. Penguin Uk.
Li, H., Hang, Y., Shah, S. G. M., Akram, A., & Ozturk, I. (2020). Demonstrating the impact of cognitive CEO on firms’ performance and CSR activity. Frontiers in Psychology, 11, 278.
Louis, R. R., Sulaiman, N. A., & Zakaria, Z. (2022). Accounting firms’ talent management practices: perceived importance and its impact on auditors’ performance. Pacific Accounting Review.
Mowen, J.C. & M. Minor, (2002), “Consumer Behavior”, Prentice- Hall, Inc, New Jersey, 5th ed.
Mans-Kemp, N., & Flanegan, J. N. (2022). Prudent and proactive board succession planning: A case study of selected companies in South Africa. Acta Commercii-Independent Research Journal in the Management Sciences, 22(1), 970.
Michel, A., & Kammerlander, N. (2015). Trusted advisors in a family business's succession-planning process—An agency perspective. Journal of Family Business Strategy, 6(1), 45-57.
Nyberg, A. J., Cragun, O. R., & Schepker, D. J. (2021). Chief executive officer succession and board decision making: review and suggestions for advancing industrial and organizational psychology, human resources management, and organizational behavior research. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 8, 173-198
Owolabi, T., & Adeosun, O. (2021). Succession planning and talent retention: evidence from the manufacturing sector in Nigeria. British Journal of Management and Marketing Studies, 4(1), 17-32.
Page, T. B. (2018). CEO attributes, compensation, and firm value: Evidence from a structural estimation. Journal of Financial Economics, 128(2), 378-401.
Ryan Watkins,. & Doug Leigh (2010). HANDBOOK OF IMPROVING PERFORMANCE IN THE WORKPLACE Volume Two: Selecting and Implementing Performance Interventions", International Society for Performance Improvement. 697- 714.
Sharma, P., Chrisman, J. J., & Chua, J. H. (2003). Predictors of satisfaction with the succession process in family firms. Journal of business Venturing, 18(5), 667-687.
Stigler, G. J. (1950). CAPITALISM AND MONOPOLISTIC COMPETITION: I. THE THEORY OF OLIGOPOLY MONOPOLY AND OLIGOPOLY BY MERGER. American Economic Review, 40(2), 23-34.
Temitope J. Owolabi and Oluyemi T. Adeosun (2021):" Succession planning and talent retention: evidence from the manufacturing sector in nigeria" British Journal of Management and Marketing Studies ISSN ISSN: 2689-5072Volume 4, Issue 1, 2021, pp. 17-32
Umans, I., Lybaert, N., Steijvers, T., & Voordeckers, W. (2021). The influence of transgenerational succession intentions on the succession planning process: The moderating role of high-quality relationships. Journal of family business strategy, 12(2), 100269.
Wiersema, M. F. (1995). Executive succession as an antecedent to corporate restructuring. Human Resource Management, 34(1), 185-202.
Walter, I. (2004). Mergers and acquisitions in banking and finance: what works, what fails, and why. Oxford University Press.
Zajac, E. J. (1990). CEO selection, succession, compensation and firm performance: A theoretical integration and empirical analysis. Strategic Management Journal, 11(3), 217-230.