ارائه مدلی جامع برای درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌ها از دیدگاه‌های مختلف
محورهای موضوعی : مدیریت
علی اصغر متقی
1
(
گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
نبی نجفی
2
(
گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
احمد محمدی
3
(
گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
کلید واژه: حسابرسی مالیاتی, درآمد مشمول مالیات ابرازی, تئوری اعتماد, طرح جامع مالیاتی, تئوری اعتبار اطلاعات,
چکیده مقاله :
مالیات، انتقال بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌گردد. دولت‌ها با توجه به محدودیت‌های موجود در تلاش هستند با شناسایی مؤدیان مالیاتی پر ریسک مطابق قوانین و مقررات، مالیات حداکثری را وصول کنند. بدین ترتیب، هدف از انجام این پژوهش ارائه مدلی جامع برای درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌ها در پرتو تئوری‌های اعتماد و اعتبار اطلاعات می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر متشکل از حسابرسان سازمان امور مالیاتی با حداقل 10 سال سابقه حسابرسی می‌باشند که با استفاده از روش تحلیل تم، 15 مصاحبه نیمه ساختاریافته در سال‌های 1400 و 1401 انجام گرفته‌است. برای استخراج مولفه‌ها از روش کیفی تحلیل تم و برای استخراج مدل و همچنین برای تعیین وزن مولفه‌ها یکی از روش‌های مدل تصمیم‌گیری چند معیاره (آنتروپی شانون) مورد استفاده قرار گرفت. این مدل جامع می‌تواند ابزاری به لحاظ میزان تاثیرگذاری عوامل موردنظر به‌ترتیب، عوامل حسابرسی، عوامل فنی و سیستمی، عوامل محیطی، عوامل خاص شرکت و عوامل مالی و حسابداری، درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌ها را به طور واقع‌بینانه ارزیابی کند و مولفه‌های شناسایی شده در قالب مدل تبیین‌شده تحقیق را برای سنجش درآمد مشمول مالیات ابرازی و تعیین ریسک اعتباری شرکت‌ها کارسازی نماید.
Tax is the transfer of a part of the profit of economic activities that belongs to the government. According to the existing restrictions, governments are trying to collect the maximum tax by identifying high-risk taxpayers according to the laws and regulations. Thus, the purpose of this research is to provide a comprehensive model for the taxable income of companies in the light of the theories of trust and information validity. The statistical population of the current study consists of auditors of the Tax Affairs Organization with at least 10 years of auditing experience, who have conducted 15 semi-structured interviews in 1400 and 1401 using the theme analysis method. To extract the components, the qualitative method of theme analysis was used, and to extract the model, as well as to determine the weight of the components, one of the methods of the multi-criteria decision model (Shannon's entropy) was used. This comprehensive model can be a tool to realistically evaluate the declared taxable income of companies in terms of the effectiveness of the desired factors, audit factors, technical and systemic factors, environmental factors, company specific factors and financial and accounting factors.
_|1) نظری، علیرضا و فدایی، ایمان(1392). آسیب¬شناسی نظام مالیاتی ایران. فصلنامه سیاست¬های مالی و اقتصادی، سال اول، 4، 110-95.
2) نبوی چاشمی، سیدعلی، برزگر تهمتن، ناصر(1397). بررسی و سنجش عوامل مؤثر بر ایجاد وقفه¬های مالیاتی در نظام مالیاتی ایران)مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی استان مازندران(. پژوهشنامه مالیات، 39(87)، 65-45.
3) باقری، بهروز، باباجانی، جعفر و برزیده، فرخ(1396). شناسایی عوامل موثر بر تمکین مالیاتی در ایران. پژوهش¬های تجربی حسابداری. سال هشتم، 31، 310-283.
4) ایمانی خوشخو، محمدحسین و امیرمستوفیان، طیبه(1397). ارتقای فرهنگ مالیاتی و تأثیر آن بر گسترش چتر مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید. پژوهشنامه مالیات، 37(85)، 117-146.
5) باقري، بهروز و عموري، مهدي(1388). شناسايي و اولويت¬بندي نسبت¬هاي مالي اثرگذار بر درآمد مشمول ماليات. فصلنامه تخصصي ماليات، 4، 80-73.
6) پورحیدری، امید و سروستانی، امیر(1391). بررسي تأثير ويژگي¬هاي شركت، نوع صنعت و مالكيت نهادي بر اختلاف ماليات ابرازي و قطعي شركت¬هاي پذيرفته¬شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه مالیات. 14(62)، 62-77.
7) دستگیر، محسن، ایزدی¬نیا، ناصر، عسکری، علی و رمضانی، سیدمهدی(1393). ارائه مدل انتخاب برای حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک اشخاص حقوقی در ایران. پژوهشنامه مالیات، 25(73)، 49-9.
8) مرادی، مهدی و بیات، نعیمه(1396). حسابرسی پیشرفته، انتشارات مرندیز، چاپ دوم، ص 606.
9) فرهنگ‌نامه اصول فقه، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص 843.
10) مولودی، محمد و حمزه هویدا، مهدی(1391). نظریه¬های حقیقت و کاربرد آنها در دادرسی¬های مدنی. مجله حقوقی دادگستری، شماره 79، 98-73.
11) جلالی، حسین(1394). بررسی رابطه اعتماد مودیان به سازمان امور مالیاتی کشور با میزان تمکین مالیاتی آنان(مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی استان سمنان). پايان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده علوم سیاسی.
12) برزگری دهج، محمد، کیقبادی، امیررضا، یعقوب¬نژاد، احمد و جهانشاد، آزیتا(1399). ارائه مدلی برای تهیه اظهارنامه برآوردی در اجرای مقررات ماده 97 قانون مالیات¬های مستقیم. پژوهشنامه مالیات، 49(97)، 83-59.
13) اسکندری، مهدی، و اکبریان، رضا(1390). بررسی عوامل موثر بر پذیرش اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی در ایران (مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی استان قزوین). پژوهشنامه مالیات، دوره جدید-19(11)، مسلسل 59، 221-244.
14) صمدی، علی حسین و تابنده، راضیه (1392). فرار مالیاتی در ایران (بررسی علل و آثار و برآورد میزان آن). پژوهشنامه مالیات. پاییز 1392، سال 21، شماره 19 ، 106-77.
15) محمدی آزاد، مهران(1396). شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر اجرای خط مشی های مالیاتی در ایران. فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 1(3). 62-50. https://majournal.ir/index.php/ma/article/view
16) ابراهیمی، محسن، وطن پرست، محمدرضا، رضایی، فرزین، محمدی نوده، فاضل(1400). عوامل اثرگذار بر سوگیری حسابرسان مالیاتی در قضاوت‌های حرفه‌ای. بررسیهای حسابداری و حسابرسی. 2(28).
17) حیرانی، فروغ، زارعیان، حسین و معین‌الدین، محمود (1399). شناسایی شاخصه‌های مؤثر بر ریسک حسابرسی مالیاتی با روش ترکیبی اکتشافی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 9(39). 140-120
18) مهرانی، ساسان و اسکندر، هدی(1394). تبیین مدل¬سازی پارادایم مذاکرات حسابرس- صاحبکار پیرامون گزارشگری مالی. پژوهش¬های تجربی حسابداری، 22، 169-143.
19) Bryce, Luis A., Bonfatti, Roberto, Pisano, Luigi. (2016). Tax Policy and the Financing of Innovation, Journal of Public Economics, doi: 10.1016/j.jpubeco.2015.12.010.
20) Liu, B. (2010). Uncertainty Theory. In: Uncertainty Theory. Studies in Computational Intelligence, vol 300. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-13959-8_1
21) Inasius, F., (2019). Factors influencing SME tax compliance: Evidence from Indonesia. International Journal of Public Administration, 42(5), pp.367-379. https://doi.org/10.1080/01900692.2018.1464578
22) Abd Hamid, N., Ibrahim, N. A., Ibrahim, N. A., Ariffin, N., Taharin, R., & Jelani, F. A. (2019). Factors affecting tax compliance among Malaysian SMEs in e-commerce business. International Journal of Asian Social Science, 9(1), 74-85. https://doi.org/10.18488/journal.1.2019.91.74.85
23) De Neve, J.E., Imbert, C., Spinnewijn, J., Tsankova, T. and Luts, M. (2021). How to improve tax compliance? Evidence from population-wide experiments in Belgium. Journal of Political Economy, 129(5), pp.1425-1463. https://doi.org/10.1086/713096
24) Da Silva, F. P., Guerreiro, R., & Flores, E. (2019). Voluntary versus enforced tax compliance: the slippery slope framework in the Brazilian context. International Review of Economics, 66(2), 147-180. https://link.springer.com/article/10.1007/s12232-019-00321-0.
25) Nyarkpoh, M. F. (2018). Trust in Government and Tax Compliance: An Empirical Evidence from Ghana. Doctoral dissertation, University Of Ghana. http://ugspace.ug.edu.gh/handle/123456789/30323
26) Kenno, B. G. (2020 ). Factors Affecting Perception of Taxpayers towards the Seriousness of Tax Evasion in Bale Robe Town Administration, Oromia, Ethiopia, International Journal of Finance and Accounting, 9 (2), 21-30. DOI: 10.5923/j.ijfa.20200902.01
27) Bani-Khalid, T., Alshira’h, A.F. and Alshirah, M.H. (2022). Determinants of Tax Compliance Intention among Jordanian SMEs: A Focus on the Theory of Planned Behavior. Economies, 10(2), p.30. https://doi.org/10.3390/economies10020030.
28) Perera, D., Chand, P., & Mala, R. (2020). Confirmation bias in accounting judgments: the case for International Financial Reporting Standards for small and medium¬sized enterprises. Accounting & Finance, 60(4), 4093-4119. https://doi.org/10.1111/acfi.12523.
29) Tilahun, M., (2019). Determinants of tax compliance: a systematic review. Economics, 8(1), 1-7. doi:10.11648/j.eco.20190801.11
30) Creswell JW, Plano Clark VL.(2007) “Designing and conducting mixed methods research”. Thousand Oaks, CA: Sage.
31) Plano Clark, V., Creswell, J., O'Neil Green, D., & Shope, R. (2008). Mixing quantitative and qualitative approaches: An introduction to emergent mixed methods research. In: S. HesseBiber & P. Leavy (Eds.) Handbook of emergent methods, New York: The Guilford Press.
32) Teddlie, C., & Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of mixed methods research, 1(1), 77-100.
|_
