کالبد شناسی احزاب و گروه های سیاسی عراق و تاثیر آنها بر روابط ایران و عراق
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
محمد سهرابی
1
(دانشیار دانشگاه علوم انتظامی)
امراله اشرفی
2
(دانش آموخته روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس)
مرتضی کریمی
3
(دانش آموخته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: سیاست خارجی, احزاب, ائتلاف, جریانات فرهنگی سیاسی- عراق, گروه شیعی, گروه کردی,
چکیده مقاله :
چکیده هدف اصلی این نوشتار بررسی مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گروه‌های فرهنگی - سیاسی موجود در عراق است. عراق کشوری است که همواره در طول تاریخ از تنوع قومی خود رنج برده و همواره با تسلط یک قوم یا مذهب چه عرب، کرد، سنی و یا شیعه مواجه بوده است. این گروه‌ها و احزاب نقش‌های کلیدی در سیاست خارجی این کشور به‌ویژه در رابطه با ایران ایفا کرده و می‌کنند. حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت بغداد، حذف رژیم بعثی، تغییر رویکرد عربی- سنی به عربی- شیعی- کردی در فضای سیاسی عراق؛ فرصت‌های به‌وجود آمده در این کشور را در جهت منافع ملی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد. سؤال این مقاله آن است که گروه‌های فرهنگی و سیاسی حاضر در صحنه سیاسی امروز عراق که بیشترین تأثیر را بر دولت و سیاست داخلی و خارجی این کشور دارند، کدامند؟ و از این جریان‌ها کدامیک بیشترین تأثیر را بر روابط ایران و عراق دارند و در جهت همسوسازی سیاست خارجی و سیاست‌های منطقه‌ای عراق مؤثرند؟ فرض نگارندگان بر این باور است که گروه‌های شیعی و کردی اکثریتی دارند که بیشترین تأثیر را در توسعه یا کاهش رابطه میان عراق و ایران ایفا می‌کنند. ائتلاف این دو گروه با وجود داعش و دخالت دیگر همسایگان عرب سنی این کشور می‌تواند قوی‌ترین عامل همسوسازی سیاست‌های خارجی و منطقه‌ای عراق باشد و کنارگذاشتن هر یک از این احزاب عواقبی جبران‌ناپذیر به‌دنبال خواهد داشت.
Abstract The main aim of this paper is to examine the most important and influential cultural-political parties and groups in Iraq. Iraq is a country that has historically suffered from ethnic diversity and always have been met dominated by one ethnicity or religion, Arabs or Kurds, or Sunnis and Shiites. These parties have played important roles in foreign policy, especially in relation to Iran and drawn. Shiites and Kurds in Baghdad's power structure, remove the Baathist regime vengeful, Changing approach from "Arabia- Sunni" to "Arabia-Kurdish-Shia" in Iraqi politics, emerging opportunities in the country in the national interest of the Islamic Republic of Iran. The question now is this cultural and political groups in the Iraqi political scene today that has the greatest impact on the state and the country domestic and foreign policy, what are they? Which of these trends will have the greatest impact on relations between Iran and Iraq and in order to align Iraqi foreign policy and regional politics with Iran? Authors assumed on that Shiite and Kurdish groups have most influence on the Iraqi government and foreign and internal policy, these political and cultural currents, constitute the majority in the country and have had the greatest impact on relations between Iraq and Iran. Coalition of these two groups involved with ISIS and other Sunni Arab neighbours would be the strongest factor in Iraq's foreign policy and regional alignment. The exclusion of any of the parties to the irreversible consequences will follow.
منابع:
- ابوالحسن شیرازی، حبیب اله و کامران طارمی(1384)، نقش گروه‌های معارض در روابط ایران و عراق، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- الخلیل، سمیر(1370)، جمهوری وحشت، ترجمه احمد تدیّن، تهران، نشر طرح نو.
- الزبیدی، کاظم و حسین لطیف، نعم محمد العبادی، عاطف لاضی السعدون(1390)، عراق در جستجوی آینده، ترجمه علی شمس، تهران، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور.
- ان. ویلی، جویس(1363)، نهضت اسلامی شیعیان عراق، تهران، موسسه اطلاعات.
- برزگر،کیهان(1386)، سیاست خارجی ایران در عراق جدید، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
- برزگر، کیهان(1387)، ایران، عراق جدید و نظام سیاسی- امنیتی خلیج‌فارس، انتشارات شادان.
- بهمنی، محمد(1387)، شیعیان عراق از انزوا تا حاکمیت، مجموعه مقالات عراق نوین و تحولات خاورمیانه، تهران، موسسه اندیشه سازان نور
- مجموعه مقالات عراق نوین وتحولات خاورمیانه (1387)، تهران، موسسه مطالعاتی اندیشه سازان نور.
- ماندانا، تیشه یار و مهناز ظهیر نژاد (1384)، سیاست خارجی عراق (بررسی نقش جغرافیای سیاسی عراق در روابط با همسایگان)، تهران، انتشارات مولفین.
- هیرو(1383)، کردستان عراق ازمنطقه امن تا حکومت خود مختار، تهران، مرکز تحقیقات اسلامی.
- هینبوش، ریموند(1382)، سیاست خارجی کشور های خاورمیانه، ترجمه علی گل محمدی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- برنا بلداجی، سیروس(پاییز 1383)، شیعیان عراق بررسی وضعیت جامعه شناختی، فصلنامه شیعه شناسی، سال دوم، شماره 7.
- ترجمان سیاسی، شماره 150، دوشنبه 27/7/1377.
- درویشی، فرهاد، پرتو، فتح الله(1390)، «عراق جدید و استراتژی سیاسی- امنیتی ایران»، سایت ایران بازگو.
- رضایی، حسن(بهار 1389)، «عراق جدید، شیعیان و انتخابات دوم پارلمانی»، پژوهش‌های منطقه‌ای، شماره سوم.
- زیباکلام، صادق، عبدالله پور، محمدرضا(زمستان 1388)، «بررسی نقش همگرایی کردها و شیعیان عراق در موفقیت سیاستگذاری‌های امنیتی ایران در قبال عراق»، فصلنامه سیاست، دوره 39، شماره 4،
- سجادپور، کاظم(1392)، «نقش سازوکارهای حقوقی در حل وفصل منازعات ژئو پلتیکی: مطالعه موردی عهدنامه مرزی وحسن همجواری 1975 الجزایر»، فصلنامه ژئوپلتیک، سال 5، ش 2.
- شرق، شماره ۳۸۰، یکشنبه ۱۳ دی ۱۳۸۳.
- کاویانی، مراد، ۲۰ بهمن ۱۳۸۳، روزنامه ایران.
- گلی زواره، غلامرضا(1393)، «سیاست حزب بعث: ستیز همه جانبه بر ضد ارزش‌های دینی»، مرکز تحقیقات اسلامی، مکتب اسلام، سال 45، شماره 7.
- حق پناه، جعفر(1382)، «شیعیان و آینده عراق»، بولتن پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- حق پناه، جعفر(خرداد ۱۳۸۴)، «امکان سنجی ائتلاف شیعیان و کردها در عراق پس‌ازآنتخابات ۳۰ ژانویه»، شماره ۳، گزارش پژوهشی.
- حق پناه، جعفر(1384)، «بررسی آرایش نیروهای سیاسی در عراق پس از برگزاری دومین انتخابات پارلمانی»، بولتن پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- حکیم، حسن(تابستان 1381)، «وضعیت گروه‌های سیاسی عراق»، گزارش‌های علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 18.
- مصاحبه با ابویاسین (عزّالدین سلیم)، تهران، دفتر مجمع عمومی مجلس اعلاء، 5/3/1380.
- Crisis Group Interview, October – November 2004
- Crisis Group Interview, Baghdad, 6 October 2004
- Crisis Group Interview (CGI) in Human Right watch (2004), “Iraq Crime of Genocide”.
- Glanz, James (12/1/2007), “In Iraq Raid Iranian Offices”, New York Times.
- Irna, 30 April 2007
- Saberi, Roxana, 10 May 2002, “Iraqi Kurds Split between Iran and Us”, http://www.news.bbc.co.uk/middle east.
