پیامدهای توافق هسته ای بر روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

جعفر قامت ¹ , محمدرضا پورقوشچی ²

1 - استادیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1395/10/01 تاریخ پذیرش : 1395/10/01 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: سیاست خارجی, اتحادیه اروپا, برجام, توافق هسته ای, همکاری های مشترک,

چکیده مقاله :

چکیده روابط ایران و کشورهای اروپایی، ریشه در تاریخ داشته و همواره در دوره های مختلف از فراز و نشیب برخوردار بوده است، اما در دوره جدید، با توجه به توافق به دست آمده و موفقیت دولت یازدهم در حل پرونده پیچیده هسته ای، می توان پیش بینی کرد که روابط میان طرفین به دلیل منافع دوجانبه درحوزه های مختلف روند رو به رشدی را تجربه خواهد کرد. در این مقاله تلاش می کنیم اهمیت روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اروپا را تشریح نماییم؛ همچنین در صدد هستیم به این پرسشهای اساسی پاسخ دهیم که در فضای جدید پس از توافق، روابط میان ایران و اتحادیه اروپا تحت ﺗﺄثیر چه عوامل و ﻣﺆلفه هایی قرارداشته و به چه سمت و سویی سیر خواهد نمود؟ منافع مشترک دو جانبه در چه حوزه هایی قابل شناسایی است و چگونه می توان آنها را در یک فضای تعاملی عملیاتی کرد؟ برای درک ماهیت روابط میان ایران و اروپا باید ابتدا عناصر ﺗﺄثیر گذار بر آینده این روابط شناسایی شده و در آن چهارچوب روابط بین آنها بررسی شود. به نظر می رسد در دوره جدید همکاری ها در حوزه انرژی و امنیت انرژی، اقتصادی وتجاری؛ همچنین همکاری های سیاسی و امنیتی برای استقرار ثبات در منطقه از الویت اصلی برخوردار خواهد بود. در این مقاله سعی می کنیم با بهره گیری از نظریه واقعگرایی در روابط بین الملل و با استفاده از روش تحلیلی، چهارچوب این نوع همکاریها را در دوران پسا برجام تشریح نماییم.

چکیده انگلیسی:

  The relationship between Iran and European countries has a deeply rooted history and has constantly witnessed its ups and downs in different epochs. However, thanks to the recently signed nuclear deal and the ruling administration’s breakthroughs in resolving Iran’s complex nuclear case, one can anticipate that such mutual ties are set to boom in a wide range of areas as both sides have lots of shared interests. The present study is an attempt to elaborate on the importance of strengthening the relationship between Iran and European Union (EU) member states. It also addresses key questions in the context of the aftermath of the nuclear deal, namely what factors will govern the ties between Iran and the EU and in which direction such cooperation may steer? In which sectors is it possible to identify shared bilateral interests and common grounds and how can they be realized in a constructive and interactive atmosphere? To fathom the nature of ties between Iran and Europe, one has to initially recognize influential factors on the future of these links and then within such framework analyze such a relationship. It seems that in the new era, combined efforts in the domains of energy and energy security, economy and commerce as well as political and security issues come as the main priorities to secure stability in the region. Following the implementation of The Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), the framework for expanding such collaboration are explained through the use of pragmatism in international relations theory and analytical methods in this study.  

منابع و مأخذ:

منابع:

- ازغندی، علیرضا(1386)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ چهارم، تهران، نشر قومس..

- دان، تیم و برایان سی. اشمیت(1388)، رئالیسم، در جان بیلیس و استیو اسمیت، جهانی شدن سیاست: روابط بین الملل در عصر نوین، جلد اول،تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.

- فریدمن، توماس ال(1390)، جهان مسطح است، تهران، نشر کتاب هرمس

- مقتدر، هوشنگ(1370)، سیاست بین الملل و سیاست خارجی، تهران، موسسه خدماتی انتشارتی مفهرس

- آقاجانی، احمد(بهمن 1387)، «اروپا منافقین را از فهرست گروه های تروریستی خارج کرد»، تارنمای مجله ایرانی.

- اسلامی، مرجان(14مرداد 1394)، «شرکت های "انی"و"فیات"به همراه هیات اقتصادی ایتالیا به ایران آمدند»، روزنامه ایران.

- ایران اکونومیست(16 اردیبهشت 1394)، « صنعت نفت به 200 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد»، نشست خبری با زنگنه وزیر نفت در حاشیه بیستمین نمایشگاه بین المللی نفت،گاز، پالایش و پتروشیمی،.

- جعفری ولدانی، اصغر(1378)، «ایران و اروپا: از گفتگوی انتقادی تا مشارکت اقتصادی»، فصلنامه سیاست خارجی، ویژه اروپا، سال سیزدهم.

- خالوزاده، سعید(3مرداد1394)، «عصر جدید روابط ایران و اروپا پس از توافق»، دیپلماسی ایرانی،.

- «روابط فرهنگی وسیاسی ایران و اتحادیه اروپا متحول می شود»، (6 مرداد1394)، خبرگزاری مهر.

- زیمی،گرتا(14مرداد 1394)، «جاذبه توافق هسته ای برای اروپایی ها»، ایرنا،.

- سلیمی، حسین(14  فروردین 91)، «روابط ایران و اروپا، از تندی انگلیس تا تعادل آلمان»، پایگاه اطلاع رسانی فرارو،.

- فرجی راد، عبدالرضا(12مرداد 1394)، «دلیل سبقت اروپایی ها برای سفر به ایران»، فرارو.

- ممدوف، الدار(25شهریور1394)، «استراتژی اتحادیه اروپا برای دوران پساتوافق»، دیپلماسی ایرانی،

- میر،کریستوفر(19تیر1394)، «وقت متحد شدن با ایران است»، پایگاه اطلاع رسانی تابناک،.

- میرباقری، سیدعلی(10 مرداد1394)، «تحول در ماهیت روابط ایران و اروپا»، ایرنا،.

- نادری، محمود(1394)، «سیاست خارجی ایران در دولت اصلاحات نسبت به اتحادیه اروپا از منظر سازه انگاری»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال ششم، شماره شانزدهم.

 

-          European Commission (2009), “Second Strategic Energy Review”, available at: https://www.ec.europa.eu                                                                                       

-          Keith C. Smith (14 September 2008), “Security Implications of Russian Energy Policies,” Center for European Studies, available at: http://www.ceps.eu

-          Barber, Tony (6 January 2009), “EU Intensifies Efforts to Solve Energy,” Financial Times.