ﺗﺄثیر برنامه‌های توسعه‌ای سازمان ملل متحد بر برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

رمضان اسمعیل اسدی ¹ , مهناز گودرزی ²

1 - دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - عضو ﻫﻴﺌﺖ علمی گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1397/09/21 تاریخ پذیرش : 1397/09/21 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: توسعه, توسعه پایدار, برنامه توسعه سازمان ملل متحد, برنامه توسعه جمهوری اسلامی ایران,

چکیده مقاله :

چکیده این مقاله به بررسی آثار برنامه های سازمان ملل متحد بر برنامه های توسعه در جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه وابستگی و گفتمان جستجوگر رانت می پردازد. پرسش اصلی پژوهش این است که برنامه های توسعه سازمان ملل متحد چگونه برنامه های توسعه در ایران را تحت ﺗﺄثیر قرار داده است. این مطالعه بر اساس شاخص های عملکرد در حوزه اهداف توسعه پایدار اقدامات مربوط به محیط زیست، بهداشت و سلامت، تاب آوری اقتصادی و کنترل مواد مخدر در دوره 1396- 1368 نشان می دهد که برنامه های توسعه سازمان ملل متحد به عنوان متغیرهای برون زا ﺗﺄثیر معناداری بر برنامه های توسعه در ایران داشته است. کانال اثرگذاری برنامه های سازمان ملل متحد بر برنامه های توسعه ایران از طریق پیش بینی10 تبصره، 24 بند و 45 ماده قانونی در شش برنامه توسعه متبلور شده است. این تغییرات از طریق اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات، برنامه های توسعه را تحت الشعاع قرار داده است. سایر شواهد بر اساس مطالعات اسنادی و توصیفی، فرضیه ﺗﺄثیرگذاری برنامه های سازمان ملل بر برنامه های توسعه ایران را در خلال سال‌های 1396- 1368 ﺗﺄیید می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Abstract: The United Nations Development Assistance Framework (UNDP) is being developed in a consultative process between the agency's development agencies and member states, and the United Nations Development Program (UNDP) is also one of a set of United Nations specialized agencies dedicated to developing countries and Underdeveloped was formed in 1966. Development in any country occurs when planners develop strong programs that fit the environmental conditions. The purpose of this study was to investigate the impact of United Nations development plans on the development plans of the Islamic Republic of Iran (opportunities and challenges). The quest for this research is to answer the question of how did the United Nations Development Plans affect the development plans of the Islamic Republic of Iran? The United Nations Development Assistance Framework (UNDP) is divided into four groups: Environment, Health, Resistance Economics and Drug Control. In this study, a descriptive-analytical method has been used. The results of the study showed that the United Nations Development Plans as an independent and exorbitant variable influenced the development plans of the Islamic Republic of Iran as a dependent variable, and the transformation of the United Nations development programs into the development programs of the Islamic Republic of Iran Has undergone transformation.

منابع و مأخذ:

منابع:

-      اسمعیل اسدی، رمضان. (1396). سیر تحول رویکردهای توسعه از دیدگاه بین المللی با تاکید بر توسعه پایدار (استکلهم، ریو، ژوهانسبورک و  ریو + 20)، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه کشور.

-      پوراصغر سنگاچین، فرزام. (1394). محدودیت های کمی و کیفی منابع آب- مهمترین چالش فراروی توسعه کشور در برنامه ششم، تهران: امور برنامه ریزی، آمایش و محیط زیست، سازمان برنامه و بودجه.

-      چارچوب کمک‌های توسعه‌ای سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران. (1396). تهران: دفتر سازمان ملل در ایران.

-      حاجی‌یوسفی، امیرمحمد. (1378). دولت، نفت و توسعه اقتصادی در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

-      حاتمی، حسین؛ رضوی، سید منصور؛ افتخاری اردبیلی، حسن؛ مجلسی، فرشته. (1391). کتاب جامع بهداشت عمومی، تهران: دانشکده بهداشت علوم پزشکی دانشگاه بهشتی.

-      حکیم زاده، کامران. (1387). راهنمای پیشگیری از هپاتیت و ایدز، تهران: انتشارات وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی و دفتر برنامه عمران ملل متحد.

-      زیاری، کرامت اله؛ پرهیز، فریاد؛ مهدنژاد، حافظ. (1389). مبانی و تکنیک‌های برنامه ریزی شهری، چابهار: انتشارات دانشگاه بین‌المللی چابهار.

-      سازمان ملل متحد در ایران. (1389). تهران: سازمان ملل متحد در ایران.

-      ساعی، احمد؛ سیفی، عبدالمجید. (1395). درآمدی بر شناخت مسائل اقتصادی - سیاسی جهان سوم: سیاست، قدرت و نابرابری، تهران: قومس.

-      سالومون، مارگوت. ای. (1391). مسئولیت جهانی برای حقوق بشر، فقر جهانی و توسعه حقوق بین الملل، مترجمان آزاده‌السادات طاهری و ]...دیگران[. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، برنامه توسعه ملل متحد.

-      سریع‌القلم، محمود. (1391). توسعه جهان سوم و نظام بین‌الملل، تهران: نشر سفیر.

-      سن، آمارتیاکومار سن. (1394). توسعه به مثابه آزادی، ترجمه وحید محمودی، تهران: دانشگاه تهران.

-      قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. (1388). تهران: انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.

-      قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. (1388). تهران: انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.

-      قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. (1380). چاپ پنجم، تهران: انتشارات مرکز اسناد و مدارک سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور.

-      قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. (1383).  چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز اسناد و مدارک سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور.

-      قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. (1395). تهران: انتشارات مرکز اسناد و مدارک سازمان برنامه و بودجه کشور.

-      کلی کیت پیز، کلی. (1392). سازمان های بین المللی، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان.

-      موسی زاده، رضا. (1395). سازمان‌های بین‌المللی، تهران: میزان.

-      مشاطیان، بهناز. (1389). سازمان ملل متحد در ایران، تهران: نظام ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران.

-      مصفا، نسرین. (1390). سازمان ملل متحد و حصول همکاری‌های اجتماعی، فرهنگی بین‌المللی، تهران: میزان.

-      مرتضوی قهی، علی. (1382). قاچاق بین المللی مواد مخدر و حقوق بین الملل، تهران: دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر.

-      نوبخت، محمد باقر. (1395). الگوهای توسعه (مقدمه ای بر الگوی مطلوب توسعه ایرانی – اسلامی)، تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.

پایان نامه:

-      عظیمی، میکائیل. (1389). شبیه‌سازی یک الگوی وابستگی (مرکز – پیرامون) در تحلیل توسعه نیافتگی استان سیستان و بلوچستان، استاد راهنما: ابوالقاسم اثنی عشری. دانشگاه مازندران، رشته علوم اقتصادی.

-      محمدی، محمدحسین. (1391). نقش سازمان ملل متحد در تحقق اهداف توسعه­ی هزاره (با ﺗﺄکید بر آرمان هشتم)، استاد راهنما: مجید عباسی اشلقی. دانشگاه علامه طباطبایی،رشته روابط بین الملل.

-      ابراهیمی فر، طاهره و اخوان، تورج. (1392). «مطالعه تطبیقی ﺗﺄثیر سیاست های توسعه‌ای سازمان ملل متحد بر توسعه انسانی در آفریقای جنوبی و ایران». پژوهشنامه روابط بین الملل (مطالعات روابط بین الملل)، دوره 6، شماره  21.

-      ابن احمدی، آرزو. (1393). سازمان جهانی بهداشت. فصلنامه بیمارستان،دوره۳، شماره۱و۲.

-      خضری، محمد. (1389). «دورنمای محیط کسب و کار در لایحه برنامه پنجم توسعه کشور». فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 13، شماره 2.

-      راعی، مسعود و باغبان صبور، زینب. (1396). «جایگاه حق بر توسعه ‌ایران در برنامه توسعه ملل متحد». مجله علمی تخصصی حقوق و علوم قضایی، سال 3، شماره 25.

-      سیفی، آناهیتا و حبیب زاده، توکل. (1393). «نقش برنامه توسعه ملل متحد در اجرایی شدن حق توسعه در ایران». مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 50.

-      شیرزادی، رضا. (1389). «برنامه های توسعه در ایران بعد از انقلاب اسلامی». فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 11.

-      صابری زفرقندی، محمد باقر و روشن پژوه، محسن. (1392). «چالش‌های اساسی پیش روی برنامه ادغام کاهش تقاضای مواد در نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه در ایران: گزارش یک نشست تخصصی». مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال 19، شماره 4.

-      غیاثوند، ابوالفضل و عبدالشاه، فاطمه، (1391)، «شاخص های تاب آوری اقتصادی، فصلنامه روند، سال 22، شماره 71.

-      کاوه پیشقدم، محمد کاظم. (1389). «غلبه‌ی مکتب وابستگی بر استراتژی‌های توسعه در دهه‌ی نخست انقلاب اسلامی». دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 14.

-      گودرزوند چگینی، مهرداد. (1394). «توسعه پایدار؛ شاخص‌ها و سیاست». فصلنامه علمی پژوهشی سیاست جهانی، دوره‌ 4، شماره 2.

-      مولایی، یوسف. (1389). «حق توسعه از ادعای سیاسی تا مطالبه حقوقی». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 4،  شماره 4.

-      میر احسنی، منیر السادات. (1388). «نگاهی به ساختار و عملکرد سازمان ملل متحد». مجله اقتصادی - ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، دوره نهم، شماره  93 و 94.

-      مهدی ارائی، سید محمد. (1385). «آسیب شناسی برنامه‌های فقرزدایی در ایران». فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 5، شماره 18.

-      احمدی، علی اصغر و بزرگ زاد، ابراهیم. (1394). رفاه و تأمین اجتماعی در برنامه ششم توسعه. سند راهبردی امداد و نجات کشور در برنامه ششم توسعه.

-      عسکری زاده، سید محمد و محمدنیا قرائی، سهراب. (1389). «برنامه ریزی مدیریت بلایا و مخاطرات محیطی در راستای توسعه پایدار». چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام. زاهدان، ایران.

-      چارچوب کمک‌های توسعه‌ای سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران. (1396). دفتر سازمان ملل در ایران.

-      قانون برنامه پنجم توسعه کشور. (دهم دی ماه 1389). روزنامه رسمی کشور. شماره 419/73285، صفحه 4.

-     حاج احمدی، رسول. (1391). «بررسی برنامه عمران ملل متحد در ساختار و عمل». قابل دسترس در سایت: پایگاه تخصصی سیاست بین الملل.

 

-       Annand, P. (2014). Capability Health.Oxford: Oxford University Press.

-       Briguglio, L [et al]. (2009). “Economic vulnerability and resilience: concepts and measurements”. Oxford Development Studies, 37(3), 229-247.

-       Faskhutdinov, Azat. (2015). “Modernization of the Russian economy in terms of innovative development”. Journal of Procedia - Social and Behavioral Sciences, vol.210(4), 188 – 192.

-       Mojtahedzadeh V, [et al]. (2008), Injection drug use in rural Iran: Integrating HIV prevention into Iran’s rural primary health care system. Journal ofAIDS Behav, Vol. 12(1): 7-12.

-       Udombana, Nsongurua J. (2016). “The Third World and the Right to Development: Agenda for the Next Millennium”. Human Rights Quarterly. vol. 22(3), pp. 753-787.

-      Xingkuan, W. & Shan, H. (2011). Exploratory postevaluation of the current situation of sustainable urban development. Journal of Procardia Engineering, vol.21(2). PP.1169–1172.