لوازم نظریه اعتباریات در حوزه حکمت مدنی و صلح جهانی

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

روح الله مدامی ¹ (دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
موسی ملایری ² (دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1397/03/13 تاریخ پذیرش : 1397/07/23 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: علامه طباطبایی, صلح جهانی, فلسفه سیاسی, نظریه اعتباریات, حکمت مدنی,

چکیده مقاله :

گو این که علامه طباطبایی نظریه اعتباریات را نخست با این هدف طراحی نمود که از هویت عقلانی بخشی از دانش بشر دفاع نموده و تثبیت نماید که دانش بشر یکسره منبعث از نحوه معیشت او نیست. ولی این نظریه به سرعت آثارش را در قلمرو فلسفه اخلاق نشان داد. و اخیرا تلاشهایی برای تأسیس فلسفه فرهنگ با اتکا بر ظرفیت های نظریه اعتبارات به عمل آمده است. اما این مقاله به خوانش نظریه اعتباریات از منظر حکمت مدنی پرداخته است. و بر آنست که نظریه مذکور میتواند همچون مبنایی نظری، به تقویت حکمت مدنی (فلسفه سیاسی) حکیمان ما بیانجامد و زمینه ساز نظریه ای عمیق در حوزه همزیستی جوامع و صلح جهانی گردد. نظریه مذکور با اعتباری خواندن اخلاق، فرهنگ و زبان دین، مبنای مهمی را برای کاستن از کشمکشهای فرهنگی و مناقشات مذهبی پایه گذاری می کند. در این مطالعه صلح و همزیستی جهانی نه بعنوان توصیه و موعظه اخلاقی؛ بلکه بعنوان یک ضرورت برآمده از ژرفای معرفت شناسی، فلسفه اخلاق و حکمت مدنی، مطالعه می شود.

چکیده انگلیسی:

Since Allameh Tabatabai designed firstly the theory of derivation purposing to protect the rational identity of a part of human knowledge confirming that human knowledge is not at all the result of his livelihood. Therefore this theory quickly showed its impact on the realm of moral philosophy. Recently, there are some attempts to establish philosophy of culture on the basis of this theory. This article addresses the theory of abstraction and its application in the political philosophy and global peace. Finally, it suggests that the theory provides an important basis to establish a kind of political philosophy and global peace by regarding ethics, religion, culture and language as derivative affairs. It will be able to reduce the strength and intensity of conflict on ethnic and cultural affairs and facilitate peace and stability and ethnic coexistence. All of these cannot be achieved except by a profound consideration of the epistemological nature of religion, culture and morality.

منابع و مأخذ:

1- پترسون، مایکل.(1383). "عقل و اعتقاد دینی"، ترجمه احمد نراقی، تهران: انتشارات طرح نو.

2- جوادی آملی، عبدالله.(1396). تحریر رساله الولایه شمس الوحی تبریزی علامه سید محمد حسین طباطبایی،  قم: انتشارات اسرا.

3- طباطبایی، سید محمد حسین.(1333). اصول فلسفه و روش رئالیسم،ج 2، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری،تهران :انتشارات آخوندی.

4- همو.(1360). رساله ولایت، قم: انتشارات الاسلامیه.

5- همو.(1372). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامی.

6- همو.(۱۳۶۵). قرآن در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی

7- همو.(1388). بررسی های اسلامی، ج اول، قم، بوستان کتاب

8- عیوضی، محمد رحیم.(1378). رشد مبانی فکری و تحول فرهنگی سیاسی در انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.

9- مصلح، علی اصغر.(1392). ادراک اعتباری علامه طباطبایی، تهران : انتشارات روزگار نو.

10- اشتراوس، لویی.(1373). فلسفه سیاسی چیست، مترجم فرهنگ رجایی، تهران، شرکت سهامی انتشار.

11- تهانوی، محمد علی.(1996). موسوعه کشاف اصطلاحات فنون، بیروت، مکتبة ناشرون.