رتبه‌بندی عوامل درون‌سازمانی و برون سازمانی موثر بر گزارشگری مالی متقلبانه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی Ranking of internal and external factors affecting fraudulent financial reporting using a hierarchical analysis process

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

فاطمه خلیلی ثمرین ¹ (گروه حسابداری، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، ، مازندران، ایران)
مهدی خلیل پور ² (گروه حسابداری، ، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی ،مازندران، ایران)
جواد رمضانی ³ (گروه حسابداری، واحد نور دانشگاه آزاد اسلامی، ، مازندران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/01/27 تاریخ پذیرش : 1400/03/31 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: G18, عوامل درون‌سازمانی, C11, گزارشگری مالی متقلبانه, عوامل برون‌سازمانی, تحلیل سلسله مراتبی. طبقه بندی JEL : C10,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تعیین اهمیت و رتبه بندی عوامل درون سازمانی و برون سازمانی موثر بر گزارشگری مالی متقلبانه است. جامعه آماری در این تحقیق شامل اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران بوده که دارای شاخصه هایی همچمون سابقه تدریس در دانشگاه، دارا بودن مدرک دکتری، سابقه فعالیت حرفه ای در حرفه حسابرسی و مدیریت مالی می باشند که با توجه به قیود مطرح شده تعداد 30 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک AHP و نرم افزار اکسپرت چویس استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که عوامل برون سازمانی در ایجاد گزارشگری متقلبانه با امتیاز 0.243 در اولویت اول بوده و عوامل درون سازمانی با امتیاز 0.214 در اولویت بعد قرار گرفت. همچنین با توجه به نتایج پژوهش، از عوامل برون سازمانی به ترتیب عوامل مرتبط با ویژگی های حسابرسی مستقل، عوامل فرهنگی، عوامل قانونی و نظارتی خارج از سازمان و از عوامل درون سازمانی به ترتیب ویژگی های حرفه ای و ساختار مدیریت، ویژگی های رفتاری مدیریت، ویژگی های رفتاری و اخلاقی، ویژگی های مرتبط با خطاهای سیستمی و انسانی دارای بیشترین اهمیت بوده استRanking of internal and external factors affecting fraudulent financial reporting using a hierarchical analysis process Fatemeh Khalili SamarinMehdi KhalilpourJavad RamezaniThe purpose of this study is to determine the importance and ranking of internal and external factors affecting fraudulent financial reporting. The statistical population in this study includes members of the Iranian Society of Certified Public Accountants who have characteristics such as teaching experience at the university, having a doctorate, history of professional activity in the profession of auditing and financial management, which according to the restrictions 30 people were considered as a sample. In this research, AHP technique and Expert Choice software have been used to analyze the data. The results of the analysis showed that extra-organizational factors were the first priority in creating fraudulent reporting with a score of 0.243 and intra-organizational factors were the next priority with a score of 0.214. Also, according to the research results, from external factors, respectively, factors related to the characteristics of independent auditing, cultural factors, legal and regulatory factors outside the organization, and from internal factors, respectively, professional characteristics and management structure. Behavioral characteristics of management, behavioral and moral characteristics, characteristics related to systemic and human errors have been the most important.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to determine the importance and ranking of internal and external factors affecting fraudulent financial reporting. The statistical population in this study includes members of the Iranian Society of Certified Public Accountants who have characteristics such as teaching experience at the university, having a doctorate, history of professional activity in the profession of auditing and financial management, which according to the restrictions 30 people were considered as a sample. In this research, AHP technique and Expert Choice software have been used to analyze the data. The results of the analysis showed that extra-organizational factors were the first priority in creating fraudulent reporting with a score of 0.243 and intra-organizational factors were the next priority with a score of 0.214. Also, according to the research results, from external factors, respectively, factors related to the characteristics of independent auditing, cultural factors, legal and regulatory factors outside the organization, and from internal factors, respectively, professional characteristics and management structure. Behavioral characteristics of management, behavioral and moral characteristics, characteristics related to systemic and human errors have been the most important.

منابع و مأخذ:

• آزاد، علی اصغر، پورزمانی، زهرا، 1399، ارائه الگوی سنجش کارایی شرکت‌ها با نقش معیار‌های نظارتی (رویکرد فرهنگی و لاسو)، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 14، شماره 53، صفحه 65-96.


• اعتمادی، حسین، عبدلی، لیلا، 1396، بررسی تاثیر کیفیت حسابرس بر بروز تقلب حسابداری، دانش حسابداری مالی، دوره 4، شماره 4، صفحه 23-43.


• بذرافشان، سعید، 1390، بررسی سودمندی استفاده از چک لیست راهنمای کشف تقلب پیشنهاد شده در ارزیابی خطر تقلب مدیریت توسط حسابرسان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.


• براوری، فرید، فرقاندوست حقیقی، کامبیز، 1388، بررسی کاربرد روش­های تحلیلی در ارزیابی ریسک تحریف صورت­های مالی(تقلب مدیریت)، فصلنامه دانش و پژوهش حسابداری، دوره 1، شماره 16، صفحه 18-23.


• بنی مهد، بهمن، گل محمدی، آرش، (1396) ، بررسی رابطه میان جو اخلاقی و هشداردهی در مورد تقلب از طریق مدل گزارشگری اختیاری در حرفه حسابرسی ایران، فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، دوره 2، شماره 3، صفحه 61-86.


• پارسیان، حسین، کاظمی، حسین، رضازاده، جواد، 1397، شناسایی مولفه‌های افشای داوطلبانه بین نظام راهبری شرکتی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 12، شماره 43، صفحه 107-132.


• پیوندی، سعیده، 1393، به کارگیری مدل بنیش جهت پیش بینی تقلب و ارتباط آن با بازده سهام و کیفیت سود با رویکرد حسابداری جنایی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.


• جامعی. رضا، اصغرزاده، بختیار، 1391، بررسی شکاف عملکردی حوزه تقلب از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده کنندگان خدمات حسابرسی، اولین همایش منطقه ای رویکردهای نوین حسابداری و حسابرسی، بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرگز.


• حساس یگانه، یحیی، مداحی، آزاده، 1388، اثربخشی فرایند حسابرسی در کشف اشتباهات و تحریف­های بااهمیت در صورت­های مالی، پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 1، دوره 4، صفحه 49-76.


• حسینی، سید علی، داغانی،رضا، 1391، آموزش دانشجویان در حرفه حسابداری و حسابرسی برای فراگیری راهکارهای پیشگیری و کشف تخلف و تقلب، مجموعه مقالات دهمین همایش ملی حسابداری ایران، تهران: انتشارات دانشگاه الزهراف صفحه 105-124.


• داغمه­چی، فیروزجایی، علی، 1394، پاسخگویی در گزارشگری مالی:کشف شرکت­های متقلب، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حسابداری دانشگاه مازندران.


• زارع بهنمیری، محمدجواد، ملکیان، اسفندیار، 1395، رتبه بندی عوامل موثر بر احتمال تقلب مالی با توجه به گزارش حسابرسی صورت­های مالی، پژوهش­های تجربی حسابداری، دوره 6، شماره 3، صفحه 1-18.


• صفرزاده، محمدحسین، 1389، توانایی نسبت­های مالی در کشف تقلب در گزارشگری مالی: تحلیل لاجیت، دانش حسابداری، سال اول، شماره 1، صفحه 137-163.


• عباس­زاده، محمدرضا، فدایی، مرتضی، مفتونیان، محسن، بابایی کلاریجانی، مائده، 1395، بررسی ارتباط شفافیت مالی و اجتناب مالیاتی با توجه به مالکیت نهادی شرکت‌ها ( مطالعه موردی شرکت‌های بورس اوراق بهادر تهران، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 10، شماره 35، صفحه 45-74.


• فیضی­زاده، احمد، 1399، شناسایی و اولویت­بندی روش­های تقلب در صورت­های مالی از دیدگاه حسابرسان، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 9، شماره 33، صقحه 1-8.


• کارشناسان، علی، ممشلی، رضا، 1397، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 7، شماره 27، صقحه 95-108.


• نایب محسنی، شیدا، 1392، سیاست تقسیم سود در شرکت­های متقلب، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه الزهرا


• نژادتولمی، بابک، رهنمای رودپشتی، فریدون، نیکومرام، هاشم، وکیلی­فرد، حمیدرضا، 1398، بررسی تمایل به افشاگری تقلب حسابداری در بین حسابداران بخش خصوصی و عمومی مبتنی بر عدالت رویه­ای، تعاملی و توزیعی، دانش حسابداری مالی، دوره 6، شماره 4، صفحه 47-75.


• Abbott, L. J., Daugherty, B., Parker, S., & G. F. Peters. (2016). Internal audit quality and financial reporting quality: The joint importance of independence and competenc. Journal of Accounting Research, 54(1), 3-40.


• Aghghaleh, S. F., Iskandar, T. M. and Mohamed, Z. M. (2014). Fraud Risk Factors of Fraud Triangle and the Likelihood of Fraud Occurrence: Evidence from Malaysia, Information Management and Business Review, Vol. 6, No. 1, pp. 1-7.


• Bani Ahmad. A., (2019), The Moderating role of Internal Control on the Relationship between Accounting Information System and Detection of Fraud: The Case of the Jordanian Banks, International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 8(1): 27-42.


• Bento, R. F., Mertins, L., & L. F. White. (2018). Risk Management and Internal Control: A Study of Management Accounting Practice. In Advances in Management Accounting, (pp. 1-25). Emerald Publishing Limited.


• Chang, Y-T., Chen, H., Cheng, R. K., W. Chi. (2019). The impact of internal audit attributes on the effectiveness of internal control over operations and compliance. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 11.002.


• Dimitrijevic, D., V. Milovanovic, and V. Stancic. (2017). The role of a company's internal control system infraud prevention. Financial Internet Quarterly 11(3): 34-44.


• Halbouni, S. S. (2015). The Role of Auditors in Preventing, Detecting, and Reporting Fraud: The Case of the United Arab Emirates (UAE), International Journal of Auditing, 117-130.


• Lajos, Z., S. Sever Malis, and A. Novak. (2016). The Role and Responsibility of Auditors in Prevention and Detection of Fraudulent Financial Reporting. Procedia Economics and Finance 39: 649-700.


• Dashtbayaz, Mahmoud. (2015). Data search and discovery process for financial statement fraud, Research Journal of Finance and Accounting, Vol.6, No.3.


• Othman, R., A. MdThani and E. Kghan. (2015). Fraud Detection and Prevention Methods in the Malaysian Public Sector: Accountants' and Internal Auditors' Perceptions. Procedia Economics and Finance 28: 59-67.


• Tangod, kk., Kulkarni, GH., (2019). Detection of Financial Statement Fraud using Data Mining Technique and Performance Analysis, International Journal of Advanced Research in Computer and Communication Engineering. Vol. 4, No 7


• Triki, A., Cook, G. L., & Bay, D. (2017). Machiavellianism, Moral Orientation, Social Desirability Response Bias, and Anti-intellectualism: A Profile of Canadian Accountants. Journal of Business Ethics, 144(3), 623-635.


• Wang, Z.; Chen, M.; Chin, C. and Zheng Q. (2017). Managerial ability, political connections, and fraudulent financial reporting in China. J. Account. Publicd Policy, 36 (2): 141-162


• West, Jarrod., Bhattacharya, Maumita., (2016). Intelligent financial fraud detection: A comprehensive review, computers & security, No. 57, PP. 47–66.

 

 

یادداشت‌ها