تاثیر توسعه مالی بر توسعه انسانی در کشورهای درحال توسعه با تمرکز بر ویژگی‌های نهادی، اجتماعی و اقتصادی

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

سجاد برخورداری ¹ , حمید ابریشمی ² , مجتبی ذوالفقاری ³

1 - استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران،ایران.
2 - استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/04/22 تاریخ پذیرش : 1398/06/25 تاریخ انتشار : 1398/09/15

کلید واژه: شاخص توسعه انسانی, جمعیت شهری, :توسعه مالی, کارایی حاکمیت, مدل داده های ترکیبی,

چکیده مقاله :

پیوند میان توسعه مالی و توسعه انسانی از مقوله های مهم و اساسی در روند دستیابی به توسعه می باشد. در فرایند توسعه دستیابی به زندگی بهتر و افزایش رفاه با تمرکز بر دسترسی به یک زندگی مادی آبرومند، سلامت و دسترسی به دانش حاصل می شود. این مطالعه به بررسی ارتباط توسعه مالی و توسعه انسانی متمرکز شده است. سه شاخص سنجش توسعه مالی شامل نسبت بدهی های نقدی سیستم مالی بر تولید ناخالص داخلی، نسبت دارایی بانک های تجاری بر کل دارایی سیستم بانکی و نسبت اعتبارات اختصاص یافته به بخش خصوصی بر تولید ناخالص داخلی، با اطلاعات مربوط به شاخص توسعه انسانی و شاخص های توسعه مالی در برخی کشورهای درحال توسعه ارزیابی شده است. با منظور نمودن متغیرهای کنترلی نهادی، اجتماعی و اقتصادی و در قالب یک مدل اقتصاد سنجی در چارچوب مدل های پانل دیتا، برآوردها نشان می دهد که در کشورهای درحال توسعه، از سه شاخص توسعه مالی، تنها شاخص نسبت دارایی بانک های تجاری بر کل دارایی سیستم بانکی دارای ارتباط معنادار و مستقیم با شاخص توسعه انسانی دارد. نتایج نشان داد که در کشورهای درحال توسعه شاخص کارایی حاکمیت، ارتباط معناداری با HDI ندارد، اما دو متغیر کنترلی دیگر، یعنی نسبت جمعیت شهری به کل جمعیت و درآمد ملی سرانه (برحسب PPP) ارتباط مستقیم و قوی با HDI دارند.

منابع و مأخذ:

1)     امام وردی، قدرت الله، فراهانی، مهدی و شقاقی، فاطمه (1390) "بررسی تطبیقی اثر گسترش بازارهای مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با روش داده های تلفیقی 1975-2008"، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 15، صص 45-72

2)     حسینی، سیده مریم، دائی کریم زاده، سعید و صادق، بختیاری (1397) "ارتباط بین توسعه مالی،  رشد اقتصاد و مصرف انرژی در متنخبی از کشورهای در حال توسعه"، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 12، شماره 45، 167-191.

3)     سحابی، بهرام، حسنی، محمد و میرزایی، امیر (1390) "بررسی تاثیر توسعه مالی بر سرمایه انسانی در ایران"، فصلنامه پژوهش های مدیریت،  شماره 92 و 93

4)     فرمان آرا، وحید و همکاران (1398) "نقش بازار سرمایه در تامین مالی و رشد اقتصاد (مطالعه موردی ایران و منتخبی از کشورهای در حال توسعه"، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 13، شماره 47، 19-38.

5)     فبوزی،فرانک و مودیلیانی،فرانکو و فری،مایکل.(1388) "مبانی بازارها و نهادهای مالی"،ترجمه:عبده تبریزی، حسین،تهران،نشر آگاه.

6)      صفری، سعیده و مریم، رافتی (1398) "بررسی تاثیر عوامل اقتصادی بر حجم سپرده­های بانک­های خصوصی منتخب در ایران"، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 13، شماره 47، 199-216.

7)     زارعی، بتول و حسن، لاجوردی (1397) "بررسی رابطه توسعه توسعه مالی و تکانه­های نفتی بر بی­ثباتی رشد اقتصادی، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 12، شماره 43، 193-208.

8)     کمیجانی،اکبر و نادعلی، محمد (1386) "بررسی رابطه علی تعمیق مالی و رشد اقتصادی در ایران"،پژوهشنامه بازرگانی، سال یازدهم،شماره 44

9)     میشکین، فردریک و ایکینز، استانلی (1391) " بازارها و نهادهای مالی"، مترجم: حمید کردبچه، تهران، انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی و بانک تجارت

10) نادری، ابولقاسم (1388) "مالیه آموزشی"،تهران موسسه انتشاراتی دانشگاه تهران

11) نصراللهی،زهرا، سادات هاشمی،محدثه و بامری،سعید (1392) "نقش نظام بانکی در تامین مالی برنامه های توسعه انسانی: تجربه سایر کشورها"،نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی

12) نیلی، مسعود و راستاد، مهدی (1381) "توسعه مالی و رشد اقتصادی؛ مقایسه کشورهای صادرکننده نفت و آسیای شرقی"،فصلنامه برنامه و توسعه، شماره 3 و 4

13)  Baltagi, B. H. (2005), “Econometric Analysis of Panel Data’’, JohnWiley. & Sons Inc., 3rd Edition, New York, USA.

14)  Clark,D (2002)."The Capability Approach: It is Development, Critiques and Recant Advances". Global Poverty Research Group, available at: http://www.gprg.org/

15)  Gareth,William (2006) "Finance and entrepreneurial activity in higher education in a knowledge society". Berkshire, England, Open University press

16)  King R, G ,Levine R.(1993) "Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right". The Quarterly Journal of Economics Vol. 3, pp:717-773

17)  Kuri, A.L. (2011) "Financial inclusion and human development in India: an inter-state analysis". Indian Journal of Human Development, Vol. 5 No. 1, pp. 61-67.

18)  Levine, R., (1997)"Financial development and economic growth: views and agenda". Journal of Economic Literature, Vol 35 (2), PP. 688–726.

19)  McKinnon, R.I. (1973)"Money and Capital in Economic Development". Brooking Institution, Washington, D.C.

20)  Monacelli, T., Iovino, L., Pascucci, F., (2011)," Financial Development and Human Development Index". University of Commerciale Luigi Boccioni, Faculty of Economics

21)  Mossialos, Elias & Dixon, Anna (2002) "Voluntary Health Insurance in the European Union". Buckingham, Philadelphia, Open University press.

22)  Outreville, J. François (1999)"Financial development, human capital andpolitical stability".  UNCTAD/OSG/DP/142

23)  Samargandi, N, Formic, J and Ghosh, S (2014) "Financial development and economic growth in an oil-rich economy: The case of Saudi Arabia". Economic Modelling, Vol 43, PP. 267-278

24)  Sehrawat, M, Giri, A.K (2014) "The relationship between financial development indicators and human development in India". International Journal of Social Economics, Vol. 41, PP. 1194-1208

25)  Sen,A.(1990) "Development as Capability Expansion". In Griffin, K and Knight, J. Human Development and International Development Strategy for the 1990s, Macmillan in Association with the United Nation, London.

26)  Sen, A (1992) "Inequality Reexamined". Cambridge, MA: Harvard University Press.

27)  Sen ,A (1993) "Internal Consistency of Choice". Econometric Society ,Vol 61.PP.495-521

28)  Sen, A (2000) "The Ends and Means of Sustainability". In: Journal of Human Development And Capabilities (2013). PP.6-21

29)  Shaw, E (1973)"Financial Deepings in Economic Development”. Oxford University Press, New York.

30)  Singh, T (2007) "Financial development and economic growth nexus: time series evidence from India". Applied economics ,Vol 1,pp:13

31)  United Nations Development Programme, "Human Development Report 2010". http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2010

32)  World Health Organization (2000) "World Health Report". www.who.int/health-systems-performance/sprg/hspa03_resource.pdf

33)  Zaman, k &Izhar, Z &Mushtaq Khan, M & Ahmad, M (2012) "The relationship between financial indicators and human development in Pakistan", Economic Modelling, Vol 29, Issue 5

یادداشت‌ها