بررسی رابطه میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

زریر نگین تاجی ¹ , حسن گلمرادی آدینه وند ² , مرتضی علی صادقی‌نژاد ³

1 - گروه علوم اقتصاد و علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. ایران
2 - گروه علوم بانکداری، موسسه آموزش عالی بانکداری ،ایران
3 - گروه علوم بانکداری، موسسه آموزش عالی بانکداری ،ایران

تاریخ دریافت : 1401/04/24 تاریخ پذیرش : 1401/06/26 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: رشد اقتصادی, توسعه بازار سرمایه, روش تحلیل مولفه‌های اصلی, علیت گرنجری, واژه‌های کلیدی: توسعه‌بخش بانکی,

چکیده مقاله :

چکیدهیکی از موضوعات مهم اقتصاد،‌ بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی و میزان تاثیرگذاری آنها است. برخی از نظریه پردازان معتقدند که توسعه بخش مالی از جمله توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در کنار عوامل کلان اقتصادی می تواند بستر لازم برای افزایش رشد اقتصادی را فراهم سازد. در واقع، این بحث جدی وجود دارد که کشورهای فقیر با سیستم مالی ناکارآمد، در یک دور باطل گرفتار هستند، به گونه ای که سطح پایین توسعه مالی به عملکرد ضعیف اقتصادی و عملکرد ضعیف اقتصادی به توسعه مالی ضعیف تر منجر خواهد شد.این پژوهش به بررسی ارتباط میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی، توسعه بازار سرمایه و برخی از متغیرهای مهم اقتصادی می پردازد. به همین منظور، ابتدا شاخص‌های ترکیبی توسعه بخش بانکی و توسعه بازار سرمایه بر اساس روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استخراج و سپس با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری و علیت گرنجری، روابط علی میان متغیرها با استفاده از داده های سری زمانی کشور ایران طی سالهای 1396-1363 مورد بررسی قرار می گیرد.نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که یک رابطه علی دو طرفه بین رشد اقتصادی و توسعه مالی چه از نظر توسعه بخش بانکی و چه از نظر توسعه بازار سرمایه وجود دارد، بنابراین توسعه مالی هم از بعد توسعه بخش بانکی و هم از بعد توسعه بازار سرمایه با رشد اقتصادی اثرات متقابل دارند. جهت علیت بین توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه نیز دو طرفه است و این موضوع اهمیت توسعه یکپارچه بخش مالی را پیشنهاد می نماید.

چکیده انگلیسی:

AbstractOne of the most important issues of economics is investigating the factors affecting economic growth and their impact. Some theorists believe that the development of the financial sector, including the development of the banking sector and the capital market, along with macroeconomic factors can provide the necessary basis for increasing economic growth. Indeed, there is a serious argument that a weakened financial system are trapped in a vicious circle where low levels of financial development will lead to poor economic performance and poor economic performance will lead to lower financial development.This study examines the relationship between economic growth, banking sector development, capital market development and some important macroeconomic variables. For this purpose, first the combined indicators of banking sector development and capital market development based on the principal component analysis (PCA) method are applied and then using vector autoregressive model and the Granger causalities test, Causal nexus between variables for time series data of Iranin economic between 1363-1397 Is examined.The results of this study show that there is a mutual Causal nexus between economic growth and financial development both in terms of banking sector development and capital market development, so financial development in terms of both banking sector development and market development Capital have reciprocal relation with economic growth. The causality between the development of the banking sector and the capital market is also two-sided and this suggests the importance of integrated financial sector development.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع 
ابوترابی، محمدعلی، فلاحی، محمدعلی (1392)، بررسی مقایسه‌ای نقش سیستم بانکی و بازار سرمایه در رشد اقتصادی در کشورهای منا، دو فصلنامه اقتصاد پولی، مالی، دوره 20، شماره 6.
ابوترابی، محمدعلی، فنودی، هانیه، مجتهدی، سبا (1393)، عقود اسلامی، تعمیق مالی و رشد اقتصادی، سیاستگذاری اقتصادی، دوره 6، شماره 12، 
ابونوری،‌ عباسعلی، خواجه زاده،‌ ‌مهدیس (‌1399 )،‌  تحلیل تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک،‌ فصلنامه اقتصاد مالی،‌ دوره 14، شماره 51 
حسینی، سیدمهدی، اشرفی، یکتا و صیامی‌عراقی، ابراهیم (۱۳۹۰)، بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران با معرفی متغیرهای جدید، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نوزدهم، شماره ۶۰.
دژپسند، فرهاد، بخارایی، ریحانه (1395)، بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران بر اساس الگوی اقتصاد کلان پساکینزی، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 10، شماره 34، 
دهقان‌منشادی، محمد، پوررحیم، پروین (1392)، رابطه بین بی ثباتی اقتصاد کلان و رشد اقتصادی در ایران، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 21، شماره 67.
زارعی  بتول، لاجوردی، حسن ( 1397)،‌ بررسی رابطه توسعه مالی و تکانه های نفتی بر بی‌ثباتی رشد اقتصادی، ‌فصلنامه اقتصاد مالی،‌ دوره 12، شماره 43 
سعید، فتحی، باقر، عسگرنژادنوری (1388)، بررسی تاثیر خصوصی سازی بر روی توسعه بازار سهام، بررسی های بازرگانی، دوره جدید 7، شماره 38، 73-93.
شاه آبادی، ابوالفضل، دهقانی‌احمدآباد، هانی (1389)، تاثیر عوامل نهادی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو گروه D8، اقتصاد و تجارت نوین، دوره 6، شماره  21-22 ،49-75.
عزیزی، زهرا، دارایی، فاطمه، ناصری بروجنی، علیرضا (1398)، تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر آلودگی محیط زیست، دوره 7، شماره 2، 201-219.
فرمان آرا ، وحید ،‌ کمیجانی،‌ اکبر،‌ فرزین وش،‌ اسداله،‌ غفاری فرهاد ( 1398)،‌ تحلیل تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک،‌‌ فصلنامه اقتصاد مالی،‌ دوره 13، شماره 47 
مهرآرا، محسن، مهران‌فر، مهدی(1392)، عملکرد بانکی و عوامل کلان اقتصادی در مدیریت ریسک، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، دوره 7، شماره 1.
میرمطهری، سید احمد (1386)، آزمون رابطه میان رشد اقتصادی و ساختار مالی ایران، دوره 7، شماره 24، 16-11

Borensztein, E. & De Gregorio, J. & Lee, J-W., 1998. "How does foreign direct investment affect economic growth?1," Journal of International Economics, Elsevier, vol. 45(1), pages 115-135, June.
Dritsakis, N., & Adamopoulos, A. (2004), Financial development and economic growth in Greece: An empirical investigation with Granger causality analysis. International Economic Journal, Volume 18, Issue 4.
Fase, M. M. G., & Abma, R. C. N. (2003), Financial environment and economic growth in selected Asian countries. Journal of Asian Economics, vol. 14, issue 1.
Graff, M. (2003), Finance development and economic growth in corporatist and liberal market economies. Emerging Market Finance & Trade, Volume 39, Issue 2
Ghatak, A.& F. Halicioglo (2006), “Foreign Direct Investment and Economic Growth: Some Evidence from Across the World”, MPRA Paper, NO.3563.
Hsueh, Yan, Broadstock, David C. and Xu, Bing. (2013), “The Heterogeneous Impact of Macroeconomic Information on Firms’ Earnings Forecasts”. The British Accounting Review. Vol.45, PP.311–325.
Huybens, E & Smith, B. D .(1998), “ Financial Market  Frictions, Monetary Policy, and Capital Accumulation in a Small Open Economy”, Journal of Economic Theory, Volume 81, Issue 2.
Kao, C. and Liu, S.T. (2014), “Measuring performance improvement of Taiwanese commercial banks under uncertainty”, European Journal of Operational Research, Vol. 235 No. 3, pp. 755-764.
King, R. G., and, Levine, R. (1993), “Finance, Entrepreneurship, and Growth, Theory and evidence, Journal of Monetary Economics, Volume 32, Issue 3.
Law, S. H., & Singh, N. (2014), Does too much finance harm economic growth? Journal of Banking and Finance, Elsevier, vol. 41(C), pages 36-44.
Levine, R. and S. Zervos (1998), "Stock Markets, Banks and Economic Growth", American Economic Review, Vol. 88(3), PP 537-758.
Menyah, K., Nazlioglu, S., & Wolde-Rufael, Y. (2014). Financial development, trade openness and economic growth in African countries: New insights from a panel causality approach. Economic Modelling, Elsevier, vol. 37(C), pages 386-394.
McKinnon, R. (1973), Money and Capital in Economic Development, Brookings Institution, Washington, March1.
Murthy, K. V. B., & Kalsie, A. (2013). Measurement of international currency crises: A panel data approach using composite indices. Vikalpa, Vol 38, Issue 4.
Myint, Hla. (1977), Adam Smith’s theory of International Trade in the Perspective of Economic Development. Economical 44, 175: 231-248.
Nizam, Rosmah, Abdul Karim, Zulkefly, Abdul Rahman, Aisyah, Financial inclusiveness and economic growth: new evidence using a threshold regression analysis, Published online, Mar 2020, Pages 1465-1484.
North, D.C. (1990), Institutions, Institutional Change, and Economic performance, New York: Cambridge University Press, 1991, 152 pp.
Pradhan, Rudra P. & Arvin, Mak B. & Hall, John H. & Bahmani, Sahar, (2014), "Causal nexus between economic growth, banking sector development, stock market development, and other macroeconomic variables: The case of ASEAN countries," Review of Financial Economics, Elsevier, vol. 23(4), pages 155-173.
Valeriani, E. & Peluso, S. (2011). The Impact of Institutional Quality on Economic Growth and Development: An Empirical Study. Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 1(6), 443-464
Wang, S., Song, M., (2017). Influences of reverse outsourcing on green technological progress from the perspective of a global supply chain. Sci Total Environ. 1; 595:201-208.
Wanke, P., Barros, C.P. and Emrouznejad, A. (2016), “Assessing productive efficiency of banks using integrated fuzzy-DEA and bootstrapping: a case of Mozambican banks”, European Journal of Operational Research, Vol. 249 No. 1, pp. 378-389.
Rudra P. Pradhan, Mak B. Arvin, John H. Hall, Sahar Bahmani, (2014), Causal nexus between economic growth, banking sector development, stock market development, and other macroeconomic variables: The case of ASEAN countries, Review of Financial Economics, Volume23, Issue4, Pages 155-173.
Chaiechi, Taha, (2018), Financial Development and Economic Growth through a Post-Keynesian Lens: Hong Kong Case Study, Employment, Growth and Development, Edward Elgar Publishing.
-Uddina, Gazi Salah, Sjö, Bo, Shahbazb, Muhammad (2013), The causal nexus between financial development and economic growth in Kenya, Economic Modelling, Volume 35, Pages 701-707.
-Schumpeter, J.A. (1932). The Theory of Economic Development, Trans.
R. Opie, Harvard University Press, Cambridge, MA.
-King, R. G., & Levine, R. (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–737.10.2307/2118406    
-Eck, T., Levine, R., & Loayza, N. (2000). Finance and the sources of growth. Journal of Financial Economics, 58(1–2), 261–300.10.1016/S0304-405X (00)00072-6