اثر ابزارهای پرداخت الکترونیکی بر تقاضای پول در کشورهای در حال توسعه (مطالعه موردی ایران)

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

منصوره زوارئیان کچو مثقالی ¹ , کامبیز هژبر کیانی ² , عباس معمار نژاد ³

1 - دکتری اقتصاد، واحدعلوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ، ایران.
2 - استاد اقتصاد،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار اقتصاد،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران

تاریخ دریافت : 1398/10/24 تاریخ پذیرش : 1398/12/27 تاریخ انتشار : 1399/02/01

کلید واژه: تحلیل مؤلفه‌های اصلی, تقاضای پول, ابزارهای پرداخت الکترونیک, روش خود بازگشتی با وقفه‌های توزیع شده(ARDL),

چکیده مقاله :

پیشرفت‌های جدید در حوزه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات)(ICT )[i] نظام پرداخت پول را متحول نموده‌ است. امروزه پرداخت‌ها عموماً از نوع پرداخت‌های الکترونیک می‌باشد. پرداخت الکترونیکی تقاضای پول(M1) را تغییر می‌دهد. هدف این مطالعه بررسی اثر ابزارهای پرداخت الکترونیک بر تقاضای پول در اقتصاد ایران و برخی کشورهای در حال توسعه می‌باشد که با استفاده از روش الگوی خودبازگشتی با وقفه‌های توزیع شده(ARDL)، با استفاده از سری زمانی آمار اقتصاد ایران در طی سالهای 1391-1383 به صورت فصلی برآورد گردیده است. ابزارهای پرداخت الکترونیک با استفاده از شاخص ترکیبی روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی برآورد و در الگو منظور شده است.نتایج بیانگر این است که افزایش در متغیر ترکیبی ابزارهای پرداخت الکترونیک باعث کاهش در تقاضا برای پول نقد می‌گردد. New advances in information and communication technology (ICT) have evolved cash payment system. Today, electronic payments play basic role in financial intermediaries. Electronic payment changes cash conventional demand. The purpose of this study is to explore the effect of electronic payment instruments (ATM, POS, Pin pad, Debit cards) on cash demand in developing economies based on ARDL models. IN this study, demand for cash was estimated using autoregressive distributed Lag (ARDL) modeling and time series of Iran's economy statistics in 2004-2012 seasonally. It is noticeable that electronic payment instruments were estimated and modeled using composite index (analysis method of the main elements), results show that increase in composite variable of electronic payment instrument reduces demand for cash. [i] Information and communications technology

منابع و مأخذ:

1)     اشرف زاده، سید حمید رضا و مهرگان، نادر(1387). اقتصاد سنجی پانل دیتا، مؤسسه تحقیقات تعاون دانشگاه تهران.

2)     بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران(1394). آمار و داده‌های ابزارها و تجهیزات بانکداری الکترونیک.

3)     بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران(1394). بانک اطلاعاتی سری زمانی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران(1394).

4)     بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران(1394). تراز پرداختهای بانک مرکزی.

5)     برانسون، ویلیام اچ(1376). تئوری و سیاستهای اقتصاد کلان، ترجمه عباس شاکری، نشرنی.

6)      پایگاه آماریWDI

7)     تاری، فتح الله و شاپوری، عبدالرضا(1391). اثر توسعه ابزارهای پرداخت الکترونیکی بر تقاضای پول، پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.

8)     توکلی، احمد(1376). تحلیل سریهای زمانی همگرایی و همگرایی یکسان، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

9)     رحمانی، تیمور(1385). اقتصاد کلان جلد دوم، انتشارات برادران.

10) سوری، علی(1394). اقتصاد سنجی(همراه با کاربر Eviews8 & Stata12 )، فرهنگ شناسی، چاپ سوم.

11) سهیلی، فتاحی و جیحونی پور(1390). نقش جریان یافتن پول الکترونیک بر اسکناس و مسکوک در گردش در اقتصاد ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی.

12) شاکری، عباس(1387). نظریه‌ها و سیاست‌های اقتصاد کلان، انتشارات پارس نویسا.

13) صمصامی، حسین و مائده پور حسن امیری(1385). اثر پرداخت‌های الکترونیکی بر تقاضای پول نقد، پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.

14) کمیجانی، اکبر و رضا بوستانی(1383). ثبات تابع تقاضای پول در ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره67.

15) گجراتی، دامور(1378). مبانی اقتصاد سنجی، جلد دوم، ترجمه حمید ابریشمی، انتشارات دانشگاه تهران.

16)  معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی -وزارت بازرگانی(1384). انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران، معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی، انتشارات سی زان.

17) میشکین، فردریک(1378). پول و بانک/ پول و ارز و بانکداری، ترجمه جهان خانی، علی و علی پارسائیان، انتشارات سمت.

18) نوفرستی، محمد(1378). ریشه واحد و هم جمعی در اقتصاد سنجی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.

19) هوشنگی، مهسا(1388). ارزیابی عملکرد زیرشاخه های صنایع با استفاده از تکنیک تحلیل مؤلفه‌های اصلی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، دانشگاه شیراز.

20)   Ashrafzadeh, Syed Hamid Raza and Mehreghan, N.  (1387). Econometric panel data, the Cooperative Research Institute of Tehran University, (in Persian).

21)   Branson, William H. (1376). Theory and macroeconomic policies, translation Abbas Shakeri, Nshrny, (in Persian).

22)   Central Bank of the Islamic Republic of Iran (1394). Statistics and Data Tools and equipment for electronic banking, (in Persian).

23)   Central Bank of the Islamic Republic of Iran (1394). Time-series database, the Central Bank of the Islamic Republic of Iran (1394), (in Persian).

24)   Central Bank of the Islamic Republic of Iran (1394). The central bank's balance of payments, (in Persian).

25)   Drehmann, M., Goodhart, C., Kruger, M. (2002). The Challenges Facing Currency Usage: Will the Traditional Transaction Medium Be Able to Resist Competition From the New Technologies?. Economic Policy, Vol. 34, pp. 195-227.

26)   El-gawady, ZM. (2006). Relation Between E-money and Monetary Policy in Egypt, University of Egypt.

27)   Oyelami, L., Yinusa, D. (2013). Alternative Payment Systems implication for Currency Demand and Monetary Policy in Developing Economy: A Case Study of Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science, Vol.3, No.20, pp.253-260. 

28)   Ramlall, I. (2010). Do Credit and Debit Cards Induce an Evaporation of Cash in Mauritius? International Research Journal of Finance and Economics, Vol. 36.

29)   Samsami, H. and Pour Hassan Amiri, M. (1385). The impact of electronic payments on the demand for cash, the end of a MA in Economics, University of ShahidBeheshti, (in Persian).

30)   Stix, H. (2003). How Do Debit Cards Affect Cash Demand? Survey Data Evidence,Editorial Board of  the Working Papers.

31)   Stix, H. (2004). The Impact of ATM Transactions and Cashless Payments on Cash Demand in Austria. Monetary Policy & the Economy, Q1/04.

32)   Tari, F. and Shapuri, A. (1391). The effect of the development of electronic payment tools on the demand for money, the end of a MA in Economics, University of AllamehTabatabai, (in Persian).

33)   Yilmazkuday, H. (2007). The Effect of Credit and Debit Cards on Currency Demand, Vanderbilt University.

 

یادداشت‌ها