بررسی کارایی سیستم مالیاتی در ایران با توجه به وقفه های مالیاتی

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

نارسیس امین رشتی ¹ (استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.تهران.ایران)
فاطمه ارشد ² (کارشناس ارشد برنامه ریزی سیستم های اقتصادی.تهران.ایران)

تاریخ دریافت : 1392/04/09 تاریخ پذیرش : 1392/06/12 تاریخ انتشار : 1392/06/28

کلید واژه: H26, H25, E52, درآمد مالیاتی, واژگان کلیدی: کشش قیمتی مالیات, اثر تانزی, وقفه مالیاتی. طبقه بندی JEL: F41,

چکیده مقاله :

در اقتصاد ایران وجود درآمدهای نفتی به عنوان یکی از راه های تأمین درآمد دولت سبب شده است که سیستم مالیاتی نتواند به خوبی عمل کند و درآمدهای مالیاتی با وقفه به دست دولت می رسد. در این راستا عامل کاهنده ارزش درآمدهای حقیقی مالیاتی در زمان وقفه هاست. در این تحقیق به بررسی کارایی نظام مالیاتی با توجه به فرضیه تانزی پرداخته شده است. علاوه بر محاسبه وقفه، کشش قیمتی درآمدهای مالیاتی نیز به دست آمده است که میزان کشش قیمتی کوچکتر از یک بوده که فرضیه تانزی مبنی بر اینکه اگر سیستم مالیاتی کم کشش باشد و وقفه های طولانی در دریافت مالیات وجود داشته باشد، درآمدهای حقیقی مالیاتی کاهش پیدا می کند را، به شدت تأیید می کند. داده های مورد مطالعه در این پژوهش به صورت فصلی(3:1389-1:1369) استفاده شده است. مقاله حاضر میانگین وقفه های مالیاتی در ایران را 15 ماه محاسبه کرده است. و تورم ناشی از افزایش نقدینگی (تأمین مالی تورمی) نه تنها درآمد حقیقی مالیاتی را افزایش نداده است بلکه سبب کاهش آن نیز شده است. با توجه به کاهش درآمدحقیقی مالیاتی در اثر تورم، کسری بودجه نیز افزایش می یابد Abstract The existence of petrol revenues as a Sources of government revenues in Iran has caused to a malfunction in tax system and then the lag getting of tax revenues by government. Therefore, inflation is the diminishing factor of the value of real tax revenue through lags duration. In this research the efficiency of tax system concerning Tanzi theory is considered. More than lags calling to account, the price elasticity of demand have been calculated and this elasticity is lower than one that confirm Tanzi theory based on “if tax system to be inflexibility and long lag in collection are seen, real tax revenue decreases”. Studying data are used quarterly (1:1369-3:1389) in this research. The calculated average of tax lags in prepared essay is 15 months. So, not only inflation has increased, but also the real tax revenue is instrumental in its decreasing. Concerning the deduction of real tax revenue as the result of inflation, budget deficit increases as well.

منابع و مأخذ:

منابع

-      اصغرپور، حسین، "بررسی اثر تورم بر کسری بودجه از بعد هزینه ای و درآمدی در ایران"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 63، پاییز و زمستان 82، ص150-115.

-      بانک مرکزی؛ گزارش های طی دوره 1389-1369.                         

-      برانسون، ویلیام اچ؛ تئوری و سیاست های اقتصاد کلان؛ ترجمه عباس شاکری، ج2، چ1، تهران،  نشر نی، 1376.

-      پژویان، جمشید، بخش عمومی(مالیات ها)، چاپ هفتم، انتشارات جنگل، تهران، 1390.

-      پژویان، جمشید، کلیات علم اقتصاد، پیام نور، 1383.

-      تانزی، ویتو، تورم، درآمدهای حقیقی مالیاتی و تأخیر در جمع آوری مالیات ها، ترجمه، کردبچه، محمد، 1375.

-      تقی پور انوشیروان؛ "وقفه های جمع آوری مالیات، تورم و درآمدهای مالیاتی حقیقی دولت" ، مجله برنامه و بودجه؛ ش 42، تهران، 1378.

-      تقی پور، انوشیروان؛ "بررسی ارتباط بین کسری بودجه دولت، رشد پول و تورم در ایران: به روش معادلات همزمان"، مجله برنامه بودجه؛ ش66و65، تهران، 1380.

-      حسینی نسب و رضا قلی زاده، ابراهیم ومهدیه، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال دهم، شماره اول، بهار 1389، صفحات 70-43.

-      صادقی، حسین، "بررسی کشش قیمتی و وقفه جمع آوری درآمدهای مالیاتی در ایران"، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 65، تابستان 1383.

-      عزیزی، فیروزه (1385) کسری بودجه و تورم در ایران؛ (83-1354)؛ جستارهای اقتصادی، شماره 7، ص 214-189.

-      موسوی، میرحسین، "بررسی کارایی سیستم مالیاتی در ایران با توجه به کشش قیمتی و وقفه های مالیاتی"، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، شماره 17، زمستان 1382، ص78-57.

-      نوفرستی، محمد؛ ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی؛ چ1، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378.

-      نعمت پور، معصومه، "بررسی عوامل مؤثر بر سطح وصول درآمدهای مالیاتی در سیستم مالیاتی ایران" فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، ص 187-161.

-      نیلی، مسعود، اقتصاد ایران(مؤسسه عالی پژوهش و برنامه ریزی توسعه)، چاپ اول، تهران، 1376.

-      یاقوتی، محمد، عملکرد سیاست های اقتصاد ایران، مرکز آمار، 1371.

 

-       Aghevli, B.B; “Inflationary finance and growth”, journal of political economy vol. 85,      P P. 1295~1307. 1977   

-       Allingham, M.G, and A. Sandmo, ‘’income tax evasion: a theoretical analysis, Journal of public economics, vol 1, 1972, PP 38-323

-       Anthony,   Atkinson   B. and Joseph. Stighlitz “direct versus indirect taxation” Journal of public economic, 1979,   PP 75-655.

-       C.A.Sims” Macroeconomics and Relating”, Econometrics, Vol 48, (1990).

-       Cardoso, Eliana, virtual deficits and the Patinkin effect, IMF Working paper, march 1998.

-       Choudhry, N.N; “Fiscal revenue and inflationary finance”   , IMF working paper; No.48. 1997.

-       Dixit A. (1991), The optimal mix of inflationary finance and commodity

-       taxation with collection lags, International Monetary Fund Staff Papers,

-       Vol. 38, No. 3, September 1991.

-       J.Fonseca, Felipe, “Revenue Elasticity of the Main Federal Taxes in Mexico” , Vol48, Latin American Journal of Economics, pp 89-111.

-       Kapetanios, G. (2005), “Unit root testing against the alternative hypothesis of up to m structural breaks,” Journal of Time Series Analysis 26(1): 123–33

-       Solomon, m (2004) the effect of a budget deficit on inflation: the case of Tanzania Sajems ns vol, no 1.p: 100-116. 

-       Tanzi, V. “Inflation, Real Tax Revenues and the Case for Inflationary Finance: Theory with an Application to Argentina”, Staff Paper, Vol.25 (Sep. 1978).

-       Tanzi, v. “The Impact of Macroeconomic Policies on the level of Taxation (and on the fiscal Balance) in Developing Countries”, IMF, (Oct 1988).

-       Thomas, J.J. (1992) Informal Economic Activity, Wheatsheaf, London

-       Torgler, B. and F. Schneider (2009) The Impact of Tax Morale and Institutional Quality on the Shadow Economy, Journal of Economic Psychology, Vol. 30 No. 2, p. 228-24

 

-