بررسی اثرگذاری نحوه تعیین نرخ ارز بر رفاه اقتصادی Investigation of the Effect of Exchange Rate determination on Economic Welfare

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

نغمه پور فتحی ¹ , سید محمد علی کفایی ²

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد پولی و بین الملل دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی ،تهران،ایران
2 - استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

تاریخ دریافت : 1399/07/14 تاریخ پذیرش : 1399/09/16 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: F31, E52, رفاه اقتصادی, I10, :نوسان نرخ ارز, الگوی اقتصاد سنجی کلان, نحوه تعیین نرخ ارز. طبقه بندی JEL: C52,

چکیده مقاله :

نرخ ارز عامل مهم و اثرگذار بر شرایط اقتصادی کشور و رفاه اقتصادی است. این مقاله آثار رفاهی نحوه تعیین نرخ ارز را در چارچوب یک الگوی اقتصاد سنجی کلان بررسی می کند. برای محاسبه رفاه از یک شاخص اندازه گیری چندبعدی مناسب استفاده می گردد. دستگاهِ معادلاتِ الگوی بر اساس داده های سال های 96- 1358، چهاربار، هر بار با لحاظ کردنِ یکی از روش های تعیین نرخ ارز، برآورد و متغیرهای اقتصادی و رفاه محاسبه می شود.چهار روش تعیینِ نرخ ارز مدنظر عبارتند از (1) برونزا و بر اساس نرخ ارز تحقق یافته (حالت پایه)، (2)درونزا براساس یک الگوی پولی، (3) برونزا و تعدیل سالانه بر اساس اختلاف تورم داخلی و خارجی و (4) برونزا و بی تأثیر بر تورم داخل. نتایج نشان می دهد در مقایسه با حالت پایه، روش مبتنی بر الگوی پولی، پایین ترین رفاه اقتصادی را در بین 4 روش بدنبال می آورد. اما دو روش سوم و چهارم در صورت اعمال می توانندرفاه بالاتری نسبت به حالت پایه برای جامعه به ارمغان بیاورند که هر یک به دلیل توجه به برخی تبعات نرخ ارز در اقتصاد نسبت به حالت پایه برترند. در نتیجه می توان گفت با توجه به شرایط اقتصادی کشور و مشکلات خاص بیرونی آن مثل تحریم ها، اتخاذ روشی ثابت برای تمام سال ها همواره بهترین انتخاب از نظر رفاه نیست و در تعیین نرخ ارز باید به پیامدهای آن به ویژه رفاه اقتصادی افراد توجه و تا سرحد امکان از ایجاد نوسان در نرخ ارز خودداری گردد. روش چهارم به سبب حذف آثار تورمی تعیین نرخ ارز، رفاه بالاتری را ایجاد می کند، لیکن کشور را به مثابه یک اقتصاد بسته می سازد

منابع و مأخذ:

1)     بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران،گزارش های اقتصادی و ترازنامه، سال های مختلف

2)     بهرامی، جاوید و قریشی، نیره السادات(1390)،" تحلیلسیاستپولیدراقتصادایرانبااستفادهازیکمدلتعادلعمومیپویایتصادفی"، فصلنامهمدلسازیاقتصادی،سالپنجم،، شماره1، صص(22-1)

3)     بیات، ندا؛ بهرامی، جاوید و محمدی، تیمور(1396)، هدفگذاریتورموتولیددردوقاعدهنرخرشدحجمپولو تیلوربرایاقتصادایران، فصلنامهنظریه هایکاربردیاقتصاد، سالچهارم، شماره1، صص(58-29)

4)     تشکینی،احمد وشفیعی، افسانه(1384)، متغیرهایپولیومالیآزمونخنثاییپول، فصلنامهپژوهشنامهبازرگانی35، صص( 125-152)

5)     تقوی، مهدی و خدام، محمود (1390) ،بررسی تطبیقی کارامدی نظریههای ارزی در پیشبینی تغییرات نرخ ارز در بازار تبادلات بین‏المللی ارز، مجله دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 9 ،صص(192-147)

6)      حسینی،محمدرضاوجعفریصمیمی، احمد(1389)، برآوردوارزیابیروندرفاهاقتصادیایرانبااستفادهازشاخصترکیبی، فصلنامهپژوهشهایاقتصادیایران،سالچهاردهم،شماره42، صص( 122-101)

7)     دژپسند، فرهاد و بخارایی، ریحانه(1395)، بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران بر اساس الگوی اقتصاد کلان پسا کینزی، فصلنامه اقتصاد مالی و توسعه، سال 10، شماره 34، صص( 92-59)

8)     شرافت جهرمی، محمد ناصر و صمصامی، حسین(1385)، الگویی برای محاسبه نرخ مناسب ارز در دوران اصلاح ساختار اقتصاد ایران،پژوهشنامه اقتصادی،شماره 21، صص (120-81)

9)     عباسیان، عزت اله و مرادپور اولادی، مهدی(1395)،  سیاست های پولی و مالی، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، دانشکده علوم اقتصادی، چاپ چهارم، ناشر دانشکده علوم اقتصادی

10) عباسیان، عزت الله؛ مفتخری، علی و نادمی، یونس(1396)، اثرات غیرخطی درآمدهای نفتی بر رفاه اجتماعی در ایران، فصلنامة علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفدهم، شماره 64 ، صص( 71-39)

11) عزیرنژاد، صمدو کمیجانی، اکبر (1396)، تغییرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در ایران،فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی(رشد و توسعه پایدار)،سال هفدهم، شماره اول، صص (143-121)

12) کفایی، محمدعلی و پورفتحی، نغمه (1398)، بررسی اثر نوسان نرخ ارز بر رفاه اقتصادی و تعیین سیاست پولی مناسب، فصلنامه راهبرد اقتصادی، سال هشتم، شماره 31، صص( 42-5)

13) کوچک زاده، اسماء و جلایی، سید عبدالمجید(1393)، بررسی تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر رشد بخشهای اقتصادی ایران، فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی،دوره 14، شماره16، صص(20-11)

14) کمیجانی، اکبر و نادعلی، محمد(1385)، انتخاب نظام ارزی مناسب برای اقتصاد ایران با توجه به شوک های نفتی وارد بر آن، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره23،صص ( 37-1)

15) فیضزاده،علیومدنی، سعید (1378)، تأمیناجتماعیورفاهاجتماعی (شاخصشناسیبرایتبیینوسنجش) ،فصلنامه تأمیناجتماعی،سالدوم،شمارهچهارم، صص ( 232-209)

16)  محمودزاده، محمود؛ صادقی، سمیه(1396)، انتخاب نظام ارزی بهینه برای اقتصاد ایران: رویکردDSGE ، تحقیقات اقتصادی، دوره 52، شماره 1، صص(162-139)

17) مهینی زاده، منصور؛ یاوری، کاظم؛ جلایی، سید عبدالمجید و جعفرزاده، بهروز(1398)، تأثیر تغییرات ساختاری بر رفاه اقتصادی در ایران، رهیافت مدل های تعادل عمومی محاسبه پذیر، فصلنامه اقتصاد مالی، سال سیزدهم، شماره 48،صص( 189-167)

18) مجتهد، احمد و احمدیان، اعظم(1386)،اثر سیاست های ارزی مختلف بر رافه اجتماعی ایران، فصلنامه پژو هش های اقتصادی، سال نهم، شماره 30، صص( 21-1)

19) نوفرستی، محمد(1392)، طراحیالگویاقتصادسنجیکلانساختاریایران، وزارتاموراقتصادو دارایی، معاونتاموراقتصادی

20) نوفرستی، محمد و جلولی، مهدی(1389)، بررسی اثر حذف یارانه‏ی کالاهای اساسی بر متغیرهای عمده‏ی اقتصاد کلان در چارچوب یک الگوی اقتصاد سنجی کلان ساختاری، مجله اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، سال اول، بهار89، صص (105-81)

21) ولیان، حسن؛ عبدلی، محمدرضا و کابوسی، مهدی(1392)، بررسی ارتباط نرخ بهره با نرخ ارز بر اساس تئوری اثر بین المللی فیشر در اقتصاد ایران، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره7، شماره 22، صص( 114-91)

22) همتی، مریم(1390)، ابزارهای سیاست پولی مبتنی بر نرخ بهره در مقایسه با ابزارهایسیاست پولی غیرربوی، پژوهشکده پولی و بانکی، سال نهم، شماره 132، صص( 75-70)

23) یزدانی، فرشید،(1383)، مفاهیم بنیادی در مباحث رفاه اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، ویژه نامه سیاست اجتماعی، تازه های اقتصاد، صص 75-70

24)  Alagidede, I.(2017), On the Causes and Effects of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Evidence fromGhana, Journal of African Business, ISSN: 1522-8916.

25)  Batini, N.  and V.Gabriel and P. Levine, and J.Pearlman. (2010). A Floating versus Managed Exchange Rate Regime in a DSGE Model of India, NIPFP Working Paper

26)  Bergin,P. and I.Tchakarov.(2003), Does Exchange Rate Risk Matter for Welfare?, Department of Economics / University of California.

27)  Bergin, P. and H. Shin and I.Tchakarov. (2005), Does Exchange Rate Variability Matter for Welfare? A Quantitative Investigation of Stabilization Policies, Department of Economics, http://www.econ.ucdavis.edu/working_search.cfm.

28)  Bilson J.F.O. (May, 1978); “The Current Experience with Floating Exchange Rates: An Appraisal of the Monetary Approach”, The American Economic Review, Volume 68,Issue 2, Papers and Proceedings of the Ninetieth Annual Meeting of the American Economic Association, pp. 392- 397.

29)  Bordo,M. and M.Flandreau.(2003), Core,periphery, Exchange  Rate Regime and Globalization, University of Chicago Press, Volume ISBN: 0-226-06598-7,P.42.

30)  Boyko,N.(2002), Thd Monetary Model Of Exchange Rate

31)  Determination: The Case Of Ukraine, Master of Arts in Economics, The National University of “Kiev-Mohyla Academy

32)  Cobb, C.and T. Halstead and J.Roww, (1995), If the GDP Is Up, Why Is America Down?, In: Atlantic online Monthly October.

33)  Civcir, I. (2012), The Monetary Models of the Turkish Lira/ Dollar Exchange Rate: Long-Run Relationships, Short-run Dynamics and Forecasting, Forthcoming in Eastern European Economics.

34)  Cote,A. (1994), Exchange rate volatility  and Trade, Working Paper, bank of Canada

35)  De Paoli, B.(2009), Monetary policy and welfare in a small open econom, Journal of International Economics, 77 (2009) 11–22.

36)  Diamandis, Georgoutsos ,Kouretas,( 1996), Cointegration Tests Of The Monetary Exchange Rate Model: The Canadian—U.S. Dollar, 1970 – 1994, International Economic Journal 10(4):83-97

37)  Dornbusch, R. ,(1976), Expectations and Exchange Rate Dynamics,, The Journal of Political Economy, Volume 84, Issue 6, pp. 1161-1176.

38)  Engel,C,(1993),Real exchange rates and relative prices an empirical investigation, Journal of Monetary Economics, No50

39)  Frankel. J.A.(1999), No single currency is right for All countries or all‏ times, Princeton Essays in Internationa  nance215,International Finance Section, Department of Economics, Princeton University Nj.

40)  Frenkel J.A. (1980); Exchange rates, Prices, and Money: Lessons from the 1920’s, The American Economic Review, Volume 70, Issue 2, Papers and Proceedings of the Ninety-Second Annual Meeting of the American Economic Association, pp. 235-242.

41)  Ha, D. T and  N.T,Hoang.(2019), Exchange Rate Regime and Economic Growth in Asia: Convergence or Divergence, Journal of Ris; and Financial Management,www.mdpi.com

42)  Hetzel, R.L.(2012), The Great Recession: Market Failure or Policy Failure?, Cambridge:Cambridge University Press.

43)  Hawken, P.1997, Capitalism. Mother Jones, March –April, pp. 40 – 62.

44)  Keran M.W, (1979); A Monetary Model of Prices and Exchange Rates, Federal Reserve Bank of San Francisco, WP 102.

45)  Kim, J. S. Kim, S, E. Schaumburg, and C.Sims, 2002. Calculating and using second order accurate solutions of discret time dynamic equilibrium models, mimeo

46)  MacDonald, R. and Taylor M.P.(1992a), “Exchange Rate Economics : A Survey”, International Monetary Fund Staff Papers, March, pp 1 -57

47)  MacDonald,R and Taylor,(1994), The monetary model of the exchange rate: long-run relationships, short-run dynamics and how to beat a random walk, Journal of International Money and Finance, 1994, vol. 13, issue 3, 276-290

48)  Nandi,S,(2017), Economics of the international financial system, New Delhi: Routledge. p. 173

49)  Obstfeld, M. and K. Rogoff (1996), Foundations of International Macroeconomics, MIT

50)  Ozcelebi, O.(2017), Impacts of Exchange Rate Volatility on Macroeconomic and Financial Variables: Empirical Evidence from PVAR Modeling, BOOK CITATION INDEX, http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.74406.

51)  Odili,O.(2015), Effects Of Exchange Rate Trends And Volatility On Imports In NIGERIA: Implivations For Macroevonomy Policy, International Journal of Economics,Commerce and Management, Vol. III, Issue 7

52)  Schmitt-Grohe, S. and M. Uribe. (2001), Solving dynamic general equilibrium models usinga second-order approximation of the policy function. Rutgers University and University ofPennsylvania Working Papers

53)  Sozovska,A.(2004), Exchange Rate Regimes in Transition Economies, Bearing Point USAID Fiscal Reform Project

54)  Sumner,S. (2012), How Nominal GDP Targeting Could Have Prevented the Crash of 2008. In Boom and Bust Banking: The Causes and Cures of the Great Recession, David Beckworth, ed. Oakland: Independent Institute.

55)  Zettelmeyer, J.(2000), The Impact of Monetary Policy on the Exchange Rate: Evidence from Three Small Open Economies,IMF Working Paper, Research Department.

56)  Zhang, S and T,C. Lowinger and J. Tang.(2007), The Monetary Exchange Rate Model: Long-run, Short-run, and Forecasting Performance,  Journal of Economic Integration, 22(2), 397-406

 

 

 

 

یادداشت‌ها