بررسی سازمانهای تجارت منتخب آسیا (با کاربرد مدل جاذبه)
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیابراهیم حسینی نسب 1 , سمیرا متقی 2 , افشین متقی 3
1 - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
3 - دانشجوی دکترا دانشگاه تهران گروه جغرافیای سیاسی
کلید واژه: ایجاد و انحراف تجارت, ترتیبات تجارت منطقه ای, مدل جاذبه, رفاه,
چکیده مقاله :
همزمان با رشد جهانی سازی ترتیبات تجاری منطقه ای در سطح وسیعی گسترش یافت.اهمیت ایم موافقت نامه های منطقه ای به اندازه ای بود که حتی مناطق در حال توسعه نیز،ترتیبات منطقه ای را به عنوان راه حلی برای تجارت خارجی و روشی برای حفظ منافع مشترک گروه های منطقه ای در مقابل دشواریهای ناشی از پیوستن به اقتصاد جهانی بر می شمردند.هدف از تشکیل موافقت نامه های تجاری منطقه ای کاهش موانع تعرفه ای در راستای افزایش رفاه می باید.اما مذاکراتی که در این میان مطرح است بیان کننده ان است که آیا شکل گیری این اتحادیه ها با لاخص در مناطق در حال توسعه در راستای هدف افزایش تجارت بین کشورهای عضو انها بوده است و همچنین آیا افزایش تجارت بین اعضا باعث افزایش تجارت با کشورهای غیر عضو ان منطقه می شود یا خیر؟چنانچه موافقت نانه های تجاری باعث افزایش تجارت بین کشورهای عضو شود ،پدیده"ایجاد تجارت"شکل میگیرد و چنانچه افزایش تجارت به هزینه کاهش ان برای برای کشورهای غیر عضو باشد پدیده "انحراف تجارت"شکل می گیرد.ایجاد تجارت بر بهبود رفاه و انحراف تجارت بر کاهش رفاه دلالت پیدا میکند.در این مقاله برای بررسی ایجاد و انحراف تجارت سازمانهای منطقه آسیا را به عنوان نمونه یک منطقه در حال توسعه در نظر میگیریم و با بررسی سه موافقت نامه تجاری اکو،آ سه آن و جی سی سی ،که به نظر می رسد کشورهای عضو انها ترکیب اقتصادی مشابهی با کل کشورهای منطقه آسیا دارند،روند تجارت در این سازمانها را مورد بحث و تجزیه - تحیلی قرار می دهیم.نهایتا با استفاده از یک مدل جاذبه تعمیم یافته داده های مورد استفاده در این تحقیق را که شامل 26 کشور عضو این سه سازمان می باشند و دوره زمانی 2002-2006 را در بر میگیرند،تخمین می زنیم.نتایج نشان می دهد که در این دوره زمانی هر سه سازمان منتخب منطقه آسیا ،با انحراف تجاری روبرو بوده اند.
The expansion of regional trade arrangements has been coincided with the growing trend in globalization. The importance of these regional trade arrangements have grown to that extent that now many countries in developing region have considered it as an alternative option to integrating into world economy and thus boosting their foreign trade and ensuring the mutual gain for the member countries. The very objectives of these regional trade arrangements are to reduce tariff barriers and to be the cause of increase in social welfare. But looking at the negotiations that are underway, a question that arise is that whether the formation of such trade unions, in particular in developing regions has been in line with the objective of boosting trade within member countries ?and also whether growth of intra trade has brought about growth in trade with non member countries or not? If regional trade agreements bring about increase in intra trade it is the case for trade creation but if it comes at the cost of reducing trade with non-member countries it is the case for trade diversion. Trade creation works towards the welfare improvement but trade diversion causes the loss of welfare .This paper has attempted to measure the trade creation and trade diversion in regional grouping of countries in Asia. To do so, three known Asian regional organizations namely, the Economic Cooperation Organization (ECO), Gulf Cooperation Council (GCC) and association of south East Asian nations (ASEAN) have been selected for this purpose. Towards this ends the paper has utilized an extended version of a relatively well known gravity model to measure trade creation and trade diversion in these country groupings. Data used in this study covers the period of 2002-2006. The findings of this study indicate that over the period under investigation all the three regions have revealed trade diversion.
