تبیین رویکرد ادبی ابن شهرآشوب مازندرانی و بررسی سروده های وی

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

باقر قربانی زرین ¹

1 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1395/01/18 تاریخ پذیرش : 1395/01/18 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: جایگاه ادبی, ابن شهرآشوب مازندرانی, ادبیات عربی, سروده های دینی و آیینی,

چکیده مقاله :

سده ی ششم هجری دوران شکوفائی علوم ادبی واسلامی بود. دانشمندان بزرگی دراین دوران زیستند و آثاری گرانسنگ از خود برجای نهادند: طبرسی، ابوالفتوح رازی، زمخشری، بیهقی، ابن جوزی، ابن فتال نیشابوری وابن اثیر از شمار این عالمانند. یکی از این دانشمندان ذوالفنون ابن شهرآشوب مازندرانی بودکه پس از بهره گیری از استادان نامی به تالیف آثاری ارزشمند دست یازید. تسلط ابن شهرآشوب برادبیات و شعر عربی در آثار او نمایان است . ازاو چند قطعه شعر نیز بر جای مانده است. وی در آثار قرآنی خود نیز از قواعد عربی و نحوی و صنایع ادبی و بلاغی فراوان بهره برده است. در این نوشتار جایگاه ادبی این عالم جامع واکاوی و سروده های وی ، تحلیل و بررسی شده است.

منابع و مأخذ:

 

1- قرآن کریم .

2- آقا بزرگ طهرانی . (1403).  الذریعه إلی تصانیف الشیعه. بیروت : دارالاضواء .

3- ابن بابویه صدوق، محمد. ( بی تا). الخصال. با شرح محمد باقر کمره ای ، تهران : کتاب فروشی اسلامیه.

4- ابن حجر عسقلانی. (1423). لسان المیزان. تحقیق عبدالفتاح ابوغده، بیروت.

5- ابن شهر آشوب مازندرانی.(1410). متشابه القرآن و مختلفه. بامقدمۀ علامه شهرستانی، به کوشش حسن مصطفوی، قم : انتشارات بیدار.

6- همو.(1429/2008). متشابه القرآن و المختلف فیه . تحقیق و تعلیق حامد المومن، بیروت : موسسه العارف للمطبوعات .

7- همو. (1353ق). معالم العلماء. به تصحیح عباس اقبال آشتیانی ، تهران.

8- همو. (1385). مناقب آل أبی طالب. به تحقیق یوسف البقاعی، قم .

9- ابن طاووس ، علی بن موسی. (1398).  الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر . قم.

10- ابن فوطی شیبانی. (1962). مجمع الآداب فی معجم الألقاب. جزء 4، ق 1، تحقیق د. مصطفی جواد، دمشق.

11- ابن قولویه، جعفر بن محمد. (1375). کامل الزیارات. به تصحیح بهراد جعفری بإشراف علی اکبر غفاری، تهران.

12- ابن مغازلی، علی بن محمد.(1427). مناقب أهل البیت. تحقیق محمد  کاظم المحمودی، طهران.

13- ابوسعد خرگوشی نیشابوری. (1385). شرف النبی و معجزاته. ترجمۀ نجم الدین محمود راوندی (قرن 6 هـ.) به تصحیح محمد روشن و سید حسین رضوی برقعی ، قم.

14- احمد حنبل.(بی تا). مسند احمد بن حنبل. بیروت: دارصادر.

15- امین ، سید محسن . (1403). اعیان الشیعه ، تحقیق سید حسن امین ، بیروت.

16- تفرشی، مصطفی بن الحسین.(1418). نقد الرجال. قم : مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث. 

17- جاحظ، عمروبن بحر.(بی تا).  البیان و التبیین. تحقیق عبدالسلام محمد هارون ، بیروت . 

18- حرّ عاملی ، محمد بن الحسن.(1362). أمل الآمل. تحقیق السید احمد الحسینی ، قم.

19- داودی ، شمس الدین محمد بن علی. (1403/1983). طبقات المفسرین ، بیروت : دارالکتب العلمیه . 

20- درگاهی ، زین العابدین . (1391). ابن شهرآشوب ساروی ، تهران .

21- دعبل خزاعی.(1403). شعر دعبل الخزاعی . صنعه عبدالکریم الأشتر، دمشق.

22- ذهبی، محمد بن احمد .(1417). تاریخ الإسلام (حوادث و وفیات 581-590 هـ .) تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت : دار الکتب العربی.

23- سکّاکی، ابویعقوب یوسف. (1937).  مفتاح العلوم، قاهره .

24- سیوطی، عبدالرحمان. (1964). بغیه الوعاه فی طبقات اللغویین والنحاه ، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره .

25- صفدی، صلاح الدین خلیل بن ایبک.(1974). الوافی بالوفیات. جلد 4، تحقیق س. ددرینگ ، ویسبادن.

26- فیروز آبادی ، مجد الدین محمد بن یعقوب .(1421). البلغه فی تراجم أئمه النحو واللغه. تحقیق محمد المصری، دمشق.

27- قربانی زرین ، باقر. (1383). «جایگاه مباحث ادبی در تفسیر قرآن کریم». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ، سال 37، شماره 145.

28- مجلسی، محمدباقر.(1403).بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار.بیروت :موسسه الوفاء.

29- مسعودی، علی بن الحسین. (بی تا).  إثبات الوصیه. نجف اشرف.

30- مفید، محمد بن محمد بن النعمان.(1403). کتاب الأمالی. تحقیق حسین استاد ولی و علی اکبر غفاری، قم: منشورات جماعه المدرسین.

31- یاقوت حموی. (1993). معجم الادباء. تحقیق الدکتور احسان عباس، بیروت : دارالغرب الاسلامی.