رمان «سمفونی مردگان» عباس معروفی با تأکید بر((نظریه ایدئولوژی)) آلتوسر

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

فاطمه ادراکی ¹ (دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.)
هادی دهقانی یزدلی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران)

تاریخ دریافت : 1400/04/10 تاریخ پذیرش : 1400/09/27 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: عباس معروفی, سمفونی مردگان, ایدئولوژی, پدرسالار, آلتوسر,

چکیده مقاله :

وجود نظریه ها و مکاتب ادبی گوناگون این امکان را به وجود می آورند که آثار ادبی از دیدگاه ها و زوایای گوناگونی مورد مطالعه، تحلیل و بررسی قرار بگیرند. بررسی شخصیت مرد رمان سمفونی مردگان بر مبنای ((نظریه ایدئولوژی)) می تواند خوانشی نو از این رمان باشد. مقاله ی حاضر به موضوع قدرت و چگونگی آن در رمان سمفونی بر اساس نظریه آلتوسر((Althusser نظریه پرداز فرانسوی می پردازد.مهمترین جایگاه تجلی قدرت در جامعه ی ایران خانواده و مصداق ملموس و عینی آن، پدرسالاری است. دراین پژوهش استدلال شده است که این داستان، روایتی است درباره ی قدرت درجامعه ایرانی از دوران باستانی تا دوران مدرن. پرسشهایی که در این پژوهش به آن پاسخ خواهیم گفت : از دیدگاه آلتوسر، ایدئولوژی ها چه تاثیری در زندگی افراد دارند؟ پیروی افراد از ایدیولوژی های حاکم بر آنها، در بازتولید جامعه چه نقشی دارد؟ و سرانجام عباس معروفی با ایدئولوژی پدرسالار چگونه برخورد می کند؟در این پژوهش نخست خلاصه ای از داستان ارائه می شود و سپس به بررسی ایدئولوژی از دیدگاه آلتوسر می پردازیم و داستان از نگاه ایدئولوژیک مورد بررسی قرار می گیرد.

چکیده انگلیسی:

Availability of different theories and literary schools makes it possible to study literary works from various view angels and based on different viewpoints. Studying the male character of Abbas Maroufi’s roman Symphony of the Dead, based on Louis Althusser’s Theory of Ideology, can provide us a new reading of it. Based on Althusser’s aforementioned theory, the present article studies the matter of power and the way it is manifested, in Symphony of the Dead. In Iranian society, the most important base for manifestation of power is family, and patriarchy is its most tangible and clear example. In this study, we argue that Symphony of the Dead is a narration about power, started from the ancient times, continuously comes to the modern period. Our questions in this research are as follows: From the viewpoint of Althusser, what kind of influences theories have on the lives of people? What is the role of obeying the dominant ideologies, in reproduction of the society? And finally, what kind of confrontation do Abbas Maroufi’s have with patriarchy? In this research, as the first step, we provide a summary of the story, then we review Althusser’s Theory of Ideology, and finally study the story from an ideological viewpoint

منابع و مأخذ:

آرنت، هانا.(1359). خشونت، ترجمه ی عزت الله فولادوند، تهران : خوارزمی.

آلتوسر، لویی.(1388). ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدئولوژیک دولت، ترجمه ی روزبه صدر آرا، تهران : چشمه.

استونز، راب.(1390). متفکران بزرگ جامعه شناسی، ترجمه ی مهرداد میردامادی، چاپ هفتم، تهران : چشمه.

ایدل، له اون.(1374). قصه روان شناختی نو، ناهید سرمد، چاپ دوم، تهران : شباویز

بال، ترنس و دگر ریچارد.(1390). آرمان ها و ایدئولوژی ها، ترجمه ی احمد صبوری، تهران : کتاب آمه.

حسینی، صالح.(1387). تحریر کارگاه خیال (مقاله های ادبی و نقد ادبی)، تهران : نیلوفر.

سلدن، رامان و پیتر ویدوسون.(1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر، تهران : طرح نو.

صادقی، امیرحسین.(1387). «پدرسالاری در بامداد خمار»، مجله ی پژوهش زبان های خارجی، شماره ی 46، صص 85-100.

فرتر، لوک.(1387). لویی آلتوسر، ترجمه  ی امیر احمدی آریان، تهران : نشر مرکز.

کامو، آلبر.(1387). عصیانگر، ترجمه ی مهستی بحرینی، تهران : نیلوفر.

معروفی، عباس.(1380). سمفونی مردگان، تهران : ققنوس.

Therborn, Goran (1999) , The Ideology of power and the power of Ideology. London : Verso.