مسئولیت مدنی ارائه‌دهندگان خدمات حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات در ایران

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

یوسف رضوانی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
غلامعلی سیفی زیناب ² (- استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی)

تاریخ دریافت : 1396/11/18 تاریخ پذیرش : 1396/12/17 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: خدمات ارتباطی, فناوری اطلاعات, مسئولیت مدنی,

چکیده مقاله :

با ورود شاخه‌های مختلف ارتباطات و فناوری اطلاعات به ایران، لازم است ضمن فراهم‌نمودن زیرساخت‌های علمی و فنی لازم برای توسعۀ آن در کشور، در کنار آن برخی زیرساخت‌های غیرفنی مرتبط نیز تدوین شود. تبیین ابعاد حقوقی ارائۀ خدمات در حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات، حزء ملزومات غیر‌فنی مرتبط با این حوزه محسوب شده و در مهمترین گام، باید ابعاد مختلف مسئولیت مدنی ارائه‌دهندگان خدمات حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات بررسی گردد. چرا که استفادۀ مطلوب از خدمات حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات، مستلزم شناخت مسئولیت مدنی ارائه‌دهندگان خدمات حوزۀ مذکور است. در تحقیق حاضر مهمترین مصادیق ورود ضرر به مشترکان حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات و اشخاص ثالث و همچنین، کیفیت جبران خسارت ناشی از آن، در قالب مسئولیت قراردادی و قهری ارائه‌دهندگان خدمات حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات بررسی می‌گردد. در خصوص چگونگی پذیرش مسئولیت مدنی ارائه‌دهندگان خدمات حوزۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات، اصولا مواردی به عنوان مسئولیت‌های قراردادی خدمات مذکور قابل پذیرش است که طبق آن، تخلف متعهد، برخلاف مندرجات قرارداد یا قوانین آمره و یا عرف موجود، موجب ورود ضرر به متعهدله گردد. مسئولیت قهری ارائه‌دهندگان خدمات مذکور نیز، زمانی پذیرفته می‌شود که ورود ضرر برخلاف موازین قانونی باشد. در خصوص پذیرش مبنای مسئولیت مدنی ارائه‌دهندگان خدمات مذکور نیز باید گفت هرچند تقصیر مبنای اصلی ایجاد مسئولیت مدنی در ایران است لکن، با توجه به احکام مربوط به تسبیب و همچنین نظرات موافق برخی حقوقدانان، به منظور جبران خسارت فرد زیان‌دیده، می‌توان به مبانی دیگری نیز مراجعه نمود.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1. قرآن کریم

2. ابهری، حمید و حمید میری، مطالعۀ تطبیقی ارائه‌کنندگان خدمات اینترنتی، مجلۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 15، شمارۀ 3، پائیز 1390

3. اصلانی، حمیدرضا، حقوق مالکیت صنعتی در فضای سایبر، نشر میزان، چاپ اول، تهران، 1389

4. السان، مصطفی، حقوق اسرار تجاری در عصر فناوری اطلاعات، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 50 و 51، بهار و تابستان 1384

5. امامی، سید‌اسدالله، حقوق مالکیت صنعتی، نشر میزان، چاپ اول، تهران، 1390

6. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی جلد 1، انتشارات اسلامیه، چاپ بیست و چهارم، تهران، 1383

7. انصاری، باقر، مقدمه‌ای بر مسئولیت مدنی ناشی از ارتباطات اینترنتی، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شمارۀ 62، زمستان 1382

8. ایزانلو، محسن، شروط محدودکننده و ساقط‌کنندۀ مسئولیت در قراردادها، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، تهران، 1390

9. بابائی، ایرج، بررسی عناصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران، مجلۀ پژوهش حقوق و سیاست، شمارۀ 7، 1381

10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، کتابخانۀ گنج دانش، چاپ شانزدهم، تهران، 1385

11. دورۀ حقوق مدنی، حقوق تعهدات، کتابخانۀ گنج دانش، چاپ چهارم، تهران، 1389

12. داراب‌پور، مهراب، مسئولیت‌های خارج از قرارداد، انتشارات مجد، چاپ دوم، تهران، 1390

13. شهابی، محمود، قواعد فقه، نشریات فرید، چاپ پنجم، تهران، 1341

14. صادقی، محمود، حمایت از حقوق مالکیت فکری در محیط اینترنتی، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ اول، تهران، 1386

15. -- و یوسف خلج، حمایت از مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط در محیط مجازی، مجلۀ فقه و حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، شمارۀ 15، زمستان 1386

16. --، حمایت از نشان‌های تجاری در شبکه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای، مجلۀ فقه و حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، شمارۀ 14، پائیز 1386

17. عبدالله‌زاده، فاطمه، شیوه‌های جبران خسارت معنوی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور واحد تهران، 1388

18. قاسم‌زاده، سیدمرتضی، الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، نشر میزان، چاپ نهم، تهران، 1390

19. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی الزام‌های خارج از قرارداد جلد اول ضمان قهری، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ پنجم، تهران، 1385

20. -- قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، نشر میزان، چاپ سی‌ام، تهران، 1390

21. کربلائی امینی، زهرا، تفاوت میان مسئولیت‌های قراردادی و قهری، پایان نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1389

22. محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه، بخش مدنی 2، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ هشتم، تهران، 1387

23. محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، نشر میزان، چاپ یازدهم، تهران، 1389

24. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، جلد 4، نشر دارالکتب‌الاسلامیه، چاپ هفتم، تهران، 1361

منابع الکترونیک

25. Committee of the determination of criminal content, Available At: http://internet.ir/crime_index.html,  Last visited at: 2014-01-04

26. Malek Ashtar University, Available at: http://it.mut-es.ac.ir. Last visited at: 2013-12-26

27.Rightel,Thirdmobileoperator,Availableat:http://www.rightel.ir/News/Details/56acec64-c73f-4d20-aaa4-a0d200bdabf8, Last visited at: 2013-11-29