مواعد مطالبه، واخواست و اقامه دعوا و آثار عدم رعایت آن‌ها در برات، سفته و چک با نگاهی تطبیقی به کنوانسیو نهای ژنو

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

حیدر حسن زاده ¹ , محمدرضا سلطانیان ²

1 - استادیار دانشکده حقوق، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، نویسنده اصلی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لبنان، مسئول مکاتبات

تاریخ دریافت : 1393/11/11 تاریخ پذیرش : 1393/12/23 تاریخ انتشار : 1394/01/17

کلید واژه: اسناد تجاری, واخواست, گواهی نامه عدم پرداخت, مسئولیت تضامنی, پرداخت, مواعد اقامه دعوا,

چکیده مقاله :

چکیده در قانون تجارت کشورمان و کنوانسیون‌های ژنو مصوب 7 ژوئن 1930 درخصوص برات و سفته و 19 مارس 1931 درخصوص چک، برای مطالبه عادی و رسمی‌برات، سفته و چک در سررسید، تشریفات ویژه‌ای پیش بینی شده است و دارنده این اسناد بایستی برای برخورداری از امتیازات اسناد تجاری ازجمله حق مراجعه به تمامی‌امضاکنندگان به صورت تضامنی، در سر وعده وجه اسناد را مطالبه و در صورت عدم پرداخت، واخواست نماید و واخواست مزبور بایستی در مواعد قانونی انجام شود. در حقوق ایران موعد واخواست در برات و سفته ظرف ده روز از تاریخ سررسید می‌باشد (ماده 280 ق.ت) و در چک اعتراض در قالب گواهی نامه عدم پرداخت بوده و بایستی ظرف مواعد 15 روز و 45 روز و چهار ماه از تاریخ صدرو چک به عمل آید (مواد 315و317 ق.ت) از سوی دیگر در برات و سفته و چک برای مراجعه به تمامی‌امضاکنندگان ازجمله مدیون اصلی و ضامن وی و سایر ضامنین ازجمله برات دهنده و ظهرنویسان و ضامنین آن‌ها مواعدی برای اقامه دعوا پیش بینی شده است که در صورت عدم رعایت آن‌ها طبق مواد 286و287 و288و289 و290و291 و318 و319 ق.ت و مواد 70و77 کنوانسیون ژنو درخصوص برات و سفته و مواد 29و52 کنوانسیون ژنو درخصوص چک، حق مراجعه به مسئولین اسناد تجاری ساقط می‌شود. مقررات کشورمان درخصوص شیوه مطالبه قدیمی‌و در مورد مواعد واخواست و اقامه دعوی طولانی بوده و بایستی اصلاح شود و مقررات کنوانسیون‌های ژنو و آنسیترال می‌تواند به عنوان نمونه در این خصوص راهگشا باشد.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1. اسکینی ربیعا، حقوق تجارت (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک)، انتشارات سمت، چاپ دوم، تألیف1374.

2. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت تطبیقی، چاپ اول، مهر 1373، انتشارات مجد.

3. اسکینی، ربیعا، مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین المللی، شماره12.

4. اسکینی، ربیعا، مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین المللی، شماره13.

5. اعظمی‌زنگنه، عبدالحمید، حقوق بازرگانی (به اهتمام دکتر سهراب امینیان) چاپ چهارم، سال 1351.

6. بانکداری داخلی -1 (تجهیز منابع)، اداره کل آموزش بانک ملی ایران، چاپ 12، اردیبهشت ماه 90.

7. بهرامی، بهرام، حقوق تجارت کاربردی، چاپ سوم، زمستان 1387، نشر نگاه بینه.

8. حسن زاده، حیدر، حقوق تجارت، اسناد تجارتی (برات، سفته، چک، اسناد در وجه حامل)، انتشارات مجمع علمی‌و فرهنگی مجد، چاپ اول، 1393.

9. حسن زاده، حیدر، جزوه درس حقوق تجارت تطبیقی، مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌واحد تهران مرکزی.

10. خلعتبری، امیرارسلان خان، حقوق تجارت، مطبعه اطلاعات، سال 1312.

11. عبادی، محمدعلی، حقوق تجارت، چاپ 24، 1385، نشر گنج دانش.

12. عرفانی، محمود، حقوق تجارت، جلد اول، چاپ پنجم، نشر جهاد دانشگاهی.

13. شهری غلامرضا، حسین آبادی امیر، مجموعه نظریه‌های مشورتی در مسائل مدنی (اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی‌ایران از سال 58 به بعد) نشر روزنامه رسمی.

14. شهری غلامرضا و غیره، مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات حقوقی، جلد دوم، انتشارات روزنامه رسمی‌کشور، چاپ اول، 1384.

15. صقری محمد، حقوق بازرگانی «اسناد»، چاپ اول، سال 1380، شرکت سهامی‌انتشار.

16. فخاری، امیرحسین، ‌اندیشه‌های حقوقی3، انتشارات مجد، چاپ اول، 1387.

17. قربانی، فرج اله، مجموعه کامل قوانین و مقررات آیین دادرسی مدنی، چاپ سوم، 1375، انتشارات فردوسی.

18. نوبخت، یوسف، ‌اندیشه‌های قضائی، چاپ اول، پاییز 1385، انتشارات تولید کتاب (تک).