بزه‌دیدگی زنان در قلمرو ملی و فراملی با تاکید بر نظریات جرم‌شناسی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مهدیه وجدانی فخر ¹ (گروه حقوق، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail])
شهرداد دارابی ² (گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail])
علی نجفی توانا ³ (گروه حقوق، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail])

تاریخ دریافت : 1400/09/21 تاریخ پذیرش : 1401/02/27 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: زنان, جرم‌شناسی, بزه‌دیده‌شناسی, نقش‌آفرینی بزه‌دیده,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: از نیمه دوم سده بیستم جرم‌شناسان دیدگاه‌های خود را پیرامون بزه تغییر داده و بزه را امری فراتر از بزهکار در نظر گرفتند و در این راستا بزه‌دیده را نیز مطمح نظر قرار دادند. هدف از این تحقیق، تبیین بزه‌دیدگی زنان با تاکید بر نظریات جرم‌شناختی و بزه‌دیده شناختی می‌باشد و نظریه‌های انتخاب عقلانی یا گزینش خرد بنیاد، فعالیت‌های روزمره و سبک زندگی به عنوان نظریه‌های فرصت‌های جرم شناخته می‌شود و نظریه شتاب‌دهندگی یا نقش‌آفرینی بزه‌دیده در رخداد جرم به عنوان نظریه بزه‌دیدگی ِصرف در خصوص جرایم ارتکابی علیه زنان تبیین می‌گردد که در این مقاله این نظریات به عنوان مهم‌ترین مبنا برای تبیین رخداد جرایم علیه ایشان به‌کار می‌رود.روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: براساس نظریه شتاب‌دهندگی، بزه‌دیده در فرآیند ارتکاب رفتار مجرمانه نقش دارد و به اعتبار این نقش، بزه‌دیده مستحق سرزنش است و کنش‌های بزه‌دیده از قبیل سن، جنس به عنوان ویژگی‌های اولیه‌ای است که می‌تواند وی را آماج ارتکاب جرم قرار دهد، تاثیرپذیری بزه‌دیده از اوضاع و احوال پیرامونی و قرار گرفتن وی در موقعیت‌هایی که شرایط ِتصمیم‌گیری بهینه را برای وی دشوار می‌سازد، می‌تواند در پرتو شتاب‌دهندگی کنش‌پذیرانه مورد تدقیق قرار گیرد؛ اما صرف نظر از نقش تحریک‌گر یا تسهیل‌گر و یا سبک زندگی، زنان شایسته بهره‌مندی از حمایت‌های فرق‌گذار به دلیل ویژگی‌های آسیب‌پذیری‌شان می‌باشند و نظریه‌های فرصت علاوه بر اذعان به این امر که فرصت‌های جرم می‌توانند به حوزه‌های گوناگون تعلق داشته باشند، ادعا می‌کند که عامل‌های مربوط به فرصت‌ها در حوزه‌های گوناگون با یکدیگر هم‌کنشی دارند.

چکیده انگلیسی:

Field and Aims: From the second half of the twentieth century, criminologists changed their views on crime and considered crime as something beyond the offender, and in this regard, the victim was also considered. The purpose of this study is to explain the victimization of women with emphasis on criminological and victimological theories. And theories of rational choice, routin activities and lifestyle are known as theories of crime opportunities, and the theory of victim precipitation is defined as the victimilogical theory. In this article, these theories are used as the most important basis for victimization of women.Method: The present research was carried out using a descriptive-analytical method.Finding and Conclusion: According to the theory of victim precipitation, the victim has a role in the process of committing criminal behavior, and according to this role, the victim deserves blame, and the victim's actions, such as age, gender, are the primary characteristics that can make her a target for crime. her position in situations that make it difficult for her to make optimal decision.. But regardless of their role as provocateurs or facilitators or lifestyles, women deserve differential support because of their vulnerability characteristics. And opportunity theories, in addition to acknowledging that crime opportunities can belong to different domains, claim that opportunity factors interact in different domains.

منابع و مأخذ:

- ابراهیمی، شهرام. (1396). جرم شناسی پیشگیری. چاپ چهارم. میزان.

- ابراهیم‌آبادی، حسین. (1392). رویکردی میان رشته‌ایی به سبک زندگی با نگاهی به جامعه ایران. فصلنامه مطالعات میان رشته‌ایی در علوم انسانی، (4)5، 53-33.

 https://ensani.ir/fa/article/328408

- افراسیابی، علی. (1393). جنسیت و بزه دیدگی در دانشنامه بزه‌دیده شناسی و پیشگیری از جرم. جلد یکم. نشرمیزان.

- دارابی، شهرداد. (1398). بزهکاری یقه سرخ‌ها. چاپ اول. نشر میزان.

- رایجیان‌اصلی، مهرداد. (1390). بزه‌دیده شناسی حمایتی. چاپ اول. نشر دادگستر.

- رایجیان اصلی، مهرداد. (1398). درآمدی بر جرم‌شناسی. چاپ اول. نشر سمت.

- رایجیان اصلی، مهرداد. (1398). بزه‌دیده شناسی. چاپ اول. نشر شهر دانش.

- رستمی تبریزی، لمیاء. (1393). نقش‌آفرینی بزه‌دیده در رخ دادن جرم در دانشنامه بزه‌دیده شناسی و پیشگیری از جرم. جلد یکم. نشر میزان.

- الستی، ساناز؛ حسن‌پور، معصومه. (1385). بزه‌دیده شناسی و پیش‌گیری از بزه دیدگی. مجله تخصصی نور. (1) 56، 24-27.

https://ensani.ir/fa/article/130483/

- شیری، عباس. (1393). بزه‌دیده شناسی. در: دانشنامه بزه‌دیده شناسی و پیشگیری از جرم. جلد دوم. نشر میزان.

- مؤذن‌زادگان، حسنعلی؛ صالحی، فرشته. (1397). پیشگیری وضعی از خشونت علیه زنان. مطالعات پیشگیری از جرم. 13(47). 64-37.

 http://cps.jrl.police.ir/article_20465.html

- نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1393). جرم‌شناسی در آغاز هزاره سوم. در: دانشنامه جرم‌شناسی. چاپ سوم. گنج دانش.

 

- نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1395). پیشگیری عادلانه از جرم،در: علوم جنایی، مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری. چاپ ششم. اننتشارات سمت.

 

- نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1396). جنایات بین المللی و جرم شناسی،دیباچه در:جرم شناسی فراملی، انتشارات میزان.

- نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1395). درآمدی بر سیاست کیفری عوام گرا، دیباچه در: کریستین لازرژ، درآمدی بر سیاست جنایی. چاپ پنجم. انتشارات میزان.

- نجفی توانا، علی. (1399). تقریرات جرم‌شناسی. دوره دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

- وجدانی فخر، مهدیه؛ دارابی، شهرداد؛ نجفی‌توانا، علی. (1400). بزه‌دیده شناسی آبی در سایه پدیده جهانی قتلِ زنان (فمساید)، مطالعات پلیس زن،15 (35)،40-21.

http://journals.police.ir/article_96617.html

- وروایی، اکبر. (1393). نظریه‌های بزه‌دیدگی. در: دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم. جلد دوم. میزان.

- Rayejian Asli, M. (2013). Introducing general theory of victimology in criminal sciences. The International Journal of Humanities, 20(3), 53-79.‏

https://eijh.modares.ac.ir/article-27-3774-en.html 

- Green, E. Hebron, S. & Woodward, D. (1987). Women, leisure and social control, In J. Hammer & M. Maynard (Ed.), Women, violence and social control (pp. 75-92). Atlantic Highland, N.J.: Humanities Press International. Keller et al. (1994). Sociology. McGrow-Hill, New York.

https://www.semanticscholar.org/paper/Women%2C-Leisure-and-Social-Control-Green-Hebron/cd34f8f573b37ddbf6985bf37faa41cb81dce932

- Dussich, J. P. J., & Mundy, K. G. (2009). Raising the global standards for victims: The proposed convention on justice for victims of crime and abuse of power. Proceedings of the 4th Symposium of the Tokiwa International Victimology Institute, February 15 & 16, 2008

Schaefer, F.T. & Lamn, R.P .(1992). Sociology, Mcgraw-Hill, New York.

-  Wilson, M. I., & Daly, M. (1992). Who kills whom in spouse killings? On the exceptional sex ratio of spousal homicides in the United States. Criminology, 30(2), 189-216.‏

https://ijsp.ut.ac.ir/?_action=export&rf=idc&issue=7619&lang=en