استقرار سامانه مدیریت محیط زیست، بهداشت وایمنی(HSE-MS)در فاز بهره برداری سد سردشت در منطقه زاگرس شمالی با استفاده از تکنیک های Entropy و TOPSIS

محورهای موضوعی : محیط زیست آبی

فروزنده سادات مرعشی شوشتری ¹ (گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال)
سعید ملماسی ² (گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال)
سید علی جوزی ³ (گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال)

تاریخ دریافت : 1395/01/28 تاریخ پذیرش : 1395/03/18 تاریخ انتشار : 1395/03/31

کلید واژه: تکنیک TOPSISو Entropy, سامانه مدیریت محیط زیست, بهداشت ایمنی, زاگرس شمالی,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این مقاله استقرارسامانه مدیریت محیط زیست، بهداشت و ایمنی(HSE-MS) درفاز بهره برداری سد سردشت در منطقه زاگرس شمالی در سال 1394 با استفاده از تکنیک های Entropy و TOPSISاست. سه مرحله شناسایی عوامل ریسک، ارزیابی ریسک و استقرارسامانه مدیریت محیط زیست، بهداشت و ایمنی به انجام رسیده است. در مرحله اول به بررسی ویژگی های فنی سد در فاز بهره برداری و سپس به شناسایی عوامل ایجاد کننده ریسک های ناشی از فعالیت ها بر سه محیط فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی و انسانی پرداخته شده است. در مرحله دوم ریسک ها با سه معیار(شدت، احتمال و آسیب پذیری) تعریف و با نظر کارشناسان نمره دهی شده است. نمره دهی های مورد نظر توسط روش آنتروپی وزن دهی و با استفاده از نرم افزار TOPSIS Solver 2014 اولویت بندی شده اند. با توجه به نتایج بدست آمده درفاز بهره برداری لایه بندی حرارتی مخزن سد، قطع ارتباط زیستگاه پایین دست و بالادست سد و شیوع بیماری انگلی در مخزن سد به ترتیب بیشترین میزان ریسک محیط فیزیکوشیمیایی، ریسک محیط بیولوژیکی و ریسک محیط انسانی را دارامی باشد. در مرحله سوم با توجه به اولویت بندی های ریسک، برنامه استقرار سامانه مدیریت محیط زیست، بهداشت و ایمنی (HSE-MS) برای احداث سد طی پنج مرحله به انجام رسیده است. مرحله اول تعیین خط مشی و اهداف، مرحله دوم ارائه برنامه محیط زیستی، بهداشت و ایمنی، مرحله سوم اجرای برنامه، مرحله چهارم پایش و نظارت و کنترل و مرحله پنجم بازنگری است.

چکیده انگلیسی:

The aim of this research was to establish health, safety and environment management system in the operation phase of one of the dams in Northern Zagros zone using TOPSIS and Entropy methods based on three steps. The first step was risk factor identification. In this step, a survey was done to identify which risks were caused by operation phase activities in the three groups, physical-chemical risks, biological risks and human risks. The second step was risk assessment. The risks were introduced in three criteria, severity, probability and vulnerability, and the environmental risk parameters were scored using expert opinion. The risks were prioritized with Entropy and software TOPSIS Solver 2014 methods. As a result thermal stratification in dam reservoir, disconnection of habitat of downstream and upstream and prevalence of parasitic diseases gained the highest scores in operation phase. Finally, the third step was establishing health, safety and environment management system based on five steps. The first step was policy and objective. The second step was offering environment, health and safety plan. The third step was program implementation. The fourth step was monitoring and control on program, air quality, sewage and residue. The fifth step was the audit. This step consisted of solving program implementation problems and change of monitoring plan.  

منابع و مأخذ:

زرگرپور، ح.، غروی، م. و دهقان، ج. 1386. لایه بندی حرارتی در مخازن متوالی مطالعه موردی: مخازن سدهای کارون 1و2و3.          تحقیقات منابع آب ایران، 3(2): 77-71.

پورمحمدی، س.، جعفرزاده حقیقی فرد، ن. و  حسونی زاده، ه. 1392. تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی راه جایگزین            سدگتوندعلیا بااستفاده ازروش  . TOPSIS دومین همایش ملی حفاظت و برنامه زیری محیط زیست. تهران.

جوزی، س. ع. و اسمعیلی ثابت رودسری، ث. 1388. ارزیابی ریسک محیط زیستی سدها به روش تحلیل سلسله مراتبی    AHP (مطالعه موردی:سد شفارود). دومین کنفرانس بین المللی سلامت، ایمنی و محیط زیست، اصفهان.

جوزی، س. ع. و پاداش، ا. 1386 . سامانه مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست(HSE-MS) چاپ اول . انتشارات         کاوش قلم. ایران.

درویشی، س.، ملماسی، س. و نظری دوست، ع. 1392 . ارزیابی ریسک محیط زیستی سد صیدون خوزستان در مرحله ساختمانی با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه. سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست. تهران.

      شهرکی، م. ر. و فرامرزپور، ب. 1392 . توسعه یک مدل ارزیابی ریسک پروژه های سدسازی با استفاده از روش دلفی      و TOPSIS. پنجمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران. تهران.

طیب زاده، ن.، ملک محمدی، ب. و یاوری، ا. 1392. تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی سد طالقان در مرحله          بهره برداری. اولین همایش ملی برنامه ریزی، حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار. تهران.

مقصود لو، ب. 1389. مبانی طرح ریزی و پیاده سازی سیستم مدیریت جامع بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE-MS)    ، چاپ دوم، انتشارات گنج شایگان. ایران.

مومنی، م. 1393. مباحث نوین تحقیق در عملیات. چاپ ششم، ویرایش سوم. انتشارات گنج شایگان. ایران.

 

Briaud, J.L. 2008. Case histories in soil and rock erosion: Woodrow Wilson Bridge, Brazos River Meander, Normandy Cliffs, and New Orleans Levees. Journal of                       Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, 134(10): 1424-1447.

Chen, S., Fath, D. B. & Chen, B. 2010. Ecological risk assessment of hydropower dam            construction based on ecological network analysis. Procedia Environmental Science:         In ISEIS, (2): 725-728.

Doyle, M.W., Stanley, E.H., Havlick, D.G., Kaiser, M.J., Steinbach, G., Graf, W.L.,             Galloway, G. & Riggsbee, J.A. 2008. Aging infrastructure and ecosystem restoration.       Science, 319(5861): 286-287.

Enji, S., Xingkai, Z., Zhongxue, L.I. & Yunhai,W. 2012. Tailings dam flood overtopping     failure evolution pattern. International Conference on Modern Hydraulic Engineering,      Procedia Engineering, 28:356 – 362.

Heller, S. 2006. Managing industrial risk-having a tasted and proven system to prevent        and assess risk. Journal of Hazardous Material, 130(17): 58‐63.

Mohammadfam, I., Mahmoudi, S. & Kianfar, A. 2012. Development of the health, safety    and environment excellence instrument: a HSE-MS performance measurement tool. International Symposium on Safety Science and Technology, Procedia Engineering, 45 :    194 – 198.

Master, C. 2009. Environmental risk assessment of Tillgeranda. Tillegra Dam Planing         and Environmental Assessment, Guideline EPA ,Chapter 9.

Meng,Y., Xin, Q., Yuchao, Z., Jinbao, S.H. & Dengle, S.H. 2010. Assessing alternatives     for sustainable management of a flood control dam. International Society for                      Environmental Information Sciences, Annual Conference (ISEIS), Procedia                      Environmental Sciences, 2: 98–110.

Shaoqing , C., Bin,C. & Meirong, S. 2010. The cumulative effects of dam project on river     ecosystem based on multi-scale ecological network analysis. Procedia Environmental       Sciences, International workshop from the International Congress on Environmental         Modeling and Software (iEMSs2010),  5: 12–17.

Tousan, H. 2006. Seismic hazards and total risk assessment for large dams in Euphrates     basin, Turkey. Engineering Geology, 89(1-2): 155-170.

Zhang, X., Xiaohu, X. & kaili, X.  2011. Study on the risk assessment of the tailings dam  break. Procedia Engineering, 26: 2261-2269.

Zhen, M., Zi-wu, F., Ming, Z. & Yi.l, S. 2014. Flood risk control of dams and dykes in middle reach of Huaihe River. Water Science and Engineering, 7(1): 17-31.