رابطه بین سبک‏ های دلبستگی و تاب‏‌آوری: نقش واسطه‌‏ای هوش هیجانی

محورهای موضوعی : روان‌ شناسی تحولی

محبوبه البرزی ¹ , فریبا خوشبخت ² , حمیدرضا گلزار ³ , مصطفی صبری ⁴

1 - دانشیار دانشگاه شیراز
2 - استادیار دانشگاه شیراز
3 - کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی
4 - کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی

تاریخ دریافت : 1394/05/06 تاریخ پذیرش : 1394/05/06 تاریخ انتشار : 1394/04/01

کلید واژه: هوش هیجانی, تاب‌&rlm, آوری, سبک‏ های دلبستگی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه‎ای هوش هیجانی در رابطه بین سبک های دلبستگی و تاب آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز بود. بدین منظور 204 دانشجوی کارشناسی با استفاده از روش نمونه‎برداری تصادفی خوشه ای چندمرحله‎ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های سبک‎های دلبستگی (هازن و شیور، 1987)، تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) و هوش هیجانی (پترایدز و فارنهام، 2001) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند 1) بین سبک دلبستگی ایمن و هوش هیجانی و تاب آوری، رابطه مثبت وجود دارد، 2) بین دلبستگی ناایمن دوسوگرا و هوش هیجانی و تاب آوری، رابطه منفی وجود دارد، 3) ارتباط بین دلبستگی ناایمن اجتنابی و تاب آوری منفی معنادار است، و 4) بین هوش هیجانی و تاب آوری، همبستگی مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند دلبستگی ایمن، پیش بینی کننده مثبت و دلبستگی ناایمن دوسوگرا، پیش بینی کننده منفی معنادار هوش هیجانی هستند. هوش هیجانی نیز پیش بینی کننده مثبت و معنادار تاب آوری بود. این پژوهش، با تأیید نقش واسطه ای هوش هیجانی در رابطه بین سبک های دلبستگی و تاب آوری دانشجویان، اهمیت هوش هیجانی در زندگی فردی و تحصیلی دانشجویان را برجسته کرد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to investigate the mediating role of emotional intelligence in the relationship between attachment styles and the resiliency. Two hundred and four students were selected from Shiraz University by random cluster sampling method. The participants  completed the Attachment Styles (Hazan and Shaver, 1987), the Resiliency (Connor and Davidson, 2003) and the Emotional Intelligence Questionnaires (Petrides and  Furnham, 2001). The results indicated that 1) there were positive relations among secure attachment, emotional intelligence, and resiliency, 2)there were negative relations among insecure ambivalent attachment, emotional intelligence, and resiliency, 3) there were negative relationship between insecure avoidant attachment and resiliency, and 4) emotional intelligence correlated positively with resiliency. The results of regression analysis indicated that secure attachment predicted emotional intelligence positively and ambivalent attachment predicted emotional intelligence negatively. In addition, emotional intelligence was positively and significantly related to resiliency. The findings suggested the  mediating role of  emotional intelligence in the relationship between attachment styles and resiliency. These findings highlight the importance of emotional intelligence in students’ personal and academic lives. Keywords: attachment styles,emotional intelligence, resiliency

منابع و مأخذ:

احمدی‎ازغندی، ع.، فراست‎معمار، ف.، تقوی، ح. و ابوالحسنی، آ. (١٣٨٥). روایی و اعتبار پرسشنامه رگه هوش هیجانی پترایدز و فارنهام. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 3 (10)، 168-157.

برک، ل. (1388). روان‎شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه ی. سیدمحمدی. تهران: نشر ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2007).

بشارت، م. ع. (1384). هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسال. گزارش پژوهشی، دانشگاه تهران.

بشارت، م. ع. (1392). نقش واسطه‏ای راهبردهای نظم‎دهی شناختی هیجان در رابطه بین سبک‏های دلبستگی و ناگویی هیجانی. روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 10(37)، 16-5.

تجلی، ف. و لطیفیان، م. (1387). تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده بر سلامت روان با واسطه هوش هیجانی نوجوانان. فصلنامه خانواده پژوهی، 4(16)،422-407.

جوکار، ب. (1386). نقش واسطه‎ای تاب‏آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگی، روان‎شناسی معاصر، 4، 12-3.

حسنی، ج.، شیخان، ر.، آریاناکیا، ا. و محمودزاده، ا. (1392). اضطراب اجتماعی نوجوانان: نقش سبک‎های دلبستگی و راهبردهای نظم‎جویی شناختی هیجان. روان­شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 9 (36)، 370-363.

دلاورپور، م. آ.، سلطانی، م. و حسین‎چاری، م. (1387). پیش‏بینی بهبود پذیریی بازگشت به سوء مصرف موادمخدر بر پایه هوش هیجانی و رویارویی مذهبی. مجله روان‎پزشکی و روان‎شناسی ایران، 14 (3)، 315-307.

 

1. cognitive development

صبری، م. (1392). بررسی رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده،
سبک‌های دلبستگی و کیفیت زندگی در دانش‌آموزان دبیرستانی: نقش میانجیگری هوش عاطفی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز.

صبری،م.، البرزی،م. و بهرامی،م. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده، هوش هیجانی و خلاقیت هیجانی در دانش آموزان دبیرستانی. فصلنامه اندیشه‎های نوین تربیتی ، 9(2)،63-35.

صبری، م.، خوشبخت، ف. و گلزار، ح. (1393). رابطه سبک‌های دلبستگی و سازگاری اجتماعی: نقش واسطه‌ای هوش هیجانی. روان‌شناسی‌ تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11(42)، 194-181.

گیلک،م.، محمدی، ع. و باقری، ف. (1392). رابطه تاب‌آوری و خودپنداشت با خودکارآمدی معلولان جسمی دختر: نقش واسطه‌ای خلاقیت. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9 (35)، 315-307.

Arce, E., Simmons, A. W., Winkielman, P., Stein, M. B., Hitckock, C., & Paulus, M. P. (2008). Association between individual differences in self-reported emotional resilience and the affective- perception of neutral faces. Journal of Affective Disorders, 25, 210-222.

Armstrong, A. R. A., Galligan, R. F. B., & Critchley, C. R. (2011). Emotional intelligence and psychological resilience to negative life events. Personality and Individual Differences, 51, 331-336.

Atwool, N. (2006). Attachment and resilience: Impli-cations for children in care. Child Care in Practice Journal, 12 (4), 315-330.

Bar-On, R. (2000). Emotional and social intelligence: Insights from the Emotional Quotient Inventory (EQ-I). In R. Bar-On & J. D. A. Parker (Eds.), Handbook of emotional intelligence (pp. 363-388). San Francisco: Jossey-Bass.

Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical consi-deration. Journal of Personality and Social Psycho-logy, 51, 1173-1182.

Bartley, M., Head, J., & Stansfeld, S. (2007). Is attachment style & source of resilience against health inequalities at work? Social Science & Medicine, 64 (4), 756-775. 

Brenning, K., & Braet, C. (2013). The emotion regu-lation model of attachment: An emotion-specific approach. Personal Relationships, 20 (1), 107-123.

Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new Resilience Scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.

GhobaryBonab, B., & HaddadiKoohsar, A. A. (2011). Relation between emotional intelligence and attach-ment styles in delinquent adolescents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 963-967.

HaddadiKoohsar, A. A., & GhobaryBonab, B. (2011). Relation between emotional intelligence and quality of attachment in high school admini-strators. Pro-cedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 949-953.

Hawkins-Rodgers, Y. P. (2007). Adolescents adjusting to a group home environment: A residential care model of reorganizing attachment behavior and building resiliency. Children and Youth Services Review, 29, 1131-1141.

Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Conceptualizing ro-mantic love as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.

Hooper, L. M. (2007). The application of attachment theory and family systems theory to the phenomena of parentification. Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 15 (3),217-223.

Huntsinger, E. T., & Luecken, L. J. (2004). Attach-ment relationships and health behavior: The medi-ational role of self-esteem. Psychology & Health, 19 (4), 515-526.

Kafetsios, K. (2004). Attachment and emotional intelli-gence abilities across the life course. Personality and Individual Differences, 37, 129-145.

Kiesler, D. J., Schmidt, J. A., & Wagner, C. C. (1997). A circumplex inventory of impact messages: An operational bridge between emotional and inter-personal behavior. In R. Plutchik & H. R. Conte (Eds.), Circumflex models of personality and emo-tions (pp. 221-244). Washington, DC: American Psychological Association.

Kim, Y. (2005). Emotional and cognitive consequences of adult attachment: The mediating effect of the self. Journal of Personality and Individual Diffe-rences, 39 (5), 913-923.

Liu, Y., Wang, Z.,& Lü, W. (2013). Resilience and affect balance as mediators between trait emotional intelligence and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 54(7), 850-855.

Mallinckrodt, B., & Wei, M. (2005). Attachment, social competencies, social support and psycho-logical distress. Journal of Counseling Psycho-logy, 52, 358-367.

Masten, A. S., & Coatsworth, J. D. (1998). The deve-lopment of competence in favorable and un-favorable environments. American Psychologist, 53, 205-220.

Masten, A. S., & Reed, M. G. J. (2004). Resilience in development, In Snyder, C. R. & Lopez, Sh. J. (Eds.), Handbook of positive Psychology. New York: Oxford University Press.

Maulding, W., Peters, G. B., Roberts, J., Leonard, E., & Sparkman, L. (2012). Emotional intelligence and resilience as predictors of leadership in school administrators. Journal of Leadership Studies, 5 (4), 20-29.

Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2008). Emotional intelligence: New ability or eclectic traits? American Psychologist, 63, 503-517.

Min, J. A., Yu, J. J.,  Lee, C. U., & Chae, J. H. (2013). Cognitive emotion regulation strategies contributing to resilience in patients with depression and/or anxiety disorders. Comprehensive Psychiatry, 54, 1190-1197.

Pepping, C. A., Davis, P. J., & O’donovan, A. (2013). Individual differences in attachment and dispositional mindfulness: The mediating role of emotion regulation. Personality and Individual Differences, 54, 453-456.

Petrides, K. V., & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with refe-rence to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15, 425-448.

Reynaud, E., Guedj, E., Souville, M., Trousselard, M., Zendjidjian, X., ElKhouryMalhame, M., Fakra, E., Nazarian, B.,Blin, O., Canini, F., & Khalfa, S. (2013). Relationship between emotional experience and resilience: An fmRI study in firefighters. Neuropsychologia, 51(5), 845-849.

Rholes, W. S., & Simpson, J. A. (2004). Attachment theory: Basic concepts and contemporary questions. In W. S. Rholes & J. A. Simpson (Eds.), Adult atta-chment: Theory, research, and clinical impli-cations (pp. 3-14). New York: Guilford Press.

Rutter, M. (1994). Stress research: Accomplishments and tasks ahead. In R. J. Haggerty, L. R. Sherrod, N. Garmezy, & M. Rutter (Eds.), Stress, risk and resilience in children and adolescents: Processes, mechanisms and interventions (pp. 354-386). Cambridge: Cambridge University Press.

Shabani, J., & Hassan, S. A., Ahmad, A., & Baba, M. (2010). Exploring the relationship of emotional inte-lligence with mental health among early adolescents. International Journal of Psychological Studies, 2(2),209-216.

Svanberg, O. G. (1998). Attachment, resilience and pre-vention. Journal of Mental Health, 7(6),543-578.

Timmerman, I. G., & Emmelkamp, P. M. G. (2006).
The relationship between attachment styles and cluster B personality disorder in prisoners and forensic inpatients. Interpersonal  Journal of Law and Psychiatry, 29, 48-56.

Waller, M. A. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the child. American Journal of Ortho-psychiatry, 71, 290-297.

Zeidner, M., Matthews, G., & Roberts, R. D. (2009). What we know about emotional intelligence: How it affects learning, work, relationships, and our mental health. Cambridge, MA: MIT Press