رابطه انواع خودکارآمدی با خشم: بررسی نقش واسطه‌ای حل‌ مسئله اجتماعی

محورهای موضوعی : روان‌ شناسی تحولی

مریم محمدی‎ دهاقانی ¹ , فریده یوسفی ²

1 - کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی
2 - دانشیار دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت : 1395/02/28 تاریخ پذیرش : 1395/02/28 تاریخ انتشار : 1395/01/01

کلید واژه: خشم, حل مسئله اجتماعی, خودکارآمدی اجتماعی, خودکارآمدی عاطفی, خودکارآمدی خلاق,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش، تعیین نقش واسطه‌گری حل مسئله اجتماعی در رابطه انواع به خودکارآمدی و خشم بود. بدین منظور 390 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز (228 دختر ، 162 پسر) به شیوه خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به سیاهه حل مسئله اجتماعی (دزوریلا و دیگران، 2002)، سیاهه بیان حالت هیجانی و رگه شخصیتی خشم (اسپیلبرگر، 1999)، مقیاس خودکارآمدی عاطفی (کرک و دیگران، 2008)، مقیاس خودکارآمدی خلاق (کارووسکی، 2010) و مقیاس خودکارآمدی اجتماعی (اسمیت و بتز، 2000) پاسخ دادند. نتایج تحلیل‌ مسیر نشان دادند انواع خودکارآمدی قادر به پیش‌بینی معنادار حل مسئله سازنده هستند اما تنها خودکارآمدی خلاق می‎تواند حل مسئله غیرسازنده را به نحو معنادار پیش‌بینی ‌کند. ابعاد حل مسئله اجتماعی نیز قادر به پیش‌بینی معنادار خشم بودند. افزون بر این، نقش واسطه‌گری حل مسئله اجتماعی بین انواع خودکارآمدی و خشم نیز تایید شد. بررسی برازش مدل نشان داد مدل حاضر از برازش مناسبی برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

           T he aim of the present study was to examine the mediating role of social problem solving in the relationship between types of  self-efficacy and anger.Three hundred and ninety students (228 females,162 males) were selected using multistage cluster sampling method from Shiraz University. The participants completed the Social Problem-Solving Inventory. (D’Zurill et al., 2002), the State and Trait Anger Expression Inventory (Spilberger, 1999), the Emotional Self-Efficacy Scale (Kirk et al., 2008), the Creative Self-Efficacy Scale (Karwowski, 2010), and the Perceived Social Self-Efficacy Scale (Smith & Betz, 2000). The results of path analysis indicated that all types of self-efficacy were significant predictors of constructive problem solving but only the creative self-efficacy significantly predicted non-constructive problem solving. Dimensions of social problem Solving were significant predictors of anger as well. Moreover, the mediating role of social problem solving in the relationship between types of self-efficacy and anger was confirmed. The fit indices indicated that the model had good fit indices.

منابع و مأخذ:

اورکی، م. (1390). بررسی رابطه خشم، خودکارآمدی، مهارت‌های مقابله‌ای و میل به مصرف مواد در گروهی از درمانجویان وابسته به مواد مخدر افیونی. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، 5، (18)، 54-39.

بیانی، ع. و بیانی، ع. (1389). ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه سیاهه حل مسئله اجتماعی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روا‌ن شناسان ایرانی،  7 (26)، 154-147.

خدایاری‌فرد، م.، منظری‌توکلی و. و فراهانی، ح. (1391). بررسی اعتبار و روایی نسخه فارسی مقیاس خودکارآمدی هیجانی. مجله روان‎شناسی، 16، 83- 70.

 شکوهی‌یکتا، م.، پرند، الف.، زمانی، ن. و اکبری‎زردخانه، س. (1389). اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر ابراز  و مهار خشم والدین. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روا‌ن‌شناسان ایرانی، 7 (26)، 146-137.

شمسی، ف. (1391). بررسی نقش سبک‌های فرزندپروری در خودکارآمدی خلاق و خلاقیت هیجانی دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

صالحی، م.، کوشکی، ش.، سپاه‌منصور، م. و تقی‌لو، ص.  (1388).تعیین ساختار عاملی مقیاس سنجش حل مسئله اجتماعی: فرم کوتاه تجدید نظرشده. تحقیقات روان‌شناختی،1(3)، 39-25.

فرانکن، ر. ل. (1382). انگیزش و هیجان. ترجمه ع. م. شمس‌اسفندآباد و س. امامی پور. تهران: نی (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2005).

قربان‌شیرودی، ش.، خلعتبری، ج.، تودار، ر.، مبلغی، ن. و صالحی، م. (1390). مقایسه اثربخشی روش‌های آموزش مهارت ابراز وجود و حل مسئله بر سازگاری و پرخاشگری دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 5 (15)، 26-7.

مرادی، ا. و ثنایی‌ذاکر، ب. (1385). بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های حل مسئله بر تعارضات والد- فرزند در دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تهران. پژوهش­های مشاوره (تازه‎ها و پژوهش­های مشاوره، 5 (20)، ۳۸- 23.

محمدی، ن. (1383). بررسی سبک‌های حل مسئله و ترس از ابراز وجود در نوجوانان مبتلا به اختلال رفتار هنجاری. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روا‌ن‌شناسان ایرانی، 1(1)، 62-53.

نویدی، ا. (1387). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارت­های سازگاری پسران دوره متوسطه شهر تهران. مجله روا‌‌ن‌پزشکی و روان‎شناسی بالینی ایران، 4، 403-394.

وکیلی، پ. (1386). ارزیابی تاثیر آموزش مهارت حل مسئله در کنترل خشم نوجوانان پسر 15-12 ساله. اندیشه و رفتار، 2 (6)، 48- 39.

Abbott, D. (2010). Experiencing creative self-efficacy: A case study approach to understand creativity in blogging. Journal of Media and Communication Studies, 2(8), 170-175.

Arslan, C. (2010). An investigation of anger and anger expression in terms of coping with stress and interpersonal problem-solving. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 25-43.

Avrill, J. R. (1983). Studies on anger and aggression: Implications for theories of emotion. American Psychologist, 38, 1145-1160.

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.

Brown, A., Dorfman, M., Marmar, C. H., & Bryant, A. (2012).  The impact of perceived self-efficacy on mental time travel and social problem solving. Consciousness and Cognition, 21, 299ـ306.

Camarista, G. (2012). Creative, self efficacy, anxiety, and problem solving performance of the potential mathematically gifted.International Research Conference for Globalization and Sustainability. La Paz, Iloilo City, Philippines.

Caprara, V., Giunta, D., Eisenberg, Gerbino, M., Pastorelli, C., & Tramontano, C. (2008). Assessing regulatory emotional self-efficacy in three countries. Psychological Assessment, 20(2), 227ـ237.

Celikkaleli, Y. (2010). Problem solving and self-efficacy beliefs on adolescence. Retrieved November 20, 2013, from http://sosyalbilimler.ca.edu.tr.

Ceyhan, A. (2006). An investigation of adjustment levels of Turkish University students with respect to perceives communication skill levels. Journal of Social Behavior and Personality, 34(4), 367-380.

Chang, E. C. (2002). Predicting suicide ideation in an adolescent population: Examining the role of social problem solving as a moderator and a mediator. Personality and Individual Differences, 32, 1279-1291.

D'zurilla, T. J., Chang, E., & Sanna, L. (2003). Self-esteem and social problem solving as predictors of aggression هn college students. Journal of Social and Clinical Psychology, 22, 424-440.

D’Zurilla, T. J., Meydeu-Olivares, A., & Gallardo-Pujol, D. (2011). Predicting social problem solving using personality traits. Personality and Individual Differences, 50, 142-147.

D’Zurilla, T. J., Nezu, M., & Maydeu-Olivares, A. (2002). Manual for the social problem solving inventory-revised. Nourth Tonawanda, TY: Multi-Health Systems.

Fielder, K, & Bless H. (2001). The formation of beliefs at the interface of affective and cognitive processes. Emotion Review, 3(11), 70-144.

Goussinsky, R. (2012). Coping with customer aggression. Journal of Service Management, 23, 170-196.

Hill, V., Enjaian, B., Holden, Ch., & Southard, A. (2014). Using self-esteem instability to disentangle the connection between self-esteem level and perceived aggression. Journal of Research in Personality, 49, 47-51.

Hoffman, B., & Schraw, G. (2009). The influence of self-efficacy and working memory capacity on problem-solving efficiency. Learning and Individual Differences, 19, 91ـ100.

Jaussi, K. S., Randel, A. E., & Dionne, S. D. (2007). I am, I think I can, and I do: The role of personal identity, self-efficacy, and cross-application of experiences in creativity at work. Creativity Research Journal, 19, 247-258.

Karwowski, M. (2010). Are creative students really welcome in the classroom? Implicit theories of good and creative student, personality among Polish teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences Journal, 2, 1233-1237.

Kim, E., Cicchetti D. (2003). Social self-efficacy and behavior problems in maltreated and non mal treated children. Children and Adolescent Psychology, 23(1), 106-117.

Kirk, B. A., Schutte, N. S., & Hine, D. W. (2008). Development and preliminary validation of an

emotional self-efficacy scale. Personality and Individual Differences, 45(5), 432-436.

Mayer, J. D., Caruso, D. R., & Salovey, P. (2000). Selecting a measure of emotional intelligence: The case for ability scales. In R. Bar-On & J. D. A. Parker (Eds.), The handbook of emotional intelligence. (pp. 320-342). New York: Jossey-Bass.

Morera, O. F., Maydeu-Olivares, A., Nygren, T. E., White, R. J., Fernandez, N. P., & Skewes, M. C. (2006). Social problem solving predicts decision making styles among US Hispanics, Personality and Individual Differences, 41, 307-317.

Muris, P. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 23, 145ـ149.

Nicolaidou, M., & Philippou, G. (2003). Attitudes towards mathematics, self-efficacy and achievement in problem solving. In: M. A. Mariotti (Ed.), European Research in Mathematics Education III. Pisa: University of Pisa.

Nocentini, A., Pastorelli, C., & Menesini, E. (2013). Self efficacy in anger management and dating Aggression in Italian young adults. International Journal of conflict and violence, 7, 247-285.

Pakaslahti, L. (2000). Children and adolescents aggressive behavior. Journal of the American Academy of Child and Adolescents Psychiatry, 25, 125- 136.

Secer, Z., & Ogelman, H. (2012).  Analysis of the effect of a Social Problem-Solving Program on the aggression of children. Australian Journal of Guidance and Counseling, 21, 142-153.

Smith, H. M., & Betz, N. E. (2000). Development and validation of a scale of perceived social self efficacy. Journal of Career Assessment, 8, 283-301.

Spencer, J. (2006). Social equalization in youth: evidence from a cross- sectional British survey. European Journal of Public Health, 16(4), 368-375.

Spilberger, C. D. (1999). The State-Trait Anger Expression Inventory- 2 (STAXI- 2): Professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources (PAR).

Valois, R., Umstattd, R., Zullig, K., & Paxton, R. (2008). Physical activity behaviors and emotional self- efficacy: Is there a relationship for adolescents?  Journal of School Health, 78(6), 321-326.

 Vigil, A., Morale, F., & Tous, J. (2008). The relationship between functional and dysf-unctional. Impulsivity and aggression across different samples. Spanish  Journal of Psychology, 11(2), 480-487.

 Willemse, M. (2008). Exploring the relationship between self- efficacy and aggression in a group of adolescents in the periurban town of Worcester. Master Thesis, University of Stellenbosch.

Willemse, M., Smith, M., & Van Wyk, S. (2011). The relationship between self-efficacy and aggression in a group of adolescents in the preiurban town of Worcester, South Africa: Implications for sport participation. African Journal for Physical, Health Education, Recreation and Dance, 23, 37-51.

Williams, G. (2006). Capture and rumination, functional avoidance, and executive control: Three processes that underlie overgeneral memory. Cognition and Emotion, 20, 548-568.

Wright, A., & Walton, P. (2003). Affect, psychological wellbeing and creativity: Results of a field study. Business Management, 62, 55-73