الگوهای ارتباطی خانواده و خودشفقت ‎ورزی: نقش واسطه ‎ای راهبردهای مقابله با تنیدگی

محورهای موضوعی : روان‌شناسی بالینی

الهام سلطانی بناوندی ¹

1 - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی

تاریخ دریافت : 1398/02/25 تاریخ پذیرش : 1398/02/25 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: راهبردهای مقابله با تنیدگی, واژه‌های کلیدی: الگوهای ارتباطی خانواده, خودشفقت‎ورزی,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف پیش‌بینی خودشفقت‎ورزی براساس الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه‎گری راهبردهای مقابله با تنیدگی انجام شد. برای اجرای آن 347 نفر (141 پسر و 206 دختر) از دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان به روش نمونه‎برداری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به مقیاس‎های الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریتچی، 1994)، راهبردهای مقابله با تنیدگی (کالزبیک، ریجکن، هنگوون و دکر، 2003) و خودشفقت‎ورزی (ریس، پومیر، نف و ون‎گوچت، 2011) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه‌ مطابق با مراحل بارون و کنی (1986) نشان داد که گفت‌وشنود پیش‎بینی‎کنندة مثبت خودشفقت‎ورزی است و همنوایی به صورت منفی بر خودشفقت‎ورزی تأثیر دارد. گفت‌وشنود راهبرد مسئله‎محور را به صورت مثبت پیش‎بینی می‎کند، اما قادر به تأثیرگذاری بر راهبردهای هیجانی و اجتنابی نیست و همنوایی به صورت منفی بر راهبرد مسئله‎محور و به صورت مثبت بر راهبردهای هیجانی و اجتنابی تأثیر می‎گذارد. علاوه‎ بر این، یافته‎ها نشان داد که راهبرد مسئله‎محور خودشفقت‎ورزی را به صورت مثبت و راهبردهای هیجانی و اجتنابی خودشفقت‎ورزی را به صورت منفی پیش‎بینی می‎کند. نتایج حاکی از آن بود که راهبردهای مقابله با تنیدگی در رابطة بین الگوهای ارتباطی خانواده و خودشفقت‎ورزی نقش واسطه‎ای دارد.

چکیده انگلیسی:

        The aim of the current research was the prediction of self-compassion based upon family communication patterns with mediating role of coping strategies for stress. In this study, 347 students (141 male and 206 female) from Shahid Bahonar University of Kerman were selected by multi-stage cluster sampling, then they responded to family communication patterns Instrument (Fitzpatrick & Ritchie, 1994), Coping Inventory for Stressful Situations (Calsbeek, Rijken, Henegouwen & Dekker, 2003), and Self-Compassion Scale (Raes, Pommier, Neff & Van Gucht, 2011). The results of multiple regression analysis according to Baron and Kenny's steps showed that the conversation is a positive predictor of self-compassion, but the conformity have negative effect on self-compassion; conversation predicts the problem-focused coping strategy positively but it could not affect Emotion-Focused and avoidance strategies. However, conformity negatively affects problem-focused coping strategy and have a positive effect on emotion-focused and avoidance strategies. In addition, the findings revealed that the problem-focused coping strategy would predict self-compassion positively, but predicts emotion-focused and avoidance strategies negatively. Finally, the results showed that coping strategies for stress play a mediating role in the relationship between family communication patterns and self-compassion.

منابع و مأخذ:

منابع

احیاءکننده، م. و یوسفی، ف. (1396). رابطة الگوهای ارتباطی خانواده و سازگاری با دانشگاه: نقش واسطه‌ای راهبردهای مقابله با تنیدگی. فصلنامه خانواده‎پژوهی، 13(50)، 291- 273.

افلاکی‌فرد، ح. و بیژنی، ف. (1394). رابطۀ بین شیوه‎های والدگری و الگوهای ارتباطی خانواده با خودتنظیمی دانش‎آموزان. فصلنامه‎ آموزش‌پژوهی، 1(4)، 103- 85.

بشارت، م. ح.، کشاورز، س. و غلامعلی‌لواسانی، م. (1394). نقش واسطه‌ای خودشفقت‌ورزی و خودمهارگری در رابطة بین روان‌سازه‌های سازش‎نایافته اولیه و کیفیت زندگی. فصلنامه‎ روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 11(44)، 355- 341.

تجلی، ف. و اردلان، ا. (1389). رابطه‎ ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده با خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی. مجله‎ روان‎شناسی، 14(1)، 78- 62.

تجلی، ف. و لطیفیان، م. (1387). تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده بر سلامت روان با واسطه‎ هوش هیجانی نوجوانان. فصلنامه‎ خانواده‎پژوهی، 4(16)، 422- 407.

توصیفیان، ن.، قادری‌بگه‌جان، ک.، خالدیان، م. و فرخی، ن. ر. (1396). مدل‏یابی ساختاری کارکرد خانواده و ولع مصرف مواد در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون با تأکید بر نقش واسطه‎ای خودشفقت‎ورزی. مجلۀ اعتیادپژوهی، 11(44)، 226- 209.

جوادیان، ر.، اکبری، ن. و بهزادمنش، م.، (1386). رابطۀ بین شیوه‎های فرزندپروری والدین و راهبردهای مقابله با تنیدگی فرزندان. مجله‎ مددکاری اجتماعی، 6(1)، 34- 23.

حسن‎زاده، م.، خواجه، ل.، حسن‎زاده، م. و حسن‎زاده، ا. (1394). رابطه‎ ابعاد شخصیت و الگوهای ارتباطی خانواده با رفتار جرأت‎مندانه در دانشجویان. فصلنامه‎ روان‌شناسی تربیتی، 11(37)، 117- 103.

خرمایی، ف.، اکبری، ع.، صبری، م. و نیرومند، ح. (1394). پیش‎بینی شادکامی براساس ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه‎گری تاب‎آوری در دانش‎آموزان. مجله‎ مطالعات روان‎شناسی تربیتی، 21، 82- 63.

خرمایی، ف. و زارع، م. (1395). بررسی رابطه‎ بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده/ استادان و جرأت‎ورزی در دانشجویان با واسطه‎گری تنظیم هیجان. مجله‎ مطالعات آموزش و یادگیری، 8 (9)، 91- 68.

دهقان‌سفی‌کوه، ا. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادکامی و شفقت بر خود در مادران کودکان اتیسم شهر اصفهان. پایان‌نامه‎ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی خمینی شهر.

دهقانی، ا. و کجباف، م. ب. (1392). رابطه‎ سخت‎رویی با سبک‎های مقابله با تنیدگی در دانشجویان. فصلنامه‎ دانش و تندرستی، 8(3)، 118- 112.

زارع، م. و سامانی، س. (1387). بررسی نقش انعطاف‎پذیری و انسجام خانواده در هدف‎گرایی فرزندان. فصلنامه‎ خانواده‎پژوهشی، 14(13)، 36- 17.

سبزی، ن. و شیخ‎الاسلامی، ر. (1394). نقش واسطه‎ای نمویافتگی عاطفی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و همدلی. فصلنامه‎ روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 12(46)، 153- 141.

سبزه‎آرای‌لنگرودی، م.، سرافراز، م. ر. و قربانی، ن. (1393). بررسی ویژگی‌های روان‎شناسی مقیاس وابستگی‎های ارزش خود. فصلنامه‎ اندیشه‎ نوین تربیتی، 10(1)، 140- 119.

سبقتی، ع. و امامی‌پور، س. (1394). نقش واسطه‎ای خودکنترلی در رابطۀ‎ سبک‎های دلبستگی والدینی و راهبردهای مقابله‌ای نوجوانان. فصلنامۀ علمی‌ـ‌پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۲(1)، 66- 51.

شاکری، ج. و صادقی، خ. (1382). بررسی نقش رویدادهای تنیدگی‎زای زندگی و روش‎های مقابله با عود PTSD درنمونه‌ای از جانبازان جنگ تحمیلی. مجله‌ طب نظامی، 5(2)، 116- 111.

شبانی، ر.، محمودی، غ.، غباری‌بناب، ب.، امامی‎پور، س. و سپاه‎منصور، م. (1395). نقش واسطه‎ای خودشفقت‎ورزی در رابطه‎ بین سبک‎های دلبستگی با بهزیستی روان‎شناختی: الگوی تحلیل مسیر. فصلنامه‎ شخصیت و تفاوت‌های فردی، 5(12)، 124- 109.

شعاع‌کاظمی، م.، حقانی، س.، سعادتی، م. و خواجه‎وند، آ. (1392). رابطة بین حمایت اجتماعی خانواده و سبک‎های مقابله‎ای در سیر بهبودی بیماران سرطان پستان. فصلنامه‎ بیماری‎های پستان ایران، 6(4)، 40- 35.

صادقی، م. و خسروی، ص. (1395). نقش پیش‎بینی‎کنندگی الگوهای ارتباطی خانوادگی در میزان شفقت خود، ذهن‎آگاهی و سبک‎های تنظیم هیجان شناختی. فصلنامه‎ مطالعات روان‎شناسی و علوم تربیتی، 2(10)، 36- 21.

صدیقی‌ارفعی، ف.، تمنایی‎فر، م. ر. و عابدین‎آبادی، ع. (1391). رابطۀ جهت‎گیری مذهبی، سبک‎های مقابله و شادکامی در دانشجویان. مجله‎ روان‌شناسی و دین، 5(3)، 163- 135.

صدیقی‌ارفعی، ف. و نجاریان، ز. (1395). پیش‎بینی روش‎های مقابله با فشار روانی بر اساس سبک‎های دلبستگی در دانشجویان دانشگاه‌های کاشان. مجله‎ روان‎شناسی و روان‌پزشکی شناخت، 3(1)، 74- 62.

طاهری، ر.، زندی قشقایی، ک. و هنرپروران، ن. (1391). مقایسۀ رابطۀ ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده و متغیر خودپنداره با سبک‎های مقابله‎ای در دانشجویان دختر و پسر مؤسسه‎ آموزش عالی ارم شیراز. مجلۀ‎ علمی‌ـ‌پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، 17(4)، 369- 359.

عظیمایی، ح. و فولادچنگ، م. (1395). بررسی نقش واسطه‎گری عزّت نفس در رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و بهزیستی معنوی. فصلنامه‎ فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 6(4)، 544- 523.

فراهانی، م. ن.، شکری، ا.، گراوند، ف. و دانشورپور، ز. (1387). تفاوت‎های فردی در تنیدگی تحصیلی و بهزیستی ذهنی: ‏نقش سبک‎های مقابله با تنیدگی. مجله علوم رفتاری، 2(۴)، 304- 297.

فراهتی، م.، فتحی‌آشتیانی، ع. و مرادی، ع. ر. (1390). الگوهای ارتباطی خانواده با منبع ‏کنترل و عزت ‏نفس نوجوانان. مجلۀ علوم رفتاری، 5(3)، 285- 279.

فرحمند، س. و فولادچنگ، م. (1395). تبیین علّی سرزندگی تحصیلی بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده: نقش واسطه‎ای ابرازگری هیجانی. فصلنامه‎ روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 13(51)، 269- 257.

فرخی، ا. و سبزی، ن. (1394). شادکامی و ادراک الگوهای ارتباطی خانواده: نقش واسطه‎ای سرمایۀ روان‎شناختی. فصلنامۀ روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 11(43)، 323- 313.

فرزادی، ف.، بهروزی، ن. و شهنی‌ییلاق، م. (1395). رابطه علّی بین شیوه‎های والدگری، سبک‎های دلبستگی و بی‎انضباطی با میانجی‎گری خودتنظیمی هیجانی، مهارت‎های اجتماعی و نظریه ذهن. مجله‎ روان‎شناسی خانواده، 3(2)، 16- 3.

فرنودیان، پ.، اسدزاده، ح. و ابراهیمی‌قوام، ص. (1392). رابطۀ بین شیو‎ه‎های والدگری والدین با کمال‎گرایی و خودتنظیمی و مقایسه آن در دانش‎آموزان خانواده‎های تک‌فرزند و چند فرزند. فصلنامه‎ علوم رفتاری، 5(16)، 120- 99.

لطیفیان، م. و فخاری، ن. (1393). نقش میانجی‎گری تمایزیافتگی خود در رابطه با الگوهای ارتباطی خانواده و سلامت روان. فصلنامه‎ فرهنگی و تربیتی زنان و خانواده، 8(26)، 83- 65.

ویسکرمی، ح.، سبزیان، س.، پیرجاوید، ف. و گراوند، ه. (1393). بررسی رابطه بین ادراک از سبک‌های والدگری با راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. فصلنامۀ علمی‌ـ‌پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(5)، 94- 81.

یارمحمدیان، ا. و مختاری، ا. (1394). رابطۀ عملکرد خانواده با سبک‎های مقابله با فشار روانی در دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان در سال 1391. مجلة دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 15(56)، 280- 253.

یزدانی، م. ر. و مؤمنی، خ. م. (1395). نقش سبک زندگی و تاب‎آوری در پیش‌بینی سلامت روان و خودشفقت‎ورزی دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 1393. تحقیقات بالینی در علوم پیراپزشکی، 5(2)، 124- 115.

 

Abu Ghali, E. M. (2015). Self-Compassion as a Media­tor and Moderator of the Relationship between Psychological Suffering and Psychological Well-being among Palestinian Widowed Women. Re­search on Humanities and Social Sciences, 5(24), 66-76.

Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psycho­logical Research: Conceptual, Strategic, and Sta­tistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.

Bennett-Goleman, T. (2001). Emotional alchemy: How the mind can heal the heart. New York: Three Rivers Press.

Brenner, E., & Salovey, P. (1997). Emotion Regulation during Childhood: Developmental, Interpersonal, and Individual Considerations. In P. Salovey & D. Sluyter (Eds.), Emotional literacy and emotional development, (pp. 168-192). New York: Basic Books.

Brown, B. (1999). Soul without shame: A guide to lib­erating yourself from the judge within.
Boston: Shambala.

Burges Sbicigo, J., & Dalbosco Dell’Aglio, D. (2012). Family Environment and Psychological Adapta­tion in Adolescents. Psicologia: Reflexão e Crítica, 25(3), 615-622.

Calsbeek, H., Rijken, M., Henegouwen, G. P. B., & Dekker, J. (2003). Factor structure of the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS-21) in ad­olescents and young adults with chronic digestive disorders: In H. Calsbeek (Ed.). The Social Posi­tion of Adolescents and Young Adults with Chronic Digestive Disorders, (pp. 83-103). Utrecht: Nivel.

Chaffee, S. H., McLeod, J. M., & Atkin, C. K. (1971). Parental influence on adolescent media use. Amer­ican Behavioral Scientist, 14(3), 323-340.

Damas, E. J., & Laughlin, J. (2001). Latent model of family process in African American families: Re­lationships to child competence, achievement, and problem behavior. Journal of Marriage and Fam­ily, 63, 967-998.

Dorrance Hall, E., McNallie, J., Custers, K., Timmermans, E., Wilson, S. R., & Van den Bulck, J. (2016). A cross-cultural examination of the me­diating role of family support and parental advice quality on the relationship between family com­munication patterns and first-year college student adjustment in the United States and Belgium. Communication Research, 44(5), 638-667.

Endler, N. D., & Parker, J. D. A. (1990). Multidimen­sional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 844-854.

Epstein, N. B., Baldwin, L. M., & Bishop, D. S. (1983). The McMaster Family Assessment Device. Jour­nal of Marital and Family Therapy, 9(2), 171-180.

Fitzpatrick, M. A. (2004). The family communication patterns theory: Observations on its development and application. Journal of Family Communica­tion, 4(3), 167-179.

Fitzpatrick, M. A., & Ritchie, L. D. (1994). Communi­cation schemata within the family: Multiple per­spectives on family interaction. Human Commu­nication Research, 20(3), 275-301.

Gallagher, S., & Shear, J. (1999). Models of the self. Thorverton. UK: Imprint Academic.

Gilbert, P. (2009). Introducing compassion focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15(3),199-208.

Gilbert, P., & Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind rraining for shame self-at­tacking. In P. Gilbert (Eds.), Compassion: Con­ceptualisations, research and use psychotherapy (pp. 263-325). London: Routledge.

Halamandaris, K. F., & Power, K. G. (1999). Individual differences, social support and coping with the ex­amination stress: A study of the psychosocial and academic adjustment of first year home students. Personality and Individual Differences, 26(4), 665-685.

Horney, K. (1950). Neurosis and human growth: The struggle toward self-realization. NewYork: Nor­ton.

Ho-tang, W., Mei-ju, C., Wei-hung, C., & Chin-Tang, T. (2016). Relationship among family support, love attitude, and well-being of junior high school students. Universal Journal of Educational Re­search, 4(2), 370-377.

Jones, S. M., Bodie, G. D., & Koerner, A. F. (2016). Connections between family communication pat­terns, person‐centered message evaluations, and emotion regulation strategies. Human Communi­cation Reaserch, 43(2), 237-255.

Koerner, A. F., & Fitzpatrick, M. A. (2002). Toward a theory of family communication. Communication Theory, 12(1), 70-91.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational & Psychological Measurement, 30, 607-610.

Lazarus, R. S., DeLongis, A., Folkman, S., & Gruen, R. (1985). Stress and adaptational outcomes: The problem of confounded measures. American Psy­chologist, 40(7), 770-785.

Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.

Lazarus, R. S., & Folkman S. (1985). Coping and ad­aptation gentry. In W. D. Gentry (Ed.), The hand­book of behavioral medicine (pp. 262-325).New York: Guilford press.

Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Allen, A. B., & Hancock, J. (2007). Self-compassion and reac­tions to unpleasant self-relevant events: The im­plications of treating oneself kindly. Journal of Personality and Social Psychology, 92(5),887-904.

Li, C., Liu, Q., Hu, T., & Jin, X. (2017). Adapting the short form of the Coping Inventory for Stressful Situations into Chinese. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 13, 1669-1675.

Love, K. M., & Thomas, D. M. (2014). Parenting styles and adjustment outcomes among college students. Educational, School, and Counseling Psychology Faculty Publications, 55(2), 139-150.

Mackintosh, K., Power, K., Schwannauer, M., & Chan, S. W. Y. (2018). The relationships between self-compassion, attachment and interpersonal prob­lems in clinical patients with mixed anxiety and depression and emotional distress. Mindfulness, 9, 961-971.

Mehr, K. E., & Adams, A. C. (2014). Self-Compassion as a Mediator of Maladaptive Perfectionism and Depressive Symptoms in College Students. Journal of College Student Psychotherapy, 30(2), 132-145.

Neff, K. D. (2003a). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Iden­tity, 2(3),223-250.

Neff, K. D. (2011). Self-compassion, self-esteem and well-being. Social and Personality Psychology Compass, 5(1), 1-11.

Neff, K. D., & Vonk, R. (2009). Self-compassion ver­sus global self-esteem: Two different ways of re­lating to oneself. Journal of Personality, 77(1), 23-50.

Paikoff, R. L., & Brooks-Gunn, J. (1991). Do parent-child relationships change during puberty? Psy­chological Bulletin, 110(1), 47-66.

Phelps, C. L., Paniagua, S. M., Willcockson, I. U., & Potter, J. S. (2018). The relationship between self-compassion and the risk for substance use disor­der. Drug and Alcohol Dependence, 183, 78-81.

Potter, R. F., Yar, K., Francis, A. J. P., & Schuster, S. (2014). Self-compassion mediates the relationship between parental criticism and social anxiety. In­ternational Journal of Psychology and Psycholog­ical Therapy, 14(1), 33-43.

Raes. F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the Self-Compassion Scale. Clinical Psychology and Psychotherapy, 18(3), 250-255.

Raque-Bogdan, T. L., Piontkowski, S., Hui, K., Ziemer, K. S., & Garriott, P. O. (2016). Self-compassion as a mediator between attachment anxiety and body appreciation: An exploratory model. Body Image, 19, 28-36.

Ritchie, L. D., & Fitzpatrick, M. A. (1990). Family communication patterns: Measuring intrapersonal perceptions of interpersonal relationships. Com­munication Research, 17(4), 523-544.

Rueter, M. A., & Koerner, A. F. (2008). The effect of family communication patterns on adopted ado­lescent adjustment. Journal of Marriage and Family, 70(3), 715-727.

Scabini, E. (2016). Family Relationships: A Long-Last­ing Source of Well-Being. Community Psychol­ogy in Global Perspective, 2(1), 36-51.

Schrodt, P., & Ledbetter, A. (2007). Communication processes that mediate family communication pat­terns and mental well-being: A mean and covari­ance structures analysis of young adults from di­vorced and nondivorced families. Human Com­munication Research, 33(3), 330-356.

Yap, K., Victoria, B., Potter, R. F., Yar, K., Francis, A. J. P., & Schuster, S. (2014). Self-compassion me­diates the relationship between parental criticism and social anxiety. International Journal of Psy­chology and Psychological Therapy, 14(1), 33-43.