رابطه بین حمایت های اجتماعی ادراک شده با بهزیستی روان شناختی: نقش واسطه ای سرمایه های تحولی
محورهای موضوعی : روان درمانگری
مرادعلی رضائی ورمزیار
1
(دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی)
کلید واژه: بهزیستی روان‌شناختی, واژه‌های کلیدی: حمایت اجتماعی ادراک‌شده, سرمایه‌های تحولی,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش تعیین پیشایندها و پیامدهای سرمایه‌های تحولی برپایه الگویابی معادلات ساختاری بود. به این منظور ۵۱۱ دانش‌آموز سال سوم از دبیرستان‌های شهر همدان (۲۵۶ پسر و ۲۵۵ دختر) به روش مرحله‌ای انتخاب شدند و به مقیاس حمایت اجتماعی ادراک‌شده زیمت، دالم، زیمت و فارلی (۱۹۸۸)، پروفایل سرمایه‌های تحولی (مؤسسۀ پژوهشی مینه‌سوتا، 2005) و مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989) پاسخ دادند. داده‌ها به روش معادلات ساختاری تحلیل شد. مدل مفروض در جامعه پژوهش برازنده بود. نتایج تحلیل‌ها نشان داد که نقش میانجی‌گر سرمایه‌های تحولی، در پیوند بین حمایت‌های اجتماعی ادراک‌شده و بهزیستی روان‌شناختی، مثبت و معنادار است و الگوی پیشنهادی 57 درصد واریانس بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان را تبیین می‌کند. برپایه یافته‌های این پژوهش مشخص شد تأثیر حمایت اجتماعی ادراک‌شده بر بهزیستی روان‌شناختی بیش از آن‌که مستقیم باشد غیرمستقیم و از طریق سرمایه‌های تحولی است. در نتیجه می‌توان با افزایش حمایت‌های اجتماعی ادراک‌شده میزان سرمایه‌های تحولی و بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.
The purpose of this study was to investigate the Antecedents and consequences of developmental assets based on structural equation modeling. For this purpose, 511 third-year students from Hamedan high schools (256 males and 255 females) were selected by multistage random cluster sampling. The participants completed the Perceived Social Support Scale) Zimet, Dahlem, Zimet & Farley, 1988), The Developmental Assets Profile (Search Institute, 2005) and Ryff’s Psychological Well-being Scale (1989). Data were analyzed using structural equation modelling. The hypothesized model showed good fit in research population. The results showed that the mediating role of developmental assets in the relationship of perceived social support and psychological well-being is significant and positive, and the proposed model explains 57 percent of the variance of psychological well-being among students. Based on the findings of this study, it was found that the effect of perceived social support on psychological well-being is more indirect than direct, and is through developmental assets. Consequently, with the increase of perceived social support, it is possible to improve the amount of developmental assets and psychological well-being of students.
امیرکافی، م. و اکرمی، ع. ا. (1390). تأثیر سرمایه اجتماعی، درگیری تحصیلی و استراتژی‌های کنار آمدن بر موفقیت تحصیلی (مطالعه موردی شهر ابرکوه). مطالعات جامعهشناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)، 18 (38)، 118- 89.
بهادری‌خسروشاهی، ج.، هاشمی‌نصرت‌آباد، ت. و باباپورخیرالدین، ج. (1391). بررسی رابطه سرمایه روان‌شناختی با سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز. فصلنامه پژوهش و سلامت، 2 (1)، 153- 145.
بیرامی، م.، موحدی، ی. و موحدی، م. (1393). ارتباط حمایت اجتماعی ادراک شده و احساس تنهایی اجتماعی ـ عاطفی با اعتیاد به اینترنت در جامعه دانشجویی. شناخت اجتماعی، 2(3)، 122- 109.
تابع‌بردبار، ف. و رضویه، ع. ا. (1383). بررسی رابطه راهبردهای رویارویی و حمایت‌های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی در دوره نوجوانی. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 5 (1)، 25- 5.
ریاحی، م. ا.، علی‌وردی نیا، ا. و پورحسین، س. ز. (۱۳۸۹). بررسی رابطۀ بین حمایت اجتماعی و سلامت روان. رفاه اجتماعی، ۱۰ (۳۹)، 121- 85.
دهقان، ف. (1390). ارائة مدلی علی برای تبیین روابط میان مؤلفههای سرمایه‌های تحولی (درونی و بیرونی) با دو بعد هویت اخلاقی (درونی و نمادین) از طریق نقش واسطه‌ای خودتنظیمی. پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
زنجانی‌طبسی، ر. (1383). ساخت و هنجاریابی آزمون بهزیستی روان‌شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسیعمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
سپهرنوش‌مرادی، ف. (1394). رابطه سرمایه‌های تحولی با بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای امید. پایاننامة کارشناسی ارشد، روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
سلیمی، ح. و شعبانی، س. (1392). نقش حمایت اجتماعی در پیشبینی نشانگان خلق و اضطراب( فقدان احساس لذت، اضطراب برانگیخته و افسردگی عمومی دانشجویان ایرانی و خارجی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 4 (15)، 58- 35.
شکری، ا.، شهرآرای، م.، دانشورپور، ز. و دستجردی، ر. (1386). تفاوت‌های فردی در سبک‌های هویت و عملکرد تحصیلی: نقش تعهد هویت و بهزیستی روان شناختی. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 1 (1)، 29- 16.
شولتز، د. (1380). روان‌شناسی کمال، الگوهای شخصیت سالم. ترجمه گ. خوشدل. تهران: پیکان (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1977).
عمادپور، ل. و غلامعلی‌لواسانی، م. (1395). رابطة حمایت اجتماعی ادراک‌شده با بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان. مجله روان‌شناسی، 77 (1)، 85- 75.
کریمی،ک.، کاوسیان، ج.، کرامتی، ه.، عربزاده، م. و رمضانی، و. (1395). الگوی ساختاری کمالگرایی، انگیزش تحصیلی با بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 3 (39)، 327- 311.
قرائت، م. و محمدی، ع. (1393). رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سلامت روان افراد جویای تغییر جنسیت. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 3 (2)، 32- 19.
لهسائیزاده، ع. و مرادی، گ. (1386)، رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت روان در مهاجران. فصلنامه رفاه اجتماعی، 7 (26)، 180- 161.
مرادی، ا.، طاهری، ص.، جوانبخت، ف. و طاهری، ع. (1391)، فراتحلیل تحقیقات انجام‌شده درباره رابطه سلامت روانی و حمایت اجتماعی. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 10 (6)، 116- 89.
مرادی، ش. (1394). تدوین مدلی علَی برای تبیین خرد بر مبنای سرمایه‌های تحولی با وساطت بالندگی در دانشجویان دانشگاه‌های کرمانشاه. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه بوعلی.
مرادی، م.، شیخ‌الاسلامی، ر.، احمدزاده، م. و چراغی، ا. (1393). حمایت اجتماعی، نیازهای روان‌شناختی و بهزیستی روان‌شناختی: وارسی یک مدل علی در زنان شاغل. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسی ایرانی، 39(10)، 309- 297.
مرادی، م.، دهقانی‌زاده، م. و سلیمانی‌خشاب، ع. (1394). حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سرزندگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای باورهای خودکارآمدی تحصیلی. فصلنامه مطالعات آموزش و یادگیری، 7 (1)، 24- 1.
مسعودنیا، ا. (1390). رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با بروز اختلال افسردگی پس از زایمان. نشریه مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه تهران (نشریه پرستاری ایران)، 24 (70)، 18- 8.
مهنا، س. و طالعپسند، س. (1395). رابطه بین حمایت‌های محیطی و خودآگاهی هیجانی با درگیری تحصیلی: نقش میانجی بهزیستی تحصیلی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13، 42- 31.
میرزاحسینی، ح.، دلاور، ع.، احدی، ح. و ماهر، ف. (1386). عوامل تعیینکننده بهزیستی ذهنی: نفش عوامل جسمانی ـ روان شناختی و عوامل اقتصادی ـ جمعیت شناختی. فصلنامه خانواده و پژوهش، 1(1)، 107- 92.
میکائیلی‌منیع، ف. (1389). بررسی وضعیت بهزیستی روان‌شناختی دانشجویان دورۀ کارشناسی دانشگاه ارومیه.فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، 16 (4)، 73- 65.
هومن، ح. (1387). مدلیابی معادلات ساختاری، با کاربرد نرمافزار لیزرل. تهران: سمت.
Adelabu, D. H. (2007). Time perspective and school membership as correlates to academic achievement among African American adolescents. Journal of Adolescence, 42 (167), 525- 538.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Benson, P. L. (2003). Developmental assets and asset-building community: Conceptual and empirical foundations. In R. M. Lerner & P. L. Benson (Eds.), Developmental assets and asset-building communities: Implications for research, policy, and practice (pp. 19-43). New York, NY: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Benson, P. L., Leffert, N., Scales, P. C., & Blyth, D. A. (1998). Beyond the village rhetoric: Creating healthy communiti8es for children and adolescents. Applied Developmental Science, 2, 138-159.
Benson, P. L., Scales, P.C., Hamilton, S., & Sesma, J. (2006) Positive youth development so far: Core hypotheses and their implications for policy and practice. Insights and Evidence, 3(1), 1-13.
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard UniversityPress.
Bruwer, B., Emsley, R., Kidd, M., Lochner, C., & Seedat, S. (2008). Psychometric properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support in youth. Comprehensive Psychiatry, 49, 195-201.
Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38 (3), 301-314.
Cohen, S., & Wills, T. A. (1985) Stress, Social Support, and the Buffering Hypothesis. Psychological Bulletin, 98, 310-357.
De Carvalho, J., & Schumacker, R. (2012). Developmental assets model of high risk behaviors, thriving behaviors and juvenile delinquency. American International Journal of Contemporary Research, 4 (1-2), 6-11.
Drescher, C. F., Johnson, L. R., Kurz, A. S., Scales, P. C., & Kiliho, R. P. (2018). A developmental assets approach in east Africa: Can Swahili measures capture adolescent strengths and supports? Child and Youth Care Forum, 47(1), 23-43.
Edwards, D. J. (2007). Sport psychological skills training and psychological well-being in youth athletes. Unpublished doctoral dissertation. Department of Biokinetics, Sport and Leisure Sciences, University of Pretoria, Pretoria.
Hair, J., Black, C., Babin, J., & Anderson, E. (2010). Multivariate data analysis. Prentice Hall, USA.
Helgeston, V. S. & Cohen, S. (2004). Social support and adjustment to cancer: Reconciling descriptive, corelational and intervention research. Health Psychology, 15(2), 135-148.
Gurel, N. (2009). Effects of thinking styles and genderon psychological well-being. Diunduh pada, 12, 1-70.
Johnson, A. D. (2014). The use of the Developmental Assets Profile at a Residential Treatment Center. Counselor Education Master's Theses. Paper 174. Retrieved 15 May, 2014 from http://digitalcommons.brockport. Edu/edc_theses/174
Lee, C. (1984). An investigation of psychosocial variables related to academic success for rural Black adolescents. Journal of Negro Education, 53, 424-434.
Lerner, R., M., Lerner, J. V., Almerigi, I., Theokas, C., Phelps, E., Gestsdottir, S., Naudeau, S., Jelicic, H., Alberts, A., Ma, L., Smith, L., Bobek, D. L., Richman-Raphaei, D., Simpson, I., Christiansen, E. D., & von Eye, A. (2005). Positive youth development, participation in community youth development programs, and community contributions of fifth grade adolescents. Findings from the first wave of the 4-H Study of Positive Youth Development. Journal of Early Adolescence, 25, 17-71.
Lerner, R. M., & Benson, P. L. (2003). Developmental assets and asset-building communities: Implications for research, policy, and practice. Norwell, MA: Kluwer Academic Publishers.
Lindfors, P., Berntsson, L., & Lundberg, U. (2006). Factor structure of Ryff's psychological well-being scales in Swedish female and male white-collar workers. Personality and Individual Differences, 40(6), 1213-1222.
Ratelle, C. F., Simard, K., & Guay, F. (2013) University students’ subjective well-being: The role of autonomy support from parents, friends, and the romantic partner. Journal of Happiness Studies, 14, 893-910.
Rhodes, J. E., Contreras, J. M., & Mangelsdorf, S. C. (1994). Natural mentor relationships among Latina adolescent mothers: Psychological adjustment, moderating processes, and the role of early parental acceptance. American Journal of Community Psychology, 22(2), 211-227.
Roberts, J. E., & Gotlib, I. H. (1997). Temporal variability in global self-esteem and specific self-evaluation as prospective predictors of emotional distress: Specificity in predictors and outcome. Journal of Abnormal Psychology, 106(4), 521-529.
Rosenfeld, L. B., Richman, J. M., & Bowen, G. L. (2000). Social support networks and school outcomes: The centrality of the teacher. Child and Adolescent Social Work Journal, 17(3), 205-226.
Rosenfeld, L. B., Richman, J. M., & Bowen, G. L. (2000). Social support networks and school outcomes: The centrality of the teacher. Child and Adolescent Social Work Journal, 17(3), 205-226.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069- 1081.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719-727.
Scales, P. C., & Taccogna, J. (2001). Developmental assets for success in school and life. The Education Digest, 66 (6), 34-40.
Scales, P. C., Benson, P. L., Roehlkepartain, E. C., Sesma, A. Jr., & Van Dulmen, M. (2006). The role of developmental assets in predicting academic achievement: A longitudinal study. Journal of Adolescence, 29 (5), 692-708.
Scales, P. C. (1999). Reducing risks and building developmental assets: Essential actions for promoting adolescent health. Journal of School Health, 69(3), 113-119.
Schwartz, S. S. O., Chan, C. S., Rhodes, J. E., & Scales, P. C. (2014). Community developmental assets and positive youth development: The role of natural mentors. Research in Human Development, 10(2), 141-162.
Search Institute. (2005). Developmental Assets Profile. User manual. Minneapolis, MN: Author. http:// www.search-institute.org/sites/default/files/a/Fluid- DAP-User-Guide-1-2016.pdf
Search Institute. (2002). The asset approach: 40 elements of healthy development [Brochure]. Minneapolis, MN: Author.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14.
Sesma, A., Jr., & Roehlkepartain, E. C. (2003). Unique strengths, shared strengths: Developmental assets among youth of color. Search Institute Insights and Evidence, 1 (2), 1-13.
Seligman, M., & Csikszentmihalyi, E. P. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55 (1), 5-14.
Smith, L. H., & Barker, E. (2009). Exploring youth development with diverse children: Correlates of risk, health, and thriving behaviors. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 14, 12-21.
Siedlecki, K. L., Salthouse, T. A., Oishi, S., & Jeswani, S. (2013). The relationship between social support and subjective well-being across age. Social Indicators Research, 117 (2), 561-576.
Tian, L., Liu, B., Huang, S., & Huebner, E. S. (2013). Perceived social support and school well-being among Chinese early and middle adolescents: The mediational role of self-esteem. Social Indicators Research, 113 (3), 991-1008.
Turner, R. J. (1981). Social support as a contingency in psychological well-being. Journal of Health and Social Behavior, 22, 357-367.
Turashvili, T., & Turashvili, M. (2015). Structural equation model of psychological well-being, a Georgian exploration. Social and Behavioral Sciences, 21(8), 4-9.
Van Ryzin, M., Gravely, A., & Roseth, C. (2009). Autonomy, belongingness, and engagement in school as contributors to adolescent psychological well-being. Journal of Youth and Adolescence, 38, 1-12.
Yang, H., & Farn, C., (2005). An investigation the factors affecting MIS student burnout in Technical Vocational College. Computer in Human Behaviour, 21, 917-932.
Yalcin, I. (2011). Social support and optimism as predictors of life satisfaction of college student. International Journal for the Advancement & Counselling,33, 79-87.
Zimet, G. D., Dahlen, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52, 30-41.
Zimmer, Z., & Chen, F-F. (2011). Social support and change in depression among adult in Taiwan. Journal of Applied Gerontology, 31, 764-782.
