تکرارهای اساطیری در کشف‌الاسرار روزبهان بقلی شیرازی

محورهای موضوعی : اسطوره

مریم حسینی ¹ , کبری بهمنی ²

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا
2 - استادیار دانشگاه آزاد واحد دورود

تاریخ دریافت : 1394/02/25 تاریخ پذیرش : 1394/02/25 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: کشف‌الاسرار, روزبهان بقلی, تکرارهای اساطیری, زمان و مکان مقدس,

چکیده مقاله :

هدف مقاله حاضر بررسی کتاب کشف‌الاسرار روزبهان بقلی شیرازی (متوفی522 ه.ق) از منظر اسطوره‌ای است. الیاده بر آن است که یادآوری و بازنمایی وقایع ازلی و زندگی کردن با اسطوره‌ها تجربه‌ای دینی است؛ زیرا شخص وقایع مهم اساطیری را دوباره تکرار و بازنمایی می‌کند و دوباره شاهد و ناظر اعمال خلّاق و آفرینندة موجودات فوق طبیعی می‌شود. شخص در زمانی ازلی قرار می‌گیرد، زمانی مقدس ودر مکانی مقدس با شخصیت‌های مقدس دیدار می‌کند. در این پژوهش برآنیم تا نشان دهیم که کتاب کشف‌الاسرار روزبهان بقلی شیرازی، روایتی خودنوشت ازتجربه‌های عارفی است که زمان و مکان را درمی‌نوردد و با تکرار وقایعی چون گذر از دریا و کوه و بیابان، دیدار با اولیا و انبیا و فرشتگان و در نهایت خود خدا، با تجربة مرحلة مرگ و نوزایی به ازدواج مقدس نائل می‌آید. در این طریق بسیاری از تجربه‌های روحانی پیامبران، چون معراج را دوباره تکرار می‌کند. در این نوشتار تحلیل متن زندگی‌نامة خودنوشت روزبهان از منظر نقد اسطوره‌ای و با تکیه بر آرای میرچا الیاده و نظریة تکرار اساطیری وی صورت می‌گیرد.