مقایسة جاودانگی در اساطیر زرتّشتی و سامی
محورهای موضوعی : اسطوره
مهدی رضایی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی مجتمع آموزش عالی کازرون)
حشمت ا... آذرمکان
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان)
کلید واژه: اسطوره, اسلام, جاودانگی, زرتشتی, یهود,
چکیده مقاله :
ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن‌ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه‌های فلسفی و اسطوره‌ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش‌های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان‌هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می‌بریم. در سراسر نقاط جهان کهنه و نو، شاهد چنین داستان‌های مقدسی هستیم که هر کدام بازگوکنندة زمینه‌های فرهنگی و آمال پردازندگان خود هستند. در این مقاله کوشش بر این است تا اساطیر جاودانگی ایران و بین‌النهرین و اقوام سامی با توجه به خویشکاری شخصیت‌های نامیرا، معرفی و تجزیه و تحلیل شود. از میان اساطیر ایرانی به کسانی چون پشوتن، توس، گرشاسب، ... و از شخصیت‌های اساطیری سامی به اوتانپیش تیم، اخنوخ، ایلیا و ... اشاره خواهد شد
The fear of death, like a horrible nightmare, has always disturbed man. It has perhaps been the oldest fear of man. As a remedy for this anxiety, he has created the myths of immortality. The present article attempts to study the myths of immortality in Semite and Zoroastrian traditions. In Semitic tradition those blessed with immortality are such characters as Utnapishtim, akhnoukh and in Zoroastrian mythology they are Pashoutan, Garshāsp and Tus.
کتابنامه
قرآن کریم.
اسدی طوسی، علی بن احمد. 1317. گرشاسپ‌نامه. به کوشش حبیب یغمایی. آلمان: بروخیم.
اوستا. 1370. گزارش جلیل دوستخواه. تهران: مروارید.
پورداوود، ابراهیم. 1927. سوشیانت موعود مزدیسنا. بمبئی: بی نا.
حسین بن احمد خزاعی. 71-1367. روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیرالقرآن. به تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح. مشهد: آستان قدس رضوی.
دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج 7. تهران: بنیاد دایرةالمعارف.
دینکرت. بی‌تا. به کوشش ماهیار نوابی، کیسخرو جاماسب آسا با همکاری فنی بهرام فره‌وشی و محمود طاووسی. شیراز: موسسه مطالعات آسیایی دانشگاه شیراز.
دینکرت. بی‌تا. به کوشش ماهیار نوابی، کیسخرو جاماسب آسا با همکاری فنی بهرام فره‌وشی و محمود طاووسی. شیراز: موسس مطالعات آسیایی دانشگاه شیراز.
روزنبرگ، دونا. 1379. اساطیر جهان. ترجمة عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
سهرروردی، یحیی. 2535. مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ج 3. به تصحیح هنری کربن. تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفة ایران.
صفا، ذبیح‌الله. 1363. حماسه‌سرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
طباطبایی، سید محمدحسین. 1363. تفسیر المیزان. ترجمة ناصر مکارم شیرازی و ... . تهران: بنیاد فکری و علمی طباطبایی.
فردوسی. 1374. شاهنامه. تهران: قطره.
فرنبغ دادگی. 1374. بندهش. گزارش مهرداد بهار. تهران: توس.
کتاب مقدس. 1999. ایلام: انجمن بین‌المللی کتاب مقدس.
کریستن سن، آرتور. 1381. کیانیان. ترجمة ذبیح‌الله صفا. تهران: علمی و فرهنگی.
مجلسی، محمدباقر. 1361. بحارالانوار. ترجمة محمدحسن بن محمدولی. ج 13. ارومیه: کتابفروشی اسلامیه.
مک کال، هنریتا. 1373. اسطوره‌های بین النهرینی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.
موسوی کاشانی، سید محمدحسین. 1373. جهان در آینده یا علایم ظهور. تهران: مؤلف.
نولدکه، تئودور. 1369. حماسة ملی ایران. ترجمة بزرگ علوی. تهران: جامی.
نیبرگ. هـ. س. 1359. دین‌های ایران باستان. ترجمة سیف‌الدین نجم‌الدینی. تهران: مرکز مطالعة فرهنگ‌ها.
وندیداد. 1376. ترجمة هاشم رضی. تهران: فکر روز.
هنری هوک، ساموئل. 1369. اساطیر خاورمیانه. ترجمة فرنگیس مزداپور و علی‌اصغر بهرامی. تهران: روشنگران.
_||_References
Asadi Toosi, Ali Ibn Ahmad. (1928/1317H). Garshāsp Nāmeh. With the efforts of Habib Yaghmāyi. Germany: Brochim.
Avesta. (1991/1370H). Report by Jalil Doostkhāh. Tehran: Morvārid.
Christensen, Arthur. (2002/1381H). Kiāniān. Tr. by Zabihollah Safa. Tehran: Elmi va Farhangi.
Dāerat-ol Ma’āref-e Bozorg-e Eslami. Vol. 7. Tehran: Bonyād-e Dāerat-ol Ma’āref.
Dinkart. (n.d.). With the efforts of Māhyār Navvābi and Keikhosrow Jāmāsb Āsā, with the technical efforts of Bahrām Farahvashi and Mahmood Tāvoosi. Shiraz: Moassese-ye Motāle’āt-e Āsiāyi-e Dāneshgāh-e Shiraz.
Faranbagh Dadegi. (1995/1374H). Bondaheshn. Report by Mehrdād Bahār. Tehran: Toos.
Ferdowsi. (1995/1374H). Shahnameh. Tehran: Ghatreh.
Henry Hooke, Samuel. (1990/1369H). Asātir-e Khavar Miāneh (Middle Eastern Mythology). Tr. by Farangis Mazdāpour and Ali Asghar Bahrāmi. Tehran: Roshangarān.
Hossein Ibn Ahmad Khazā’ee. (1988-92/1367-71H). Rowz-ol Janan va Rooh-ol Janan fi Tafsir-el Quran. Ed. by Mohammad Ja’far Yāhaghy and Mohammad Mahdi Nāseh. Mashhad: Āstān-e Ghods-e Razavi.
Ketab-e Moghaddas. (1999/1378H). Iīlām: Anjoman-e Bein-ol Melali-e Ketab-e Moghaddas.
Majlesi, Mohammad Bāgher. (1982/1361H). Behar-ol Anvar. Tr by Mohammad Hossein Ibn Mohammad Vali. Vol. 13. Orummieh: Ketabforooshi-e Eslammiyyeh.
Mccall, Henrietta. (1994/1373H). Ostoore-hāye Bein-ol Nahrein-i (Mesopotamian Myths). Tr. by Abbas Mokhber. Tehran: Markaz.
Mousavi Kāshāni, Seyyed Mohammad Hossein. (1994/1373H). Jahan dar Āyandeh ya Alā’em-e Zohoor. Tehran: Moallef.
Nöldeke, Theodor. (1990/1369H). Hemāse-ye Melli-e Iran (Das Iranische Nationalepos). Tr. by Bozorg Alavi. Tehran: Jāmi.
Nyberg, Henrik Samuel. (1980/1359H). Din-hāye Iran-e Bāstān (Die Religionen Des Alten Iran). Tr. by Seifoddin Najmoddini. Tehran: Markaz-e Motāle’e-ye Farhang-hā.
Pourdavood, Ebrahim. (1927/1306H). Sushiānt-e Mo’ood-e Mazd Yasna. Bombay: unknown.
Rosenberg, Donna. (2000/1379H). Asātir-e Jahān (World Mythology). Tr. by Abd-ol Hossein Sharifiān. Tehran: Asātir.
Safa, Zabihollah. (1984/1363H). Hemāse Sorāyi dar Iran. Tehran: Amir Kabir.
Sohravardi, Yahyā. (2535 Old Persian/1355H/1976). Majmoo’e-ye Mosannafāt-e Sheikh-e Eshrāgh. Vol. 3. Ed. by Henry Corbin. Tehran: Anjoman-e Shāhanshāhi-e Falsafe-ye Iran.
Tabātabāyi, Seyyed Mohammad Hossein. (1984/1363H). Tasir-e Almizān. Tr. by Nāsser Makārem Shirazi et al. Tehran: Bonyād-e Fekri va Elmi-e Tabātabāyi.
The Holy Quran.
Vandidād. (1997/1376H). Tr. by Hāshem Razi. Tehran: Fekr-e Rooz.
