مدلسازی کیفی تاب‌آوری مدیران مدارس ابتدایی بر اساس رویکرد زمینه‌ای

محورهای موضوعی : مطالعات رفتاری در مدیریت

مهدی باقری ¹ , مسعود صادقی ² , محمود ابوالقاسمی ³ , سیف‌اله فضل‌الهی قمشی ⁴

1 - دانشجوی دوره دکتری تخصصی مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 - استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
3 - دانشیار گروه رهبری و توسعه آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/01/16 تاریخ پذیرش : 1400/03/30 تاریخ انتشار : 1400/03/31

کلید واژه: مدارس ابتدایی, تاب‌آوری مدیران, مدلسازی کیفی, رویکرد زمینه‌ای,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش تدوین مدل تاب‌آوری مدیران مدارس ابتدایی بود. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از رویکرد زمینه‌ای انجام‌شد. با روش نمونه‌گیری هدفمند، 15 نفر از مدیران و معلمان نمونه مدارس‌ابتدایی و کارشناسان ستادی حوزه آموزش‌ابتدایی در ادارات آموزش و پرورش بررسی شدند و داده‌ها تا رسیدن به اشباع نظری با استفاده از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته گردآوری‌شد. از نرم‌افزار MAXQDA2018 برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده گردید. 149 کد اولیه در کدگذاری باز به دست آمد که در کدگذاری محوری بر اساس شباهت موضوعی در 21 دسته موضوعی به ترتیب سلامت جسمانی و روانی، ویژگی‌های شخصیتی سالم، توانائی‌های تاب‌آورانه، اعتقادات و باورهای تاب‌آورانه، مدیریت مناسب هیجانات و احساسات، ادراک درست از اجزاء نظام آموزشی، تعاملات مثبت و سازنده با اجزاء نظام آموزشی، اعتماد سازی مدیر با اجزاء نظام آموزشی، استفاده بهینه از توانمندی های اجزاء نظام آموزشی، شرایط محیطی مناسب، مشورت و مشارکت در تصمیم گیری، اقدامات و کارکرد های تاب‌آورانه، تحقق اهداف سازمانی، مهارت‌های سه گانه مدیر، آینده‌نگری، باورها و ارزشهای دینی و مذهبی، چالش پذیری و تبدیل آنها به فرصت، مساله محوری و مشکل گشایی، تلاش در جت رضایتمندی اجزاء نظام آموزشی، برگزاری منظم جلسات درون مدرسه ای و سیستم‌های حمایت کننده قرار داده شدند. در مرحله کدگذاری انتخابی، تاب‌آوری مدیران مدارس ابتدایی به‌عنوان متغیر مرکزی یا مقوله اصلی شناخته شد. مدل تاب‌آوری مدیران مدارس ابتدایی می‌تواند نقشه مفهومی ارزشمندی برای هدایت دامنه وسیعی از خدمات نظام آموزشی باشد. در کوشش‌هایی که برای کمک به مدیران مدارس ابتدایی برای مقابله و سازگاری در طول شرایط سخت و بحران‌ها صورت می‌گیرد. یک دیدگاه نظام‌مند درباره تاب‌آوری بسیار حائز اهمیت است.