بررسی مراحل تکوین دانه گرده در گیاه زبان گنجشک (.Fraxinus excelsiorL)

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

مریم شریف شوشتری ¹ (گروه زیست شناسی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات)
احمد مجد ² (گروه زیست شناسی،دانشکده علوم زیستی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مصطفی معین ³ (مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.)
غلامعلی کاردر ⁴ (مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/07/08 تاریخ پذیرش : 1400/08/27 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: دانه گرده, Oleaceae, میکروسپورزایی, F.excelsior L,

چکیده مقاله :

گیاه زبان گنجشک با نام علمی Fraxinus excelsior متعلق به خانواده زیتون (Oleaceae) است که به طور معمول در پوشش گیاهی بیشتر استانهای ایران خصوصاً استان تهران مشاهده می شود. با توجه به گزارشهای آلرژی زایی خانواده زیتون و همولوژی بین جنس ها و گونه های این تیره و درصد بالای حساسیت فصلی به گرده های زبان گنجشک، شناخت دقیق دانه های گرده اهمیت دارد.اهداف این پژوهش بر مبنای بررسی گرده های زبان گنجشک پایه نردر مراحل نموی است. ابتدا گل ها و غنچه ها در مراحل مختلف نمو برداشت شده، در FAA70 تثبیت و سپس درالکل ۷۰% نگهداری شدند. نمونه ها پس از آماده سازی و قالب گیری در پارافین، با میکروتوم برش گیری گردید. رنگ آمیزی با پریودیک اسید شیف و نیز با هماتوکسیلین انجام شد.بررسی دقیق ساختار دانه گرده با میکروسکپ الکترونی نگاره صورت گرفت. نتایج نشان داد که در این گیاه بساک ها دارای چهارکیسه گرده بوده و تکوین گرده ها در بساک ناهمزمان است. دانه های گرده در زمان انتشار دو یاخته ای، دارای سه شکاف رویشی و با تزیینات رگه دار- شبکه ای شکل همراه با اوربیکولهایی بااندازه متفاوت در سطح مشاهده می شوند.تترادهای میکروسپوری از نوع تترا هدرال(هرمی)وکوبیک(چهارضلعی) است. سلول های لایه تاپی به صورت دو هسته ای درشت بوده و هر دو حالت ترشحی و آمیبی وجود دارد.شناخت دقیق سلول-بافت شناسی دانه های گرده می تواند در کاربردهای آئروبیولوژی و بررسی آلرژن ها به انجام تحقیقات دقیقتر در این زمینه کمک کند.

چکیده انگلیسی:

Fraxinus excelsior is a common tree belongs to the Oleaceae family which is commonly found in the vegetation of most areas of Iran, especially Tehran province. According to the reports of allergenicity of olive family and homology between genera and species of this genus and high level of seasonal sensitivity to ash pollens, accurate knowledge of pollens is essential.In this research we investigated the pollen grains developmental characteristics of pure male flowers F. excelsior. The flowers and buds, in different developmental stages, were removed, fixed in FAA70, stored in 70% ethanol, and following dehydration and embedding in paraffin, the specimens were sliced by a rotary microtome. Staining was carried out with PAS and contrasted with Hematoxylin and prepared specimens were studied under a light microscope. Also, to be observed pollen structure was examined by SEM and FESEM electron microscopy.The results indicated that consist of two stamens and anthers were four pollen sacs and pollen tetrads types were tetragonal and cubic. Pollen grains, when shed had three colpes and Striped-mesh ornaments and/or be observed along with orbicules of different sizes on the surface. The pollen grains, in this plant, are spherical in polar view and fusiform in equatorial view; mature pollens are prolate, tricolporoidate with furrows disposed along polar axis. The disposition of the microspore in the tetrads is tetrahedral. The pollen grains are 2-celled when shed. Scrutiny cell and tissue of pollen grains can help in more thorough investigation on applications of aerobiology and identification of pollen allergens.